Honkongo

 

La ĉina 香港 (Hoeng gong) signifas laŭvorte "bonodora haveno". La nomo de la teritorio, dekomence latinigita kiel "He-Ong-Kong" en 1780,^[5] origine referencis al malgranda insuleto inter la insulo Aberdeen aŭ Ap Lei Chau kaj la suda marbordo de Honkonga Insulo. La zono Aberdeen estis frua punkto de kontakto inter britaj maristoj kaj lokaj fiŝkaptistoj.^[6] Kvankam la fonto de la latinigita nomo estas nekonata, ĝenerale oni kredas, ke temas pri frua fonetika adapto de la kantona prononco hēung góng. La nomo estus rekte tradukebla al "bonodora haveno" aŭ "incensodora haveno".^[7][8][9] "Bonodora" povus referenci al la nesala gusto de la nesala akvo de la haveno pro la efluo el la Perlorivero aŭ al la odoro el laincensfabrikoj borde de la marbordo de norda Kaŭluno. La incenso estis stokita apud la Aberdeen Haveno por eksporto antaŭ la disvolvigo de la Viktoria Haveno.^[9] Sir John Davis (nome la dua kolonia guberniestro) proponis alternativan originon; Davis diris, ke la nomo derivis el "Hoong-keang" ("ruĝa torento"), reference al la koloro de la grundo sur kiu fluis akvofalo en la insulo.^[10]

La simpligita nomo Hong Kong estis ofte uzita ĉirkaŭ 1810.^[11] La nomo estis ofte verkita kiel la unusola vorto Hongkong ĝis 1926, kiam la registaro oficiale adoptis la duvortan nomon.^[12] Kelkaj entreprenoj fonditaj dum la frua kolonia epoko ankoraŭ tenas tiun nomon, kiel Hongkong Land, Hongkong Electric Company, Hongkong and Shanghai Hotels kaj Hongkong and Shanghai Banking Corporation (HSBC).^[13][14]

 

Honkongo konsistas el la malgranda duoninsulo Kaŭluno kaj 236 insuloj en la Sudĉina Maro; inter tiuj estas la Honkonga Insulo. Ĉi tiu insulo donis la precipan nomon al la teritorio kaj estas ĝia politika kaj ekonomia centro. Ĉar Ĉinio koncedis al Honkongo, laŭ la devizo "unu lando, du sistemoj", grandpartan administran kaj ekonomian liberon, Honkongo posedas, ekzemple, proprajn valuton kaj interretan domajnon.

 

Honkongo estas sur la suda marbordo de Ĉinio, 60 km oriente de Makao, sur la orienta flanko de la elfluejo de la estuaro de la Perlorivero. Ĝi estas ĉirkaŭita de la Sudĉina Maro ĉiuflanke escepte norde, kie najbaras la urbo Ŝenĵeno de Kantono laŭlonge de la rivero Ŝam Ĉun. La teritoria areo de 2755 km² konsistas el la Honkonga Insulo, la Kaŭluna Duoninsulo, la Novaj Teritorioj, la insulo Lantau kaj ĉirkaŭ 200 aliaj insuloj. El la totala areo, 1073 km² estas tero kaj 35 km² estas akvo.^[15] La plej alta pinto de la teritorio estas Tai Mo Ŝan, 957 m super marnivelo.^[16] Urba disvolvigo estas koncentrata en la Kaŭluna Duoninsulo, en la Honkonga Insulo kaj en la novaj urboj de Honkongo tra la Novaj Teritorioj.^[17] Multo el tio ĉio estas konstruita sur teroj akiritaj el maro; 70 km² (ses procento de la totala tero aŭ ĉirkaŭ 25 procento de la disvolvigita spaco en la teritorio) estas teroj akiritaj el maro.^[18]

Nedisvolvigita (neurbigita) tereno estas monteta al montara, kun tre malmulta ebena tereno, kaj konsistas ĉefe el herbejoj, arbaroj, arbustaroj aŭ farmoj.^[19][20] Ĉirkaŭ 40 procento de la vetara terareo estas kamparaj parkoj kaj naturrezervejoj.^[21] La teritorio havas tre diversan ekosistemon; estas ĉirkaŭ 3000 specioj de vaskulaj plantoj en la regiono (300 el kiuj estas indiĝenaj de Honkongo), kaj miloj da insektoj, birdoj kaj marbestoj.^[22][23]

Honkongo troviĝas en tropika klimato kun influo de musono. En vintro la temperaturo falas ĝis 15 °C (foje eĉ 10 °C). La someroj estas varmaj, humidaj kaj malstabilaj. Fulmotondroj kaj mallongaj pluvo-periodoj estas oftaj. Aŭgusto portas la plej altan pluvo-kvanton. Tiam oni mezuras 30 °C.

Arkeologiaj esploroj suĝestas homan instaladon ĉe Hongkongo inter 50.000 kaj 30.000 a.K. Militaj kaj fiŝkaptaj iloj el bronzepoko estis retrovitaj en la Hongkongaj insuloj Lantao kaj Lamma. La dinastio Qin konkeris kaj enĉinigis unuafoje la landon en 214 a.K. Post la disfalo de la Qin-aŭtoritatoj, ĝi estis submetita de la pra-nord-Vjetnama reĝlando Nanjueo, sed reiris al Ĉinio pro la konkeroj de Han en 111 a.K.

La unua eŭropa alveninto estis la portugala Jorge Alvares en 1513. Portugaloj kreis faktorion sed estis forpelitaj post militaj interbataloj dum la 1520-aj jaroj.

 

Honkonga Insulo estis cedita unue al Britio en la Traktato de Nankino, kiu finis la opian militon en 1842. Ĉe la fino de la dua opia milito la duoninsulo de Kaŭluno ankaŭ estis cedita en konstanteco al Britio. En 1898, kongreso kunvenis en Pekino kaj interkonsentis luigi la ceteran aktualan Honkongon al Britio por 99 jaroj (sekve la transdono de la kolonio en 1997). La Honkonga universitato estis fondita en 1911, kaj estis la unua institucio de supera edukado. Flughaveno Kai Tak ekfunkciis en 1924, kaj la kolonio evitis daŭran ekonomian malkreskon post la striko de Kantono-Hongkong de 1925-26. En la komenco de la Dua japana-ĉina milito en 1937, guberniestro Geoffry Northcote deklaris Hongkongon neŭtrala zono por gardi sian statuson kiel libera haveno. La kolonia registaro prepariĝis por ebla atako, evakuante ĉiujn britajn virinojn kaj infanojn en 1940. La imperia Japana armeo atakis Hongkongon la 8an de decembro 1941, la saman matenon kiel ĝia atako sur Pearl Harbor; Hongkongo estis okupaciita de Japanio dum preskaŭ kvar jaroj antaŭ ol Britio restarigis kontrolon la 30an de aŭgusto 1945.

 

Ĝia loĝantaro repliiĝis rapide post la milito, ĉar lertaj ĉinaj migrantoj fuĝis de la Ĉina enlanda milito, kaj pli da rifuĝintoj transiris la limon kiam la Komunista Partio ekregis kontinentan Ĉinion en 1949. Honkongo fariĝis la unua el la ekonomioj de la kvar aziaj tigroj, kiu industriiĝis dum la 1950-aj jaroj. Kun rapide kreskanta loĝantaro, la kolonia registaro komencis reformojn por plibonigi infrastrukturojn kaj publikajn servojn. La programo pri publika loĝejo, la sendependa komisiono kontraŭ korupto (angle ICAC), kaj la Mass Transit Railway fervoja reto estis ĉiuj starigitaj dum la postmilitaj jardekoj por provizi pli sekuran loĝadon, honestecon en la civila servo kaj pli fidindan transportadon. Kvankam la konkurebleco de la teritorio por fabrikado iom post iom malpliiĝis pro kreskantaj laboraj kaj posedaĵaj kostoj, ĝi transiris al serv-bazita ekonomio. Jam de la fruaj 1990-aj jaroj, Honkongo establis sin kiel tutmonda financa centro kaj kargada centrejo. La kolonio alfrontis necertan estontecon kiam finiĝis la lukontrakto de Novaj Teritorioj, kaj guberniestro Murray MacLehose elvokis la statuso de Hongkongo kun Deng Xiaoping en 1979. Diplomatiaj intertraktadoj kun Ĉinio rezultigis la Ĉina-Britan Komunan Deklaron de 1984, en kiu Britio konsentis retransdoni la kolonion en 1997 kaj Ĉinio garantios la ekonomian kaj politikan sistemojn de Hongkongo dum 50 jaroj post la transdono. La tuja retransdono ekigis ondon de amasa elmigrado, ĉar loĝantoj timis malboniĝon de civilajn rajtojn, ŝtatregadon kaj vivokvaliton. Pli ol duonmiliono da homoj forlasis la teritorion dum la kulmina punkto de migra periodo, de 1987 ĝis 1996. Honkongo estis retransdonita al Ĉinio la 1-an de julio 1997, post 156 jaroj da brita regado.

Ankaŭ post la retransdono de Britio al Ĉinio, Honkongo restis grava financa centro. Ĝia interrilato kun Kontinenta Ĉinio estas bona, kvankam necertecoj restas pri la estonteca financa rolo de la teritorio en la nova financa dinamikeco de kapitalismiĝanta Ĉinio. En 2003, Honkongo severe suferis la efikojn de epidemio de neantaŭvidita spira malsano, Severa Akuta Spira Sindromo (Sasoso).

 

La politikaj debatoj post la retransdono de suvereneco centriĝis ĉirkaŭ la demokratia disvolviĝo de la regiono kaj la konformiĝo de la centra registaro al la principo "unu lando, du sistemoj". Post la retransdono, kaj inversigo de la demokratiaj reformoj fare de la Leĝdona Konsilio dum la lasta kolonia epoko, la regiona registaro malsukcese provis leĝigi nacian sekurecan leĝaron laŭ Artikolo 23 de la Baza Leĝo. La decido de la centra registaro efektivigi antaŭekzamenojn de kandidatoj antaŭ ol permesi ĝeneralajn elektojn ekigis serion da protestoj en 2014, kiuj famiĝis kiel la revolucio de ombreloj (angle Umbrella Revolution). Malsimilecoj en la voĉdona registro kaj malkvalifiko de elektitaj leĝdonantoj post la elektado de la leĝdona konsilantaro en 2016 kaj apliko de nacia juro en la stacidomo de Okcidenta Kowloon kaŭzis pliajn zorgojn pri la aŭtonomeco de la regiono. En junio de 2019, grandaj protestoj denove okazis en respondo al proponita ekstradicia leĝpropono permesanta ekstradicion de fuĝintoj al kontinenta Ĉinio. La protestoj daŭriĝis en decembro, finfine iĝante la plej larĝskala politika protesta movado en Honkonga historio. Organizantoj asertis, ke ili altiris pli ol unu milionon da Honkongaj loĝantoj.

Post la protestoj de 2019-2020, Honkongo ankaŭ estis trafita de COVID-19, kio evidente malbonigis la situacion de ekonomia, socia kaj politika vidpunktoj.

En Majo de 2020, la tutĉina registaro anoncis esti voĉdonigonta la ĉinan parlamenton (sed ne la honkongan) pri leĝo pri sekureco, tio kio reinstigis por-demokratiajn manifestaciojn, kiuj estis paŭzantaj pro la kronvirusa pandemio. La manifestaciantoj timis, ke ĉi-tiu leĝo senpere gvidu al la fino de la aŭtonomeco de Honkongo sen atendi 2047^[24]. Lau Le Monde, la nova leĝo abrupte finas la demokratian escepton kaj limigas, ec nuligas la civilajn kaj politikajn rajtojn de iu ajn civitano malaprobanta la ĉinan sistemon aŭ la Pekinan registaron.^[25]

En Majo de 2021, la elektada sistemo de Honkongo estis ŝanĝata, rezultiginte al la pligrandiĝo de la nombro da leĝigantaj reprezentantoj de 70 al 90 kaj la malpligrandiĝo de la nombro publike elektantaj de 35 al 20. La ŝanĝo estas kritikata pro sia malbona efiko rilate al la demokratia situacio en la regiono.^[26]

 

 

Honkongo havas prosperan ekonomion, unu el la plej liberaj en la mondo, plejparte bazita sur internacia komerco, kaj ĝia valuto, la Honkonga dolaro, estas la naŭa plej komercata valuto en la mondo.

Honkongo ankaŭ havas unu el la plej gravaj internaciaj centroj de financoj, la dekan lokon en la mondo laŭ sia komerco kaj estas la 11-a plej granda bankcentro en la mondo. La borso kaj bankoj de Honkongo rangas alte, kaj multe okupiĝas pri la reeksportado aŭ distribuado de ĉin-faritaj varoj tutmonde.

Ĉar Honkongo estas malgranda insulo ĝi preskaŭ ne havas naturajn rimedojn, tial ĉiuj manĝaĵoj kaj krudaĵoj devas esti importitaj al ĝi. Sekve, importo kaj eksporto, inkluzive de reeksporto, superas la totalan MEP de Honkongo.

La ĉefa ekonomia agado en Honkongo baziĝas sur branĉa komerco, ĉiam pli kaj pli kun Ĉinio, kie la proporcio de la partoprenantoj en la servaj industrioj iom post iom pliiĝas kaj hodiaŭ estas proksima al 90 procentoj de la totala MEP, dum la parto de la industria produkta sektoro iom post iom malkreskas kaj transpasas grandparte Al Ĉinio mem, Honkongo elstaras precipe pro la vasta amplekso de banka agado tie koncentrita, ĉar multaj el la internaciaj kompanioj havas sian azian sidejon en la administranto.

Kiel kapitalisman miksa servekonomio, karakterizita de malalta impostado, minimuma registara merkatinterveno, kaj establita internacia financa merkato ^[27] ĝi estas la 35-a plej granda ekonomio, kun MEP de proksimume 373 mil milionoj da usonaj dolaroj po kapo.^[28] Kvankam la ekonomio de Honkongo estis rangigita pinte de la indico pri ekonomia libero de la Heritage Foundation ekde 1995,^[29][30] la teritorio havas relative altan nivelon de ekonomia malegaleco.^[31] La borso de Honkongo estas la sepa plej granda en la mondo, kun merkata kapitaligo de 30.4 mil bilionoj da honkongaj dolaroj (3.87 mil bilionoj da usonaj dolaroj) en 2018.^[32]

 

Honkongo estas karakterizata kiel hibrido de Oriento kaj Okcidento. Tradiciaj ĉinaj valoroj emfazantaj familion kaj respektedukadon kombinas kun okcidentaj idealoj, inkluzive de ekonomia libereco kaj regado de la juro. Kvankam la granda plimulto de la loĝantaro estas etne ĉina, Honkongo disvolvis apartan identecon. La teritorio diverĝis de la kontinento pro sia longa periodo de kolonia administrado kaj malsama ritmo de ekonomia, socia kaj kultura disvolviĝo. La ĉeftendenca kulturo derivas de enmigrintoj devenantaj de diversaj partoj de Ĉinio. Ĉi tio estis influita de brit-stila edukado, aparta politika sistemo kaj la rapida evoluo de la teritorio dum la fino de la 20-a jarcento. La plej multaj migrantoj de tiu epoko fuĝis malriĉecon kaj militon, reflektita en la reganta sinteno rilate riĉecon; Honkonganoj emas ligi mem-bildon kaj decidiĝon al materiaj avantaĝoj. La sento de loka identeco de loĝantoj signife pliiĝis post retransdono (de Britio al Ĉinio en 1997): 53% el la loĝantaro identiĝas kiel "hongkonganoj", dum 11% priskribas sin kiel "ĉinojn". La restanta loĝantaro rilatas al miksitaj identecoj, 23% kiel "hongkongano en Ĉinio" kaj 12 procentoj kiel "ĉinoj en Honkongo".

Tradiciaj ĉinaj familiaj valoroj, inkluzive de familia honoro, filia pieco, kaj prefero por virfiloj, estas ĝeneralaj. Nukleaj familioj estas la plej oftaj domanaroj, kvankam plur-generaciaj kaj etenditaj familioj ne estas nekutimaj. Spiritaj konceptoj kiel fengŝuo estas observataj; tiukadre grandskalaj konstruaj projektoj ofte dungas konsultistojn por certigi taŭgan konstruadon kaj aranĝon. La grado de ĝia aliĝo al fengŝuo estas kredita determini la sukceson de komerco. Baguaj speguloj estas regule uzataj por protekti kontraŭ malbonajn spiritojn, kaj konstruaĵoj ofte malhavas etaĝajn numerojn enhavantajn la ciferon 4; la ciferon sonas simile al la vorto por "morti" en la kantona.

 

Honkong havas du oficialajn lingvojn: nome la ĉina (kies tipo ne estas specifita) kaj la angla.

La kantona estas uzata en ĉiuj aspektoj de la socia kaj familia vivo. Ĝi estas parolata kaj instruata en lernejoj, kaj estas la denaska lingvo de granda plimulto de la loĝantaro.

La angla estas sufiĉe disdirita. Ĝi estis la nura oficiala lingvo de 1883 ĝis 1974, kaj nuntempe estas parolata okaze de komercaj rilatoj kaj kun fremduloj. La honkonga registaro subtenas dulingvan politikon por la afiŝado (vojmontriloj, subtekstoj, ktp). Ĝi estas instruata en ĉiuj lernejoj ekde la antaŭlernejo, kaj estas uzata kiel instrueca lingvo en 21% de la lernejoj kaj 100% de la universitatoj. La frakcio de denaskaj angloparolantoj estas ege malgranda, sed oni taksas ke la triono de la loĝantaro sukcesas mastrumi la anglan kiel denaskulo.^[33]

Krome, la reveno de Honkongo al Ĉinio en 1997 estigis renovigitan intereson pri la mandarena lingvo. La mandarena ne estas parolata de ĉiuj hongkonganoj, tamen. Disponeblas facilaj lingvaj metodoj por lernado de la angla, kantona kaj mandarena lingvoj. Dialektoj estas parolataj en Hongkongo fare de populacioj kiel la tankao, la hakaa lingvo, la minnana lingvo, ĉi tiuj lingvoj de la provinco Fuĝjano ankaŭ parolataj en Tajvano. Hongkongo estis dum multaj jaroj deviga pasejo por la ĉefurbaj laborantoj en Tajvano kaj inverse. Iuj de ĉi tiuj dialektoj estas prenitaj el la kantona lingvo.

•  
  La budhisma monaĥinejo Ĉi Lin
•  
  Statuo de Budho sur la insulo Lantau
•  
  La honkonga kristana katedralo de la Senmakula Koncipiĝo
•  
  La taoisma templo Ŭong Tai Sin
•  
  La moskeo de Kowloon

Ĉirkaŭ 50% el la honkonganoj estas nekredantoj, 35,3% estas taoanoj, konfuceanoj aŭ budhanoj, kaj 11,6% kristanoj^[34]. Laŭ la loka registaro, estas ankaŭ islamanoj (50 000), hinduanoj (35 000), sikanoj (5000) kaj judoj (kelkaj miloj)^[35].

Kiel en aliaj partoj de Ĉinio, la tri grandaj ĉinaj religioj (Taoismo, Konfuceismo kaj Budhismo) kunfandiĝas en la popolaj praktikoj. La kultoj kunloĝas en la sama loko: ekzemple en la Sik Sik Templo kie temploj ĉeestas en la sama zono, aŭ en templo de Hollywood Road kie la altaroj kunhavas la saman templon.

 

Manĝaĵo en Honkongo baziĝas sur kantona kuirarto, malgraŭ la eksponiĝo de la teritorio al eksterlandaj influoj kaj la variaj originoj de ĝiaj loĝantoj. Rizo estas la baza manĝaĵo, kaj kutime estas servata simpla kun aliaj manĝaĵoj. Freŝeco de la ingrediencoj estas emfazita. Kortobirdo kaj marmanĝaĵo estas ofte vendataj viva ĉe malsekaj bazaroj, kaj ingrediencoj estas uzataj kiel eble plej rapide. Estas kvin ĉiutagaj manĝoj: matenmanĝo, tagmanĝo, posttagmeza teo, vespermanĝo, kaj siu yeh. Dim sum, kiel parto de yum cha (frutagmanĝo), estas manĝad-tradicio kun familio kaj amikoj. Pladoj inkluzivas congee, cha siu bao, siu yuk, ovo-tortojn kaj mangan pudingon. Lokaj versioj de Okcidentaj manĝaĵoj estas servataj ĉe Cha Chaan Teng (rapidaj, neformalaj restoracioj). Oftaj cha chaan teng menuaj eroj inkluzivas makaroniojn en supo, profunde frititan francan toaston, kaj honkong-stilan laktan teon.

Azia Televido Limigita mallonge ATV (ĉine 亚洲 电视), estas la plej malnova televida stacio en Hongkongo. Ĝi estis fondita en 1957.

• Horloĝturo de Hongkongo
• Internacia Komerca Centro
• Muzeo M+
• Palaca Muzeo de Hongkongo

La Universitato de Hongkongo (angle The University of Hong Kong, HKU; en ĉina 香港大學) estas publika esplor-universitato en Pok Fu Lam, Hongkongo. Fondita en 1887 kiel Hong Kong College of Medicine for Chinese (Hongkonga Lernejo de Medicino por Ĉinoj), ĝi estas la plej malnova universitato en Hongkongo.^[36]

La Ĉina Universitato de Honkongo (mandarene :香港中文大學; angle Chinese University of Hong Kong, mallongigite CUHK) estas publika universitato situanta en Honkongo kiu estis establita en 1963.

La Urba Universitato de Honkongo (ĉine 香港城市大學, pinjine Xiānggǎng Chéngshì Dàxué, angle City University of Hong Kong, mallongigite CityU) estas honkonga universitato kiu estis fondita en 1984 sub la nomo de Urba Politeknikejo de Honkongo, iĝante universitato en 1994.

La Honkonga Universitato de Scienco kaj Teknologio (angle Hong Kong University of Science and Technology (HKUST); ĉine 香港科技大學) estas publika universitato situanta en Honkongo kiu estis establita en 1991 kaj tiel estas la tria universitato establita en Honkongo.

La Asocio de la Universitatoj de la Pacifika Bordo estas konsorcio de 61 esploruniversitatoj en 19 ekonomioj de ŝtatoj borde de la Pacifika Oceano, kun ĉefsidejo en Honkongo.

• Centralo (Honkongo)
• Kaŭluno
• Makao
• Administra divido de Ĉinio
• Centra biblioteko de Honkongo
• Metroo de Honkongo
• Tramtransporto en Honkongo
• Peak Tram

• Ban, Biao 班彪; Ban, Gu 班固; Ban, Zhao 班昭 (111). 地理志 [Traktaĵo pri geografio]. Book of Han (ĉine). 28. OCLC 4342548.
• Barber, Nicola (2004). Hong Kong. Gareth Stevens. ISBN 978-0-8368-5198-4.
• Bishop, Kevin; Roberts, Annabel (1997). China's Imperial Way. Odyssey Publications. ISBN 978-962-217-511-2.
• Buckley, Roger (1997). Hong Kong: The Road to 1997. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-46979-1.
• Carroll, John (2007). A Concise History of Hong Kong. Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-7425-3422-3.
• Chan, Cecilia; Chow, Amy (2006). Death, Dying and Bereavement: a Hong Kong Chinese Experience. Hong Kong University Press. ISBN 978-962-209-787-2.
• Chan, Shun-hing; Leung, Beatrice (2003). Changing Church and State Relations in Hong Kong, 1950–2000. Hong Kong University Press. ISBN 962-209-612-3.
• Chu, Cindy Yik-yi (2005). Foreign Communities in Hong Kong, 1840s–1950s. Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-4039-8055-7.
• Chu, Yiu-wai (2017). Hong Kong Cantopop: A Concise History. Hong Kong University Press. ISBN 978-988-8390-58-8.
• Courtauld, Caroline; Holdsworth, May; Vickers, Simon (1997). The Hong Kong Story. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-590353-9.
• Curry, Janel; Hanstedt, Paul (2014). Reading Hong Kong, Reading Ourselves. City University of Hong Kong Press. ISBN 978-962-937-235-4.
• Cushman, Jennifer Wayne (1993). Fields from the Sea: Chinese Junk Trade with Siam During the Late Eighteenth and Early Nineteenth Centuries. Cornell Southeast Asia Program. ISBN 978-0-87727-711-8.
• Davis, Sir John Francis (1841). Sketches of China: partly during an inland journey of four months, between Peking, Nanking, and Canton; with notices and observations relative to the present war. 1. Charles Knight & Co. OCLC 491627420.
• Empson, Hal (1992). Mapping Hong Kong: A Historical Atlas. Government Information Services. OCLC 29939947.
• Owen, Bernie; Shaw, Raynor (2007). Hong Kong Landscapes: Shaping the Barren Rock. Hong Kong University Press. ISBN 978-962-209-847-3.
• Morton, Brian; Harper, Elizabeth (1995). An Introduction to the Cape d'Aguilar Marine Reserve, Hong Kong. Hong Kong University Press. ISBN 978-962-209-388-1.
• Hu, Qi-ming (2003). "Preface". Rare and Precious Plants of Hong Kong. Agriculture, Fisheries and Conservation Department. ISBN 978-988-201-616-3. OCLC 491712858.
• Room, Adrian (2005). Placenames of the World. McFarland & Company. ISBN 978-0-7864-2248-7.

• Kolero en Honkongo, geopolitika pulvejo Le Monde Diplomatique, septembro 2019.

• Multlingvaj paĝoj por vizitantoj: "Malkovru Honkongon"
• Vojaĝraportoj pri Honkongo esperante
• En tiu ĉi artikolo estas uzita traduko de teksto el la artikolo Hong Kong en la angla Vikipedio.