Bambuo

Tiu herbo de Azio tradicie utilis dum la ĉiutaga vivo por fari la tegmenton de la domo, la liton, la tason kaj la kuleron. Eblis traakvigi la kampojn per la ŝalmoj kaj rikolti per bamburastilo. Kiam la bebo naskiĝis, la umbilika ŝnuro estis fortranĉita fare de bambulameno. Kiam la maljunulo mortis, li estis entombigita en bambuĉerko.

En Hindujo ĝi estis la ligno de la malriĉulo, la frato en Vjetnamujo kaj la amiko de l'popolo en Ĉinujo.

Marco Polo sciigis al Eŭropanoj la utilon de tiu planto. Li parolis pri la ŝnuroj el bambuo utilaj por haŭli la boatojn aŭ fari la pendigitajn pontojn.

Bambuzoj estas tipa genro de bambuoj (bambusa el poacoj).

La bambuzo ne kreskas laŭ la sama maniero kiel la aliaj poacoj.

Estas du specoj de rizomoj. El unu nur unu ŝoso kreskas je la ekstremaĵo, kaj el tiu eliros radikoj. El la alia pluraj ŝosoj kreskigas plurajn ŝalmojn.

 

Kiam la junaj ŝosoj elgrundiras, tuj poste aperas la ŝalmo. La diametro de la ŝalmo estas je la definitiva grandeco. La kreskado estas do nur vertikala. La ŝalmo ne plu dikiĝos.

La folioj aperas nur post la fino de la kreskado de la ŝalmo. Ekde tiu momento, la suko nutras la planton. Ĝi cirkulas interne de kanaloj, kiuj estas aranĝitaj regule en la medolo de la ŝalmo, ne nur sub la ŝelo.

Post sekado, bambuŝalmoj perdas de 40 ĝis 70% el sia pezo.

1 cm2 da bambuo kapablas kontraŭi tiron de 4 tonoj sed 1 cm2 da ŝtalo fleksas sub forteco de unu tono.

Arbaro de bambuoj povas maturiĝi post 5 jaroj sed necesas atendi 20 jarojn antaŭ forhaki kverkon. La rekordo de kreskado estas 132 centimetrojn en 24 horoj.

2 kilogramoj da seka materialo havas la saman varmigan potencon kiel 1 litro de petrolo.

Ĝi estas ankaŭ fleksebla kaj malmultekosta.

Skafaldoj faritaj el bambuo estas solidaj same kiel tiuj faritaj el kverko. Sed plie, ili estas flekseblaj kiel tiuj faritaj el kano. Facile konstrueblaj kaj malmultekostaj, bambuoj povas anstataŭigi metalajn tubojn.

Eĉ betono povas esti armita de bambuo.

 

Por la bestoj, ĝi estas 4 oble pli riĉa en proteinoj ol la tradiciaj cerealoj. Estas ankaŭ riĉa nutraĵo por la homoj kiuj ne deziras manĝi bestajn proteinojn. En Azio (ekz la ĉina kuirarto) oni multe uzas la ŝosojn de bambuo. Juna bambuŝoŝo estas manĝebla eĉ krude kiel saŝimo.

 

Libro de 312 paĝoj farita el bambupapero estis trovita en tombo datiĝanta de 206 antaŭ Kristo. En Indujo 75% de la papero devenas de tiu materialo.

En 1880, Thomas Edison ne trovis taŭgan materialon por ekipi siajn ampolojn. Fine li provis per filamentoj de karbigita bambuo kaj ekbrilis la lumo.

En 1950, Paul-Émile Victor iris al Gronlando. Li kunportis ŝalmojn por subteni siajn signalilojn. Tiu materialo ne konduktas la varmecon de la suno, do ne fandigas la ĉirkaŭan neĝon.

En 1984, en Zuriko, (Svislando), kelkaj ĉinaj laboristoj konstruis turon alta je 25 metroj por ekspozicio, tute sen unu ŝraŭbo aŭ bolto. Necesis nur du monatoj por fini ĝin.

 

Tiu planto floras antaŭ ol morti. Kiam unu planto floras, ĉiuj de la sama speco floras samtempe en ĉiu ajn parto de la mondo, kaj ĉiuj poste pereas.

Phyllostachys bambusoïdes floris en 99 kaj ĉiujn 120 jarojn ĝi ankoraŭ floras. Oni transplantis kelkajn idojn de tiu planto en Anglujon, en Rusujon, en Japanujon kaj ĉiuj floras je la sama tempo.

La Ochlandra travancoria floras ĉiujn 30 jarojn. La Phyllostachys dulcis floras ĉiujn 67 jarojn.

La Meloccana baccifera floras ĉiujn 48 jarojn.

 

Unu el la plej belaj bambuparkoj en Francujo situas en Anduze, en la departemento Gard.

• Listo de kultivataj bambuoj

• http://www.brusselsgreentech.be/fr/news_details.php?news_ID=66 Arkivigite je 2009-06-01 per la retarkivo Wayback Machine [archive]
• http://www.pbs.org/wgbh/.../plant-vs-predator.html^{[rompita ligilo]} -

• http://www.americanbamboo.org
• http://www.bambouseraie.fr
• http://www.inbar.int
• http://www.bamboooftheamericas.org Arkivigite je 2018-05-13 per la retarkivo Wayback Machine
• http://www.bambushecken.de
• http://www.bambusinformationen.de

•  
  Bambuaro (de Phyllostachys edulis) en Kamakura, Japanio
•  
  Manĝeblaj bambuŝosoj
•  

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri botaniko. Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).