Kanō Jigorō
KANŌ Jigorō (aŭ esperante Kano Ĵigoro, en kio Kanō estas la familia nomo, tial inter eŭropanoj, kiuj kutimas vici la familian post la persona nomo, ankaŭ Jigoro Kano aŭ Ĵigoro Kano, japane 嘉納 治 五郎, naskiĝis la 28-an de oktobro 1860[1], mortis la 4-an de majo 1938) estis japana edukisto, atleto kaj la fondinto de ĵudo. Ĵudo estis la unua japana batalarto, kiu akiris vastan internacian rekonon, kaj la unua, kiu fariĝis oficiala olimpika sporto. Pedagogiaj inventoj atribuitaj al Kanō inkluzivas la uzon de nigraj kaj blankaj zonoj, kaj la enkondukon de rangotabelo por montri la relativan rangotabelon inter membroj de batalartstilo. Konataj devizoj atribuitaj al Kanō inkluzivas "maksimuman efikecon kun minimuma peno" (精力 善用, esperante latinliterigite seirjoku zen'jo) kaj "reciproka bonfarto kaj utilo" (自 他 共 栄, latinliterigite ĵita kjoei).
| Kanō Jigorō | |
|---|---|
| |
| Persona informo | |
| Naskiĝo | 28-an de oktobro 1860 en Mikage |
| Morto | 4-an de majo 1938 (77-jaraĝa) en Hikaŭa Maru |
| Mortokialo | Pneŭmonito 
|
| Tombo | Tombejo Jahaŝira
|
| Lingvoj | japana • angla |
| Ŝtataneco | Japanio
|
| Alma mater | Universitato de Tokio Universitato Tojo Universitato Niŝogakuŝa
|
| Familio | |
| Infano | Risei Kano
|
| Parencoj | Nangō Shigemitsu (edzo de fratino) Nangō Jirō (nevo) Saburo Nango (nevo) Kunori Shirō (nevo) Yanagi Narayoshi (en)  (edzo de fratino)Yanagi Sōetsu (en) (nevo)Kōkō Takezoe (en) (bopatro)
|
| Okupo | |
| Okupo | ĵudisto tradukisto profesoro edukisto politikisto
|
En sia profesia vivo, Kanō estis edukisto. Gravaj funkcioj inkluzivis postenojn kiel direktoro de bazinstruado por la eduka ministerio de Japanio (文部省, Monbuŝo) de 1898 ĝis 1901, kaj kiel prezidanto de Tokia Pli Alta Normala Lernejo de 1900 ĝis 1920. Li ludis ŝlosilan rolon en la integrigo de ĵudo kaj kendo kadre de la japanaj publiklernejaj programoj de la 1910-aj jaroj.
Kanō ankaŭ estis pioniro de internaciaj sportoj. Plenumoj inkluzivis esti la unua azia membro de la Internacia Olimpika Komitato (li deĵoris de 1909 ĝis 1938); oficiale reprezentante Japanion en la plejmultaj olimpikoj okazigitaj inter 1912 kaj 1936; kaj servante kiel ĉefa proparolanto de la oferto de Japanio por la Olimpiko de 1940.
Liaj oficialaj honoroj kaj ordenoj inkluzivis la Unuan Meriton kaj Grandan Ordon de la Leviĝanta Suno kaj la Trian Imperian Gradon. Kanō estis enmetita kiel la unua membro de la Halo de Famo de la Internacia Federacio de Ĵudo la 14-an de majo 1999.