Vitacoj: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e robot Modifying: da |
e traduko |
||
| (46 mezaj versioj de 26 uzantoj ne montriĝas) | |||
Linio 1:
{{Taksonomio
|nomo = Vitacoj
|koloro = {{Taksonomio/koloro|planto}}
|dosiero = Grapes03.jpg
|dosiero larĝo = 300px
|priskribo de dosiero = Uvoj de [[vina vito]] (''[[Vitis vinifera]]'')
|regno = [[plantoj]] ''[[Plantae]]''
|regno2 = planto
|subregno = [[trakeofitoj]] ''[[Tracheophyta]]''
|superdivizio = [[spermatofitoj]] ''[[Spermatophyta]]''
|divizio = [[angiospermoj]] ''[[Angiospermae]]''
|klaso = [[dukotiledonoj]] ''[[Magnoliopsida]]''
|subklaso = [[Rozedoj (klado)|rozedoj]] ''[[Rosidae]]''
|ordo = [[vitaloj]] ''[[Vitales]]''
|familio = '''[[vitacoj]]''' '''''[[Vitaceae]]'''''
|familio aŭtoritato = [[Antoine Laurent de Jussieu|Juss.]] <ref name="WFO"/>
|tipa genro = [[vito]] ''[[Vito|Vitis]]''
|tipa genro aŭtoritato = [[Carolus Linnaeus|L.]]
|mapo de vivoteritorioj ={{#invoke:Wikidata|claim|P181}}
|mapo de vivoteritorioj larĝo = 300px
|priskribo de mapo de vivoteritorioj =
}}
[[Dosiero:Vitis_vinifera_-_Köhler–s_Medizinal-Pflanzen-145.jpg|alternative=Ilustraĵo|eta|Vera vito]]
[[Dosiero:Vitaceae_sp_Blanco1.24.jpg|eta|Ilustraĵo de genro Cissus]]
La '''vitacoj'''<ref name="PIV"/> ({{lang-la|[[Vitaceae]]}}) estas [[planto|planta]] [[familio (biologio)|familio]] el la [[dukotiledonaj]] [[angiospermoj]]. Tiu familio apartenas al la [[ordo (biologio)|ordo]] [[vitaloj]] (''[[Vitales]]''). Ĝi enhavas ĉirkaŭ 15 genrojn, kaj preskaŭ 1000 speciojn<ref name="WFO"/>{{,}}<ref name="TPL"/>. Ĝia tipa genro estas [[vito]]<ref name="PIV">[http://vortaro.net/#vito ''vito'' en PIV ĉe vortaro.net]</ref>.
Floroformulo: Ka3-7Ko3-7A37G(1-8)
La
== Taksonomio ==
Laŭ [[World Flora Online]] kaj [[The Plant List]] <small>(19 maj. 2020)</small><ref name="WFO">[http://www.worldfloraonline.org/taxon/wfo-7000000639 ''Vitaceae'' ĉe World Flora Online]</ref>{{,}}<ref name="TPL">[http://www.theplantlist.org/1.1/browse/A/Vitaceae/ ''Vitaceae'' ĉe The Plant List]</ref>, jen ĉi-sube la listo de la akceptitaj taksonoj, kaj ties Esperantaj nomoj<ref>[https://docs.google.com/spreadsheets/d/1ZCunedv908xC7SIlUfQbimw9zg-MZcdQcvhLv9OPtNc/edit#gid=1726758415 ''Listo de plantoj baza'' ĉe Google Sheets]</ref>:
{{Genealogia arbo2}}
*''[[Angiospermae]]'' - [[angiospermoj]]
**''[[Vitales]]'' [[Antoine Laurent de Jussieu|Juss.]] ex [[Friedrich von Berchtold|Bercht.]] & [[Jan Svatopluk Presl|J.Presl]] - [[vitaloj]]
***''[[Vitaceae]]'' [[Antoine Laurent de Jussieu|Juss.]] - [[vitacoj]]
****''[[Acareosperma]]'' Gagnep. - [[akareospermo]]
****''[[Ampelocissus]]'' Planch. - [[ampelociso]]
****''[[Ampelopsis]]'' Michx. - [[ampelopso]]<ref>[http://vortaro.net/#ampelopso ''ampelopso'' en PIV ĉe vortaro.net]</ref>
****''[[Cayratia]]'' [[Antoine Laurent de Jussieu|Juss.]] - [[kajratio]]
****''[[cissus]]'' [[Carolus Linnaeus|L.]] - [[ciso]]
****''[[Clematicissus]]'' Planch. - [[klematiciso]]
****''[[Cyphostemma]]'' (Planch.) Alston - [[cifostemo]]
****''[[Ituterion]]'' Raf. - [[ituterio]]<big>*</big>
****''[[Leea]]'' D. Royen ex [[Carolus Linnaeus|L.]] - [[liao]]
****''[[Muscadinia]]'' - [[muskadinio]]<big>*</big>
****''[[Nothocissus]]'' (Miq.) Latiff - [[notociso]]<big>**</big>
****''[[Parthenocissus]]'' Planch. - [[partenociso]]<ref>[http://vortaro.net/#partenociso ''partenociso'' en PIV ĉe vortaro.net]</ref>
****''[[Psedera]]'' Neck. ex Greene - [[psedero]]
****''[[Rhoicissus]]'' Planch. in A. de Candolle & C. de Candolle - [[roiciso]]
****''[[Tetrastigma]]'' (Miq.) Planch. - [[tetrastigmo]]
****''[[Vito|Vitis]]'' [[Carolus Linnaeus|L.]] - [[vito]]<ref name="PIV"/>
****''[[Yua (planto)|Yua]]'' C.L. Li - [[juo]]
{{Genealogia arbo2/fino}}
:<big>*</big><small>genro akceptita en TPL sed ne en WFO, kiu tamen akceptas ĝiajn speciojn.</small><br>
:<big>**</big><small>genro akceptita en WFO sed ne en TPL. Tamen laŭ WFO, estas neniu akceptita specio en ĝi.</small>
La familio havas ĉ. 50 speciojn kun 3 gravaj kulturitaj areoj.
*La specioj de Nord-Ameriko havas malalt-kvalitajn berojn, sed ili rezistas al la vinberujaj malsanoj ([[filoksero]], peronosporo (foliŝimo), melduo)
*Specioj de Orient-Azio ne estas gravaj.
Linio 12 ⟶ 66:
Oni plimultigas ilin per vegetativaj metodoj (vergoj)
*vinberujo (vitoŝimo estas funga malsano de la vitofolioj) estas [[ĉiro]]hava arbedo, preskaŭ ĉiuj devenas el al norda mezvarmaj regionoj. Ili havas manforme lobaj folioj kaj dolĉaj tre sukoplenaj beroj. Multaj specioj kulturataj por la bero (Vitis vinifera, labrusca), kiuj servas seke ([[sekvinbero]]) aŭ sukoplene kiel
**sovaĝa vinberujo (Parthenocissus pubescens) estas ornamplanto kun adheraj disketoj.
*ampelopso estas volvogrimpanta arbedo kun volvofadenoj sen disketoj por alfiksiĝo. Ili havas kvinpintajn foliojn similajn al tiuj de la vinberujo.
== Referencoj ==
{{referencoj}}
{{projektoj|commonscat=Vitaceae}}
[[Kategorio:Magnoliofitoj]]
[[Kategorio:Vitacoj]]
[[Kategorio:Plantofamilioj]]
| |||