Chavín (kultura)

Chavín kultura, Antzinako Peruko kultura arkeologiko bat da, Horizonte Goiztiar izeneko garaian (k.a. 1200 -k.a. 400) garatu zena.^[1] Bere garapen zentroa Chavín de Huántar hirian izan zuen, Huachecsa eta Mosna ibaien elkargunetik 2 kilometrora dagoena, Marañón ibaiaren goi arroan (egungo Áncash departamenduan).

Tradizioz, Chavínen garapen nagusia «horizonte kultural» gisa hartzen dute, beste kultura garaikide batzuetan dituen eragin artistiko eta erlijiosoengatik. Garapen historiko horren zati handi bat Erdi Mailako heziketa-aroari eta Goi Mailako heziketa-aroari dagokio, eta ezaugarri hauek ditu: erlijio-kultua areagotzea, zeremonia zentroekin lotura estua duen zeramika agertzea, artoaren eta patataren laborantza areagotzea,^[2] nekazaritza-teknikak hobetzea eta metalurgia eta ehungintza garatzea.

Julio César Tello arkeologoak kultura aurkitu zuen eta andetar "jatorriko kultura" edo "Andeetako zibilizazioen ama" bezala hartu zuen. Hala ere, berriki egindako aurkikuntzek, Caralgo zibilizazioa, aurrezeramiko berantiar garaikoa, Chavín baino antzinakoagoa dela iradokitzen dute.

Tellok Chavín kultura, bere adierazpen artistikoetan (bereziki zeramikan) agertzen diren oihaneko ikonografiaren adierazpen anitzen ondorioz, amazoniarra zela adierazi zuen.