Lingva revivigo

Lingva revivigo aŭ lingva revigligo (se la lingvoj ankoraŭ ne formortis) estas la procezo flanke de registaroj, politikaj aŭtoritatoj, komunumoj, akademiuloj por rekuperi la uzon de lingvo, kiu ne plu estas parolata kaj uzata hejme.

Eliezer Ben-Jehuda, la patro de la renaskiĝo de la hebrea lingvo

Lingva revivigo celas reuzi lingvon ekstingitan pro procezo per kiu lingvo ĉesas esti uzata de la homoj, kiuj ĝin parolis.

Lingva revigligo estas reuzo de lingvo kiu troviĝas en danĝera situacio.

Ekzemploj

Eble la plej fama ekzemplo de sukcesa lingva revivigo estas la hebrea lingvo, kiu nun ekzistas kiel vivanta lingvo uzata ĉiutage en Israelo.

Ekzemplo de oficiala provo por revigligi minacatan lingvon sed kiu estis malpli sukcesa estas la irlanda lingvo en Irlando, .

Aliaj endanĝeritaj lingvoj kiuj estis temo de lingvaj revivigaj kampanjoj fare de entuziasmuloj aŭ registaroj, inkluzivas la jenajn lingvojn :

bretona lingvo
kopta lingvo
kornvala lingvo
feroa lingvo
frisa lingvo
kimra lingvo
ladina (judhispana lingvo)
manksa lingvo
nynorsk (nova norvega)
okcitana lingvo (malprave nomata 'provenca lingvo')
skota lingvo
skotgaela lingvo
jida lingvo
indiĝenaj lingvoj de Ameriko

Aldoneblaj lingvoj povas esti :

la greka lingvo katarevusa (purisma), parte revivigo de la antikva greka kreita de la filologo Adamantios Korais (1748 - 1833) kaj uzata kiel oficiala lingvo de Grekio (sed multe malpli kiel literatura lingvo) ĝis 1976.
la latina lingvo, la erudicia lingvo, en kiu la supera edukado kaj akademia komunikado efektiviĝis en Eŭropo dum multaj jarcentoj, kreante tiele kulturan ligon en la kontinento tra ĉiuj ĝiaj universitatoj ĝis la periodo menciita supre. Ĝi estas celo de movado por lingva revivigo kaj estas malforte kreskanta laŭ nombro de parolantoj (cfr. Latina hodiaŭ), ankaŭ se ĉi tiu movado ne ricevis subtenon de iu ajn registaro, nacia aŭ supranacia (ekzemple kiel lingvo ne-indiĝena kaj de neniu specifa popolo)

Bibliografio

(en) Zuckermann, Ghil‘ad (2020). Revivalistics: From the Genesis of Israeli to Language Reclamation in Australia and Beyond, Oxford University Press. (ISBN 9780199812790) / (ISBN 9780199812776)
(en) Endangered Languages: Language Loss and Community Response (ISBN 0-521-59712-9 )
(en) Language Death (ISBN 0-521-01271-6 )
(en) Vanishing Voices (ISBN 0-19-515246-8 )
(en) Peter_Berresford & Ellis Peter Berresford, Seumas mac a' Ghobhainn, The Problem of Language Revival. Examples of Language Survival, Inverness, Club Leabhar Limited, 1971
(en) J.A. Fishman, Reversing Language Shift: Theory and Practice of Assistance to Threatened Languages, Clevedon, Multilingual Matters, 1991
(en) Zuckermann, Ghil'ad & Walsh, Michael, "'Our Ancestors Are Happy!': Revivalistics in the Service of Indigenous Wellbeing", Foundation for Endangered Languages (Fondumo por Endanĝeritaj Lingvoj) XVIII: 113-119, 2014.

Vidu ankaŭ

Eksteraj ligiloj

(eo) Interesa kaj senpaga kurso pri reviviga lingvistiko (Ghil’ad Zuckermann pri anglalingva MOOC)

(en) Hans Rausing Endangered Languages Project Arkivigite je 2012-07-29 per la retarkivo Wayback Machine, hrelp.org.

(en) The Endangered Language Fund Arkivigite je 2012-05-31 per la retarkivo Wayback Machine, yourdictionary.com.

(en) Foundation for Endangered Languages, ogmios.org.

Portalo pri Linguistica

(en) Revitalizing Indigenous Languages, jan.ucc.nau.edu.

(en) Kion ni povas fari pri revivigi lingvojn kaj kial ĝi gravas, Adelaide.edu