Eldorado Jones

Eldorado Jones
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Palmyra, 1860
Heriotza	1932 (71/72 urte)
Jarduerak
Jarduerak	asmatzailea

Eldorado Jones (Palmyra, Missouri, AEB, 1860 – 1932)^{[1] [2]} Estatu Batuetako asmatzaile ospetsua izan zen hegazkinen isilgailua sortu zuelako, nahiz eta bere asmakizunen artean plantxa elektriko bat edo esekitoki tolesgarri bat ere izan, 1913an Eldorado Inventions sortu zuena, 40 urtetik gorako emakumeak bakarrik kontratatzen zituen enpresa bat. ^{[3] [4]} Burdinarekin egindako lanari esker, «Burdinazko emakumea» ezizena jarri zioten.

Jones 1860an jaio zen Palmyran, Missourin (Estatu Batuak); urte batzuk geroago, familia St. Louisera joan zen bizitzera, eta aitak utzi egin zituen.^[5] Jones irakasle gisa hasi zen lanean, baina ez zitzaion gustatu; gero, aseguruen salmentan ere aritu zen, baina laster ohartu zen bere asmatzaile-soldata handiagoa zela, beraz, asmatzailea izatea erabaki zuen.

1919an New Yorkera joan zen, inbertitzaile bila, bere proiektu handi eta garrantzitsuenetako bati forma emateko: hegazkinen motorrarentzako isilgailua. Bere asmakizuna lehen aldiz Roosevelt Field aireportuan probatu zenean, The New York Times egunkariak bere mekanismoari buruz esan zuen oso garrantzitsua izan zitekeela etorkizuneko aeronautika amerikarrarentzat, hegazkinaren potentzia murriztu gabe zarata murrizten zuelako.

Popular Science-k 1931n jakinarazi zuenez, isilgailuak zarata murriztu zuen boterea murriztu gabe.^[6] Urte horretan bertan, Modern Mechanics and Inventions/ Mekanika Modernoa eta Asmakuntzak honela deskribatu zuen: "hegazkin-motorrentzako lehen ihes-isilgailu arrakastatsua". Mufflerrak "zenbait gurpil txiki" erabili zituen, soinu-uhinak "mastekatzen" dituztenak eta ihes-gasen igarotzea atzeratzen dutenak motorraren gainean itzulera-presio bidegaberik sortu gabe.^[7]

Ordura arte, hegazkinen zarata jasanezina eta beldurgarria izan zen, eta oso zaila zen hegazkin militarrek ezusteko erasoak egitea. Jonesek 1923an lortu zuen patentea eskuratzea, baina ez zuen ia bazkide kapitalistarik aurkitu asmakizuna merkaturatzeko.^[8]

Jonesek ez zen inoiz ezkondu, beti izan zuen harreman oso tirabiratsua gizonekin, uste baitzuen izaki meskinoak zirela, eta honako hau gomendatu zien emakumeei:

Ez ahaztu haiek ustiatzeaz. Zuek egiten ez baduzue, haiek egingo dute.

Egia esan, porrot egin zuen, eta bere asmakizunengatik errekonozimendua eta loria lortu gabe. Garai hartako prentsak 1932an hil zela jakinarazi zuen, honako titular honekin:

Indigentzian hildako asmatzailea.^[3]

• Eldorado Jones (ingelesez, Wikipedian).
• https://web.archive .org/web/20161220082342/http://digging-history.com/2014/01/27/mothers-of-invention-eldorado -jones-airplane-muffler/
• https://eldoradojikoak.wordpress.com/2015/09/06/finding-eldorado -my-search-for-the-iron-lady/