Arraza segregazio

Arraza segregazioa arraza talde desberdinen eguneroko bizitzan bereizketa sistemikoa egitean datza, dela jatetxeetan, zinemetan, komunetan, ikastetxeetan edo etxeak erosi edo alokatzerakoan.^[1] Segregazioa legeak eman dezake, edo arau sozialen bidez ere egon daiteke. Hainbat modutan mantentzen da: diskriminazioa pertsona bat lanpostu baterako kontratatzean edo etnia jakin bateko jendeari etxebizitza bat alokatzean, baita indarkeria ere (lintxamenduak, adibidez). Eskuarki, etnia desberdinetako kideek, ados jarrita, beren etniako pertsonekin elkartzea eta salerostea nahiago duten egoera bat sortzen denean, eta hori de facto segregazio edo banantze gisa deskriba daitekeenean, segregazio gisa baino gehiago.

Hala ere, segregazioak, sarritan, gertuko kontaktua ahalbidetzen zuen hierarkia-egoeretan, hala nola arraza bateko pertsona batek beste arraza bateko pertsona batentzat zerbitzari gisa lan egin ahal izatea. Segregazioak arrazen banaketa espaziala ekar dezake, edo arraza desberdinetako pertsonek erakunde desberdinak nahitaez erabiltzea, hala nola ikastetxeak eta ospitaleak.

Arraza segregazioa legezko sistemen adibide batzuk izan ziren Alemania naziko Nurenbergeko Legeak, Estatu Batuetako Jim Crow legeak eta apartheid sistema Hegoafrikan eta Namibian (Hegoafrikako okupazio pean, Hego-mendebaldeko Afrika izeneko probintzia bat bezala). Lehen aipatutako sistemak jada existitzen ez baziren ere, oraindik ere arrazakeria kasuak eta arrazakeriaren aldeko sistemak daude munduko hainbat lekutan.

Historikoki, zenbait konkistatzailek (horien artean, mongolak, Afrikako bantuak eta Ameriketako aztekak) herri menderatuen segregazioa zekarren diskriminazioa praktikatu izan dute. Arraza anitzeko komunitateak izan diren munduko leku guztietan gertatu da arraza-segregazioa. Denborak aurrera egin ahala eta XIX. mendetik aurrera giza eskubideen kontzeptua garatu ahala, arrazen arteko bereizketa intentsitatean eta maiztasunean murrizten hasi zen.

Historiako beste garai batzuetan bezain ohikoa eta nabarmena ez izan arren, XX. mendean arraza-bereizketaren kasu enblematikoenetako batzuk erregistratu ziren, Alemania naziaren politikak, afroamerikarren aurkako segregazio arrazista Estatu Batuetan, batez ere 1960ko hamarkadara arte, eta Hegoafrikako apartheid-a.

1948an onartutako Giza Eskubideen Aldarrikapen Unibertsalaren 2. atalak adierazten du:^[2]