Daniel Bernoulli

Daniel Bernoulli (Groninga, Herbehereak, 1700eko otsailaren 8a – Basilea, Suitza, 1782ko martxoaren 17a) Holandan jaio baina bizitza ia osoa Suitzan igaro zuen matematikari bat izan zen.

Daniel Bernoulli
(1790) Irudi gehiago
rector of the University of Basel (en) 1756 - 1756 ← Nicolaus I Bernoulli (en) - Jeremias Raillard (en) → rector of the University of Basel (en) 1744 - 1744 ← Nicolaus I Bernoulli (en) - Andreas Weiss (en) →
Bizitza
Jaiotza	Groningen, 1700eko otsailaren 8a
Herrialdea	Suitza
Heriotza	Basilea, 1782ko martxoaren 17a (82 urte)
Hobiratze lekua	Peterskirche (en)
Familia
Aita	Johann Bernoulli
Ama	Dorothea Falkner
Haurrideak	ikusi Nicolaus II Bernoulli (en) Johann II Bernoulli (en) Anne Catherine Bernoulli (en)
Familia	ikusi Jakob Bernoulli (osaba) Nicolaus Bernoulli (en) (osaba) Hieronymus Bernoulli (en) (osaba)
Leinua	Bernoulli (en)
Hezkuntza
Heziketa	Basileako Unibertsitatea 1720) : medikuntza University of Strasbourg (en) 1719) : medikuntza Heidelbergeko Unibertsitatea 1718) : medikuntza Basileako Unibertsitatea (1713 - 1716) : filosofia
Tesia	Dissertatio inauguralis physico-medica de respiratione (en)
Tesi zuzendaria	Johann Bernoulli
Doktorego ikaslea(k)	Johann III Bernoulli (en)
Hizkuntzak	latina alemana errusiera frantsesa Swiss German (en)
Jarduerak
Jarduerak	matematikaria, fisikaria, unibertsitateko irakaslea, ekonomialaria, medikua eta estatistikaria
Lantokia(k)	San Petersburgo eta Basilea
Enplegatzailea(k)	Zientzien Errusiar Akademia  (1725eko uztailaren 5a (juliotar egutegia) -  1733) Basileako Unibertsitatea  (1734 -  1776)
Lan nabarmenak	ikusi Moral Expectation (en) San Petersburgo paradoxa Hydrodynamica (en) Bernoulliren printzipio
Jasotako sariak	ikusi Royal Societyko kidea
Kidetza	Royal Society Zientzien Errusiar Akademia Prusiako Zientzien Akademia Frantziako Zientzien Akademia
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Protestantismoa

Bernoulli familian matematikari ospetsu asko izan ziren, hala nola, Johann Bernoulli (Danielen aita) eta Jakob Bernoulli (Danielen osaba). Matematika puru zein aplikatuetan lan handiak egin zituen. Horretaz gain hidrodinamika eta elastikotasunari buruzko lanak egin zituen.

Bere aitak ez zuen matematika ikastea nahi. Beraz, saiatu zen beste ikasketa batzuetarantz bideratzen. Azkenean, medikuntza ikastea lortu zuen aitak klasez kanpoko matematika irakastearen truke.

San Petersburgora joan zen 1724.an matematika irakastera; baina ez zitzaion gustatu eta ahal izan zuenean Baselera itzuli zen. 1733.an jasandako gaitz bat aitzakia moduan erabili zuen. Ondoren, Basel Unibertsitatean egin zuen lan medikuntza, metafisika eta filosofia arloetan.

Bere lehenengo idatzia matematikan Exercitationes (Ariketak) izan zen; horretan, Jacopo Riccatik proposatutako ekuazio diferentzialarentzako (Riccatiren ekuazioarentzako) ebazpena bilatu zuen. 1738.an bere lanik onena kaleratu zuen, Hydrodynamique (Hidrodinamika) alegia; honetan, beste hainbat kontzeptuez gain Bernoulliren printzipioa azaltzen zen.

Daniel Bernoulli gasen teoria zinetikoa eta Boyle-Mariotteren legea lotzen zituen ideia plazaratzen saiatu zen lehenengoa izan zen.

Leonhard Euler matematikari bikainarekin batera egin zuen lan gero euren izenak hartuko zituzten ekuazioetan.

1750ean Parisko Unibertsitatean aurretik bere aitak zeukan katedra eskaini zion.

86 lan plazaratu zituen eta Parisko Zientzietako Akademiak 10 sari eman zizkion. Berak baino gehiago Eulerrek baino ez ditu lortu, 12.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Daniel Bernoulli