[go: up one dir, main page]
Edukira joan

San Luisko kondesa

Aldatu loturak
Wikipedia, Entziklopedia askea
San Luisko kondesa
Bizitza
JaiotzaMurtzia, 1864
Herrialdea Espainia
HeriotzaMadril, 1929 (64/65 urte)
Jarduerak
Jarduerakantzerkigilea eta idazlea

Carmen Díaz de Mendoza Aguado, San Luisko kondesa izenez ezaguna, (Murtzia, 1864-Madril, 1929) espainiar idazle, antzerkigile eta feminista izan zen.

Ibilbidea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Murtzian jaio zen 1864ko martxoaren 8an.[1] Balazote eta Lalaingeko kondeen lehengusina izan zen. Lyceum Club Femeninoaren sortzaileetakoa, Maria de Maeztu, Clara Campoamor eta garaiko beste artista eta intelektual batzuekin batera.[2] Madrilgo Ongintza Batzordeko kide ere izan zen Blanca de los Rios idazlearekin batera.[3]Miguel Primo de Riveraren diktaduran, Asanblea Nazional Aholku-emaileko kide izan zen, eta eserleku bat izan zuen oso denbora laburrean, izendatua izan eta bi astera uko egin baitzion postuari.[4][5][6]

1929ko otsailaren 24an hil zen, «gaitz mingarri baten ondorioz», prentsak jaso zuenez.[3]

Bizitza pertsonala

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bere neba Fernando Diaz de Mendoza aktorea izan zen eta, beraz, Maria Guerrero antzerki aktorearen koinata egin zen.[3] Fernando Sartorius Chaconekin ezkondu zen, San Luiseko kondea, Espainiak Lisboan zuen enbaxadorea, ministroa eta senataria.[1] Lau seme-alaba izan zituzten: Fernando, Luis, Jose eta Carlos.[3]

Lanak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Época, La Esfera eta beste aldizkari batzuetan argitaratu zituen artikuluak eta ipuinak.[3]

Estreinatu ziren bi antzezlan dramatiko idatzi zituen: Don Juan no existe, entsegu arin bat -bere hitzetan- Printzesaren Antzokian 1924an antzeztu zen ekitaldi batean, eta La pasión ciega, 1925ean antzoki berean estreinatutako hiru ekitaldiko drama.[7][8][9][10]

Don Juan no existe umorez idatzita zegoen, eta horrekin erakutsi nahi izan zuen Don Juanek ez zuela arrakastarik izango emakumea bere irispidetik kanpo jartzen zenean. La pasión ciega ez zen oso ondo hartua izan bere tesi probokatzaileagatik.[7]

Pentsamendu feminista

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hiru hitzaldi eman zituen, Plática cuaresmal (1919), Educación feminista (1922) eta Política feminista (1923), lehena Teatro de la Princesa antzokian eta beste biak Real Academia de Jurisprudencian eta Legedian, kausa feministarekin konprometitutako emakumeek emandako hitzaldi sorta baten barruan.[1]Harekin batera izan ziren Clara Campoamor, honek Cuestiones legales relacionadas con la situación de las mujeres (Emakumeen egoerari lotutako auzi legalak) azaldu zituen—, Maria Espinosak, La mujer en la historia y la legislacion eta Maria de Echarrik, El trabajo de la mujer, El trabajo a domicilio de la mujer.[11]

Plática cuaresmal bere lehen hitzalditik, 1919ko Erramu-igandean eman zuenetik, Jacinto Benaventek zera idatzi zuen: «miretsi» egiten zuela bere balioa, arriskuaren jakitun; izan ere, jendearen artean bakean bizitzeko, ez zen komeni haiek urduritzea. Hitzaldi hartan, boteretsuei eskatzen zien ez zitzatela arbuia ez beren adimena ez energia fisikoa, eta erabil zitzatela probetxuzko zereginetan. Horrek bake soziala ekarriko zueelako. Nietzscheren Ibiltaria eta bere itzala obran aipatuz, esan zuen mendietan ordubetez igotzeak santu bat eta alproja bat berdintzen zituela, berdintasunera eta anaitasunera iristeko biderik laburrena gorputz-nekea delako. Derrigorrezko lanaren lege bat eskatu zuen. Gainera, lurraren gaineko eskubideren bat eskatzen zuen, lurra lantzen zuenarentzat..[12]

Hiru urte geroago eman zuen bigarren hitzaldia: Hezkuntza feminista. Seme-alaben heziketa amei bakarrik zegokiela aldarrikatzen zuen. Emakumeak oraindik egin gabe zeuzkan jarduera askotarako zuen ahalmenaz ere jabetzen zen.[12]

Hirugarren hitzaldia ere 1923an emana Politika feminista izan zen. Bizitza politikoaren azken urteak eta emakumeen papera berrikusi zituen bertan. Marokoko gerraren aurka agertu zen, bizitza odolusteagatik. Gainera, Espainian ez zeuden errepideak egitea eta Espainian lankide atzerritarrei saltzen zitzaizkien minak ustiatzea kritikatu zuen.[12]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ a b c Díez de Revenga, Francisco Javier. [https://www.um.es/tonosdigital/znum36/secciones/perfiles-1-_fdiaz_de_mendoza-_diezrevenga.pdf FERNANDO DÍAZ DE MENDOZA, UN ARISTÓCRATA MURCIANO EN EL TEATRO ESPAÑOL. ].
  2. ↑ Aguilera Sastre, Juan. (2011). «Las fundadoras del Lyceum Club Femenino» Brocar.
  3. ↑ a b c d e «Muerte de una dama ilustre; La condesa viuda de San Luis» La Época 25 de febrero de 1929.
  4. ↑ «'La Gaceta de Tenerife :diario católico de información' -...» prensahistorica.mcu.es.
  5. ↑ «'Diario de Alicante' - Año XVII Número 5005 (05/10/1927)...» prensahistorica.mcu.es.
  6. ↑ «'Diario de Córdoba de comercio, industria, administración...» prensahistorica.mcu.es.
  7. ↑ a b Nieva de la Paz, Pilar. Las autoras teatrales españolas frente al público y la crítica (1918-1936). .
  8. ↑ «150 aniversario María Guerrero» CDN.[Betiko hautsitako esteka]
  9. ↑ «ABC MADRID 23-12-1925 página 23 - Archivo ABC» abc 6 de agosto de 2019.
  10. ↑ «La Opinión : diario independiente de la mañana:» prensahistorica.mcu.es.
  11. ↑ Rubio, Gloria A. Franco. (1 de enero de 2004). «Los orígenes del sufragismo en España» Espacio Tiempo y Forma. Serie V, Historia Contemporánea 0 (16)  doi:10.5944/etfv.16.2004.3085. ISSN 2340-1451..
  12. ↑ a b c Montero Alonso, José. (2 de marzo de 1929). «La Condesa de San Luis y el ideario social de sus conferencias» La Voz de la Mujer.

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=San_Luisko_kondesa&oldid=9977029"(e)tik eskuratuta