1992
jaro
Aktualaĵoj | Eventoj laŭ tago de jaro
◄ |
19-a jarcento |
20-a jarcento
| 21-a jarcento
| ►
◄ |
1960-aj jaroj |
1970-aj jaroj |
1980-aj jaroj |
1990-aj jaroj
| 2000-aj jaroj
| 2010-aj jaroj
| 2020-aj jaroj
| ►
◄◄ |
◄ |
1988 |
1989 |
1990 |
1991 |
1992
| 1993
| 1994
| 1995
| 1996
| ►
| ►►
1992 estis superjaro komenciĝanta je merkredo (vidu ĉi tie kalendaron).
| 1992 en la aliaj kalendaroj | |
|---|---|
| Gregoria kalendaro | 1992 MCMXCII |
| Ab urbe condita | 2745 |
| Armena kalendaro | 1441 ԹՎ ՌՆԽԱ |
| Bahaa kalendaro | 148 – 149 |
| Barataj kalendaroj | |
| - Vikram Samvat | 2047 – 2048 |
| - Barata nacia kalendaro (Ŝaka Samvat) | 1914 – 1915 |
| - Kalijugo | 5093 – 5094 |
| Budhisma kalendaro | 2536 |
| Ĉina kalendaro | 4628 / 4688 – 4629 / 4689 辛未 – 壬申 |
| Etiopa kalendaro | 1984 – 1985 |
| Franca respublika kalendaro | 200 - 201 CC -CCI |
| Hebrea kalendaro | 5752 – 5753 |
| Holocena kalendaro | 11992 |
| Irana kalendaro | 1370 – 1371 |
| Islama kalendaro | 1412 – 1413 |
| - Imperia jaro | Kōki 2652 (皇紀2652年) |
| - Japana nomo de erao (Jōmon) | 11992 |
| Juliana kalendaro | Gregoria minus 10–13 tagoj, depende de tempoperiodo |
| Korea kalendaro | 4325 |
| Tajlanda suna kalendaro | 2535 |
En la jaro 1992 post Kristo okazis, interalie:
Eventoj
redaktiEsperantujo
redakti- 77-a Universala Kongreso de Esperanto en Vieno.
- La oficiala programo de la Germanaj Katolikaj kaj Ekumenaj Foiroj ek enhavis ankaŭ esperantajn programerojn.
- Fabio Alonso Ruiz Ortega eklernas Esperanton.
Mondo
redakti- Aŭstrio: Thomas Klestil elektatas prezidento.
- Fina disiĝo de Jugoslavia Socialisma Federacia Respubliko. Eliras Kroatio, Bosnio kaj Hercegovino. Serbio kaj Montenegro kreas novan Jugoslavion.
- Kreita Ehmay ghee chah.
- UNO: Boutros Boutros Ghali anstataŭigas Javier Pérez De Cuellar kiel ĝenerala sekretario. Bosnio aniĝas, kaj Eŭropa Unio kaj Usono rekonas ĝian sendependecon. Krome aniĝas: Armenio, Azerbajĝano, Kartvelio, Kazaĥstano, Kirgizio, Kroatio, Moldavio, San-Marino, Slovenio, Taĝikio, Turkmenio kaj Uzbekio.
- Estonio: Lennart Meri elektatas prezidento.
- Rumanio: Dua el du unuaj demokratiaj elektoj.
- Kroatian sendependecon agnoskas Usono.
- Israelo: Yitzhak Rabin elektatas ĉefministro. Granda venko de la maldekstruloj post multaj jaroj.
- Maŭricio: Cassam Uteem elektatas prezidento.
- Kartvelio: Demokratie elektita prezidento Zviad Gamsaĥurdia renversiĝas.
- Afganion unuigas la Norda Alianco.
- Kameruno, Kongolo Brazavila, Malio: Unuaj multpartiaj elektoj.
- Hispanio, Internacia ekspozicio de Sevilo (1992)
Kronologio
redakti- 15-a de aprilo: Vjetnamo akiras sian konstitucion.
- Aŭgusto: la ŝtatestroj de la Sud-Afrika Disvolviĝ-Kunordiga Konferenco kunvenis en Windhoek, Namibio, kaj subskribis deklaracion kaj traktaton establigante la novan organizaĵon, la Sud-Afrika Disvolviĝa Komunumo.
- 31-a de oktrobro: Frumatene komenciĝis armita konflikto inter Inguŝio kaj Nord-Osetio, kaŭkazaj respublikoj de Rusio. Kvankam la milita fazo daŭris nur 6 tagojn, la streĉo de rilatoj daŭras ĝis nun.
- 1-a de decembro: UN-rezolucio kondamnas la serbojn kiel ĉefagresanfojn, en Bosnio. El ia militregiono multiĝas raportoj pri sistemaj perfortoj de virinoj kaj pri koncentrejoj.
- 2-a de decembro: Germana parlamento ratifas la traktaton de Mastriĥto.
- 3-a de decembro: Eksa GDR-ĉefo Honecker en proceso neas ĉian kulpon pri politikaj viktimoj.
- 3-a de decembro: Nova leĝo permesas israelajn kontaktojn kun PLO-reprezentantoj.
- 6-a de decembro: Hinduoj detruas moskeon en Ayodhya kaj kaŭzas tumultojn en Hindio, Pakistano kaj Bangladeŝo.
- 6-a de decembro: La svisa popolo voĉdonas kontraŭ ia aliĝo al Eŭropa Ekonomia Areo (EEA)
- 7-a de decembro: Prezidanto Kuĉan kaj liberaldemokratoj venkas en Slovenio.
- 8-a de decembro: Rusia prezidanto Boris Jelcin nomumas la liberalan ekonomikiston Jegor Gajdar ĉefministro de Rusio.
- 9-a de decembro Armitaj UN-trupoj invadas Somalion por helpi ai la malsatanta popolo (laŭ oficiala versio).
- 10-a de decembro: Portugala parlamento ratifas la traktaton de Mastriĥto.
- 10-a de decembro: Rigorberta Menchu, defendantino de la indiĝenaj rajtoj en Gvatemalo, ricevas - la Nobelpacpremion.
- 10-a de decembro: La germana registaro ekmalpermesas novnaziajn grupiĝojn reage al iliaj atakoj kontraŭ eksterlandanoj.
- 11-a de decembro: Sukcesa konferenco de Eŭropa Komunumo en Edinburgo.
- 13-a de decembro: La liĥtenŝtejna popolo voĉdonas por la aliĝo ai Eŭropa Ekonomia Sfero (EES).
- 15-a de decembro: Post solvo de la parlamenta krizo, la nova rusia ĉefministro Viktor Ĉernomirdin promesas daŭrigi reformojn kun modifoj.
- 17-a de decembro: Reage al murdo de israela soldato fare de organizaĵo Hamas, la jerusalema registaro deportas 400 palestinanojn al Libano.
- 19-a de decembro: La nova prezidanto de Sud-Koreio nomiĝas Kim Jung Sam. Opoziciulo Kim Dae-Jung fiaskas.
- 20-a de decembro: Prezidanto de Serbio Slobodan Miloŝeviĉ reelektita. Opozicia kandidato Panid postulas nuligon de la, laŭ lia opinio, manipulutaj elektoj.
- 20-a de decembro: Unuafoje pluraj kandidatoj - prezentas sin en komunumaj elektoj en Kubo.
- 30-a de decembro: Brazila prezidanto Fernando Collor de Mello demisias sub premo de koruptada suspekto.
Naskiĝoj
redaktiMortoj
redakti- 16-a de februaro: Jânio Quadros, prezidento de Brazilo (n. 1917)
- 6-a de aprilo: Isaac Asimov, usona sciencfikcia verkisto (n. 1920)
- 23-a de aprilo: Satyajit Ray, barata filmreĝisoro (n. 1921)
- 28-a de aprilo: Francis Bacon, irlanda pentristo (n. 1909)
- 6-a de majo: Marlene Dietrich, germana aktorino kaj kantistino (n. 1901)
- 8-a de aprilo: Daniel Bovet, nobelpremiita denaska esperantisto (n. 1907)
- 21-a de junio: Joan Fuster, katalunlingva valencia verkisto (n. 1922)
- 22-a de junio: Constantin Virgil Gheorghiu, rumana verkisto (n. 1916)
- 24-a de aŭgusto: André Donner, nederlanda juristo, prezidanto de la Kortumo de la Eŭropaj Komunumoj (n. 1918)
- 1-a de septembro: Árni Böðvarsson, islanda esperantisto (n. 1922)
- 4-a de septembro: João Masiero, brazila esperantisto (n. nekonata)
- 8-a de oktobro: Willy Brandt, kanceliero de Germanio 1969–74 (n. 1913)
- 7-a de novembro: Alexander Dubček, prezidanto de Ĉeĥoslovakio (n. 1921)
- Albertino dos Santos Matias, portugala esperantisto (n. 1910)