Arnold Sommerfeld

Arnold Johannes Wilhelm SOMMERFELD (naskiĝis la 5-an de decembro 1868 en Kaliningrado, mortis la 26-an de aprilo 1951 en Munkeno) estis germana fizikisto.

Arnold Sommerfeld
Persona informo
Arnold Sommerfeld
Naskonomo	Arnold Johannes Wilhelm Sommerfeld
Naskiĝo	5-an de decembro 1868 (1868-12-05) en Kenigsbergo
Morto	26-an de aprilo 1951 (1951-04-26) (82-jaraĝa) en Munkeno
Mortis pro	Akcidenta morto vd
Mortis per	Trafikakcidento vd
Tombo	Nordfriedhof (en) , M-re-387 48° 10′ 30″ Nordo 11° 36′ 11″ Oriento / 48.175 °N, 11.6031 °O / 48.175; 11.6031 (mapo) vd
Lingvoj	germana vd
Ŝtataneco	Germanio vd
Alma mater	Universitato de Königsberg vd
Familio
Edz(in)o	Johanna Sommerfeld (en) vd
Profesio
Okupo	teoria fizikisto universitata instruisto matematikisto fizikisto vd
Laborkampo	Spektroskopio vd
Aktiva en	Munkeno • Aachen vd
Doktoreca konsilisto	Ferdinand von Lindemann • Felix Klein vd
Verkado
Verkoj	fajnstruktura konstanto ❦ atommodelo de Bohr-Sommerfeld ❦ nombro de Sommerfeld ❦ Orr–Sommerfeld equation ❦ Sommerfeld identity ❦ Sommerfeld radiation condition ❦ Sommerfeld–Kossel displacement law ❦ Lectures on Theoretical Physics vd
Postenoj Postenoj Geheimrat (en) vd
Honorigoj Honorigoj (1949)  Oersted Medal (en) (1939)  Medalo Lorentz (1931)  Maksimiliano-Ordeno (1931)  Medalo Max Planck (29-a de aprilo 1926)  eksterlanda ano de la Reĝa Societo (1924)  Matteucci-medalo  honorary doctor of the University of Calcutta (en) vd
Membrecoj Membrecoj Usona Nacia Akademio de Sciencoj (Foreign Associate of the National Academy of Sciences (en) ) (1929–) Reĝa Societo de Londono (1926–) Hungara Scienca Akademio Rusia Akademio de Sciencoj Prusa Akademio de Sciencoj Usona Akademio de Artoj kaj Sciencoj Bavaria Akademio de la Scienco Akademio pri Sciencoj de Sovetunio Burschenschaft Germania Königsberg (en) vd
vd	Fonto: Vikidatumoj
v • d • r

Sommerfeld studis matematikon en sia naskiĝurbo Kaliningrado (tiam nomita Königsberg). Post la akiro de sia diplomo de doktoro en 1891, li transloĝis al la universitato de Göttingen, kie li ricevis la katedron en 1896. Poste en 1897, li praktikis kiel instruisto de la universitato Clausthal-Zellerfeld, kaj en 1900, kiel instruisto de teĥnika inĝeniero en la universitato de Aachen li disvolvis sian teorion pri la hidrodinamika lubrikado.

La unua laboro de Arnold Sommerfeld sub la superregado de Felix Klein estis impresa laboro sur la matematika teorio de la difrakto, lia laboro pri ĉi tiu temo enhavas gravan teorion de diferencialaj ekvacioj. Aliaj gravaj laboroj temis pri la studo de la disvastigo de elektromagnetaj ondoj en kabloj, kaj pri la studo de la kampo produktita de elektrono en movado.

En 1906 li iĝis instruisto de fiziko en la universitato de Munkeno, kie fine li laboris dum 32 jaroj. Ĉi tie li havis kontakton kun la teorio de la relativeco de Alberto Ejnŝtejno, kiu ankoraŭ ne estis akceptita komune. Liaj matematikaj kontribuoj al la teorio helpis ke la plej skeptikaj scienculoj ĝin akceptis. Li poste iĝis unu el fondintoj de la kvantuma meĥaniko, kaj multaj da liaj disĉiploj fariĝis famaj: la plej konataj estas Werner Heisenberg kaj Wolfgang Pauli, dum Peter Debye estis la plej rimarkinda al okuloj de Sommerfeld.

Ekde 1906, li laboris pri la atoma spektro; li studis la hipotezon, laŭ kiu la ikso-radioj estis ondoj, kaj li pruvis ĝin uzante kristalojn kiel tridimensiajn fendojn de difrakto.

La plej konata laboro de Arnold Sommerfeld estis ŝanĝi la cirklajn orbitojn de la atomo de Niels Bohr al elipsaj orbitoj; li ankaŭ enkondukis du kvantumajn nombrojn: la magnetan kvantuman nombron (m), kaj en 1916 la orbitalan kvantuman nombron (l).

En 1919, li enkondukis la fajnstrukturan konstanton.

En 1927, li aplikis la statistikon de Fermi-Dirac al la modelo de Paul Drude pri la elektronoj en metaloj.

Sommerfeld mortis en 1951 en Munkeno, pro la vundoj de trafikakcidento.