[go: up one dir, main page]
Saltu al enhavo

Etnomuzikologio

El Vikipedio, la libera enciklopedio
(Alidirektita el Muziketnologio)
La nederlanda muziketnologo Jaap Kunst en 1930 sur la indonezia insulo Nias: ĉiufoje ariĝis homamaso dum la sonregistradoj ĉirkaŭ la sonregistrilo

Etnomuzikologio[1][2] aŭ etnomuzikscienco, malantaŭe kompara muzikscienco, estas ene de la muzikscienco najbara fako de la historia muzikscienco kaj samtempe parta kampo de la etnologio respektive popoloscienco. Ĝi esploras tutmonde la sonajn, kulturajn kaj sociajn aspektojn de muziko kaj danco.

La termino etno-musicologie (etnomuzikologio) estis unue vortofarita de Jaap Kunst el la grekaj vortoj ἔθνος (ethnos, "nacio") kaj μουσική (mousike, "muziko"). Ĝi ofte estas difinita kiel la antropologio aŭ etnografio de muziko, aŭ kiel muzika antropologio.[3] Dum sia frua disvolviĝo el kompara muzikologio en la 1950-aj jaroj, etnomuzikologio estis ĉefe orientigita al la ne-okcidenta muziko, sed por pluraj jardekoj inkludis la studon de ĉiuj muzikoj de la mondo (inkluzive de okcidenta arta muziko kaj populara muziko) el antropologiaj, sociologiaj kaj interkulturaj perspektivoj. Bruno Nettl iam karakterizis etnomuzikologion kiel produkton de okcidenta pensado, proklamante, ke "etnomuzikologio kiel okcidenta kulturo scias, ke ĝi estas fakte okcidenta fenomeno";[4] en 1992, Jeff Todd Titon priskribis ĝin kiel la studon de "homoj farantaj muzikon".[5]

Difino

[redakti | redakti fonton]

Sylhet (2010) deklaris larĝe ke, etnomuzikologio povas esti priskribita kiel tuteca esploro de muziko en siaj kulturaj kuntekstoj.[6] Kombinante aspektojn de folkloro, psikologio, kultura antropologio, lingvistiko, kompara muzikologio, muzikteorio kaj historio,[7] etnomuzikologio adoptis perspektivojn el amaso de disciplinoj.[8] Tiu disciplina vario okazigis multajn difinojn de la kampo, kaj sintenoj kaj fokusoj de etnomuzikologoj evoluis ekde komencaj studoj en la areo de kompara muzikologio en la fruaj 1900-aj jaroj. Kiam la kampo unue aperis ĝi estis plejparte limigita al la studo de ne-okcidenta muziko en kontrasto al la studo de okcidenta arta muziko, kiu estis la fokuso de konvencia muzikologio. Fakte, la kampo estis menciita frue en sia ekzisto kiel "kompara muzikologio," difinante okcidentajn muzikajn tradiciojn kiel la normon al kiu ĉiuj aliaj muzikoj estis komparitaj, kvankam tiu termino jam ne estis uzita en la 1950-aj jaroj pro kritikoj por la praktikoj asociitaj kun ĝi iĝis pli voĉaj pri etnomuzikologia distingo de muzikologio.[9] Dum tempo, la difino plilarĝiĝis por inkludi studon de ĉiuj muzikoj de la mondo laŭ certaj pristudoj.[10][11]

Kvankam ne estas ununura, aŭtoritata difino por etnomuzikologio, multaj konstantoj aperas en la difinoj uzataj de gvidaj akademiuloj en la kampo. Oni interkonsentis, ke etnomuzikologoj rigardu muzikon el trans pure sona kaj historia perspektivo, kaj rigardu anstataŭe muzikon ene en kulturo, muzikonn kiel kulturon, kaj muzikon kiel spegulbildon de kulturo.[9][11] Krome, multaj etnomuzikologiaj studoj kundividas komunajn metodikajn pristudojn kovritajn en etnografia kampolaboro, ofte direktante primaran kampolaboron inter tiuj, kiuj faras muzikon, lernante lingvojn kaj la muzikon mem, kaj prenante la rolon de partoprenanta observanto lernante elfari en muzika tradicio, praktiko, kiun Hood nomis "ambaŭmuzikeco" (bi-musicality).[12] Muzikaj kampolaboristoj ofte ankaŭ registras sonojn kaj kuntekstan informon pri la muziko de intereso.[9] Tiel, etnomuzikologiaj studoj ne fidas presitajn aŭ manuskriptajn fontojn kiel la ĉeffonton de epistemologia aŭtoritato.

Historio

[redakti | redakti fonton]

Dum la tradicia temo de muzikologio estis la historio kaj literaturo de la okcidenta arta muziko, etnomuzikologio estis evoluigita kiel la studo de ĉiuj muzikoj kiel homa socia kaj kultura fenomeno. Oskar Kolberg estas konsiderata kiel unu el la plej fruaj eŭropaj etnomuzikologoj ĉar li unue ekkolekti polajn popolkantojn en 1839. Kompara muzikologio, la primara pioniro al etnomuzikologio, aperis en la malfrua 19-a jarcento kaj frua 20-a jarcento. La Internacia Muzika Socio en Berlino en 1899 agis kiel unu el la unuaj centroj por etnomuzikologio. Kompara muzikologio kaj frua etnomuzikologio inklinis koncentri sur ne-okcidenta muziko, sed en pli lastatempaj jaroj, la kampo elvolvis ampleksi la studon de okcidenta muziko de etnografia vidpunkto.

La Internacia Konsilio por Tradicia Muziko (fondita 1947) kaj la Societo por Etnomuzikologio (fondita 1955) estas la ĉefaj internaciaj akademiaj organizoj por antaŭenigi la disciplinon de etnomuzikologio.

Inter etnomuzikologoj estis ŝanĝiĝantaj difinoj de la kampo. Pli specife akademiuloj diskutis kio konsistigas etnomuzikologion. Bruno Nettl distingas inter disciplino kaj kampo, kredante etnomuzikologion esti la lasta.[13] Ekzistas multnombraj pristudoj kaj defioj de la kampo. Kelkaj pristudoj mencias "muzikajn areojn" kiel "muzika sintezo en Ganao" dum aliaj elstaras "studo de kulturo tra la avenuo de muziko, por studi muzikon kiel socian konduton."[14] La multfacetaj kaj dinamikaj pristudoj al etnomuzikologio aludas al kiel la kampo evoluis. La ĉefa elemento, kiu distingas etnomuzikologion el muzikologio estas la atendo, ke etnomuzikologoj okupiĝu en subtenitaj, diakrona kampolaboro kiel sia ĉeffonto de datumoj.

Estas multaj individuoj kaj grupoj, kiuj povas esti konektataj al etnomuzikologio. Laŭ Merriam, iuj de tiuj grupoj estas "ludantoj de etna muziko," "muzikaj edukistoj," "tiuj, kiuj vidas etnan muzikon en la kunteksto de tutmonda vidpunkto de muziko, relative, aparte, la studo de okcidenta "klasika" muziko, "komponaĵo de personoj kun diversaj interesoj, ĉiuj el kiuj estas iusence "aplikita" kiel "profesiaj etnomuzikologoj," muzikaj terapiistoj, la "muzikologoj" kaj la "antropologo."[15]

Komencoj kaj la frua historio

[redakti | redakti fonton]

Etnomuzikologio evoluis ambaŭ en terminologio kaj ideologio ekde sia formala komenco en la malfrua 19-a jarcento. Kvankam praktikoj paralelantaj etnomuzikologian laboron estis notita tra kolonia historio, armena pastro nomata Komitas Vardapet estas konsiderita unu el la pioniroj al etnomuzikologia supreniro al eminenteco en 1896. Studante en Berlino ĉe Universitato Frederick William kaj ĉeestante la Internacian Muzika Socio, Vardapet transskribis super 3000 muzikverkojn. En siaj notoj, li emfazis kulturajn kaj religiajn elementojn tiel kiel sociajn aspektojn de muziko kaj poezio. Inspiritaj de tiuj pensoj, multaj okcidentaj eŭropaj nacioj komencis transskribi kaj kategoriigi muzikon bazitan sur etneco kaj kulturo. Inspiritaj de tiuj pensoj, multaj okcidentaj eŭropaj nacioj komencis meti multajn etnajn kaj kulturajn muzikverkojn sur paperon kaj apartigi ilin. Oni sciis, ke tre nelonge en la 1880-aj jaroj kiel "Musikologie" aŭ "Musikgesellschaft," tiam "comparative musicology" (kompara muzikologio) ĝis ĉirkaŭ 1950, ĉe kiu punkto la termino "ethno-musicology" estis enkondukita por disponigi alternativan terminon al la tradiciaj praktikoj de kompara muzikologio. En 1956 la streketo estis forigita kun ideologia intenco signifi la validecon kaj sendependecon de la disciplino el la kampoj de muzikologio kaj antropologio. Tiuj ŝanĝoj al la nomo de la kampo paralelis ĝiajn internajn ŝanĝojn en ideologiaj kaj intelektaj emfazoj.[16]

Kompara muzikologio, komenca termino celita diferenci kio iĝus etnomuzikologio kaj muzikologio, estis la areo de studo koncernita kun utiligantaj metodoj de akustikoj mezuri tonaltojn kaj intervalojn, kvante komparante malsamajn specojn de muziko.[17] Pro la alta denseco de eŭropanoj kaj eŭro-usonanoj engaĝiĝantaj kun la esploro de la areo, kompara muzikologio ĉefe enketis la muzikon de ne-okcidentaj parolaj popolaj tradicioj kaj tiam komparis ilin kontraŭ okcidentaj konceptoj de muziko.[18] Post 1950, akademiuloj serĉis difini la kampon pli larĝe kaj elradikigi tiujn nociojn de etnocentrismo propra al la studo de kompara muzikologio; ekzemple, pola akademiulo Mieczysław Kolinski proponis, ke akademiuloj en la kampo koncentru sur priskribantaj kaj komprenantaj muzikoj en siaj propraj kuntekstoj.[17] Kolinski ankaŭ instigis la kampon moviĝi preter etnocentrismo eĉ kiel la termino etnomuzikologio kreskis en populareco kiel anstataŭaĵo por kio estis iam priskribita de kompara muzikologio. Li notis en 1959, ke la termino etnomuzikologio limigis la kampon, ambaŭ per imponante "fremdecon" de okcidenta vidpunkto kaj tial ekskludante la studon de okcidenta muziko kun la sama atento al kultura kunteksto donita al aliigitaj tradicioj, kaj per enhavante la kampon ene de la antropologiaj problemoj ol esti etendante muzikan studon al senlimaj disciplinoj ene de la homaj kaj la sociaj sciencoj.[14] Tra kritikaj kreskadaj jaroj en la 50-aj kaj 60-aj jaroj, etnomuzikologoj formis kaj legitimis la komenciĝantan kampon tra diskutoj de la respondecoj de etnomuzikologoj kaj la etikaj implicoj de etnomuzikologia studo, artikulacioj de ideologio, sugestoj por praktikaj metodoj de esploro kaj analizo, kaj difinoj de muziko mem.[16] Estis ankaŭ ĉe tiu tempo, ke la emfazo de etnomuzikologia laboro ŝanĝiĝis el analizo al kampolaboro, kaj la kampo komencis disvolvi esplorajn metodojn por centri kampolaboron super la tradicia "fotela" verko.

En 1960, Mantle Hood, gvida pioniro de usona etnomuzokologio, establis la Instituton de Etnomuzikologio ĉe la Universitato de Kalifornio ĉe Los-Anĝeleso, plejparte legitimante la kampon kaj solidigante ĝian pozicion kiel akademia disciplino.

1970-aj jaroj

[redakti | redakti fonton]

En la 1970aj jaroj, etnomuzikologio iĝis pli bone konata ekster la eta rondo de fakuloj, kiuj fondis kaj kreskigis la fruan evoluon de la kampo.[19] La influo de etnomuzikologio disvastiĝis al komponistoj, muzikaj terapiistoj, muzikaj edukistoj, antropologoj, muzikologoj kaj eĉ populara kulturo.[20] Etnomuzikologio kaj ĝia akademia malfacileco pruntis nove trovitan legitimecon, tiel kiel utilajn teoriajn kaj metodikajn kadrojn, al projektoj kiuj provis registri, dokumenti, studi, kaj/aŭ kompari muzikojn el la tuta mondo. Alan Merriam klasifikis tiujn etnomuzikologiajn partoprenantojn en kvar grupojn:[18]

  • 1) Prezentistoj de etna muziko, inkluzive de iu ajn, kiu lernas ludi instrumenton de alia kulturo: Tiu grupo kreskis konsiderinde dum la 1970aj pro pliigita konscio de kaj intereso en etna muziko, parte helpita de la disvastigo de rekordoj. Tiuj prezentistoj iras el memlernantaj amatoroj al spertaj diplomiĝintoj de universitataj mondmuzikaj programoj.
  • 2) Instruistoj, kutime primaraj aŭ duagradaj, kiuj instruas la aprezon kaj elfaron de "etna" muziko: Tiu grupo, kune kun la unua, multobliĝis rapide dum la 1970-aj jaroj, helpite delvis per la oktobra 1972a eldono de la Music Educators Journal, speciala eldono titolita Music in World Cultures (Muziko en mondaj kulturoj), kiu inkluzivis bibliografion, diskografion, kaj filmografion por helpi instruistojn de la mondaj muzikoj. Tiuj instruistoj ne nepre estas etmuzikologoj, sed tamen antaŭeniras kelke da la celoj de la kampo.
  • 3) La muzikologia kontingento: etnomuzikologoj, kiuj studas muzikon en terminoj de la sona objekto (tiu eblas esti en la formo de prezentoj, registradoj, aŭ transskriboj, kaj enfokusigis la tonaltan, ritman, formalan kaj harmonan enhavon); kultura kunteksto, por tiuj etnomuzikologoj, supozas malĉefan rolon.
  • 4) La antropologia kontingento: etnomuzikologoj, kiuj koncentras sur homoj kun la sinteno ke "muziko estas kulturo" kaj "kion muzikistoj faras estas socio."

Unu difinanta trajto de tiu jardeko estis la alveno de antropologiaj influon ene etnomuzikologio. Dum tiu tempo, la disciplino de etnomuzikologio spertis ŝanĝon de fokuso ekstere de muzikaj datumoj, kiel tonalta kaj formala strukturo, al homoj kaj homaj interrilatoj. La aliĝo de teoriaj kadroj el la kampo de antropologio ankaŭ kondukiĝis al plu kaj plu bonveniganta sinteno al akcepti ankoraŭ pliajn kampojn de studo, kiel lingvistikon kaj psikologion, en la pli ampleksan persekutadon de kompreni muzikon kiel ĝi funkcias en (aŭ "kiel") kulturo.

Tra ĉi tiu jardeko, la streĉiĝoj pri komparaj alproksimiĝoj daŭrigis heredi demando en etnomuzikologiaj rondoj. La enkonduko de la sistemo de Alan Lomax de cantometrics ("mezurado de kanto") en la malfruaj 60aj konsistigis fizikajn trajtojn de vokala produktado kiel lingvo/parolo, la distingo de "kanta voĉo" el parola voĉo, uzo de intonacio, ornamado, kaj tonalto, konsistenco de takto kaj volumeno, kaj la longo de melodiaj frazoj, kaj ankaŭ la sociaj elementoj kiel la partopreno de la publiko kaj la vojo kiel prezentado estas strukturita; tiamaniere, ĝi intencis fari la datumojn de etnomuzikologia esploro pli mezureblaj kaj doni al ĝi sciencan legitimecon.[21] Tamen, la sistemo ankaŭ legitimis komparajn metodojn, tiel etendante la debaton pri la etiko de kompara metodo.

1980-aj jaroj

[redakti | redakti fonton]

1980-ajn jarojn komenciĝis pliigita konscio de antaŭjuĝo kaj reprezento en etnomuzikologio, signifante ke etomuzikologoj prenis en konsideron la efikojn de antaŭjuĝoj kiujn ili alportis al siaj studoj kiel (kutime) fontogrupaj membroj, tiel kiel la konsekvencoj de kiel ili elektas por reprezenti la etnografion kaj muzikon de la kulturoj kiujn ili studas. Historie, Okcidentaj kampolaboristoj nomis sin fakuloj pri eksterlandaj muzikaj tradicioj unufoje, kiam ili sentis, ke ili havis tenilon sur la muziko, sed tiuj fakuloj ignoris diferencoj en mondrigardo, prioritataj sistemoj kaj kognitivaj skemoj, kaj opiniis, ke ilia interpreto estis vero.

Referencoj

[redakti | redakti fonton]
  1. ↑ http://www.liberafolio.org/2006/ijksarajevo
  2. ↑ http://federicogobbo.name/pub/J.2010.2.pdf
  3. ↑ Seeger, Anthony. 1983. Why Suyá Sing. London: Oxford University Press. Pp. xiii-xvii.
  4. ↑ Nettl, Bruno. (1983) The Study of Ethnomusikology. Urbana, Ill.: University of Illinois Press, p. 25.
  5. ↑ Titon, Jeff Todd. (1992) Worlds of Music, 2‑a eldono, Nov-Jorko: Schirmer, p. xxi.
  6. ↑ Vidu Hood, Mantle. (1969) Willi Apel: Harvard Dictionary of Music, 2‑a eldono, Harvard University Press.
  7. ↑ McCollum, Jonathan and Hebert, David, Eds., (2014). Theory and Method in Historical Ethnomusicology Lanham, MD: Rowman&Littlefield.
  8. ↑ Pegg, Carole (et al). (2001) Sadie, Stanley: New Grove Dictionary of Music and Musicians, 2‑a eldono, Macmillan, p. 8:367–403.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Nettl, Bruno. "The Harmless Drudge: Defining Ethnomusicology.” The Study of Ethnomusicology: Thirty-one Issues and Concepts. Urbana: University of Illinois, 2005. 3-15. Print.
  10. ↑ Myers, Helen. 1992. “Ethnomusicology.” In Ethnomusicology: An Introduction, ed. Helen Myers, 3-18. New York: Norton.
  11. ↑ 11,0 11,1 Merriam, Alan. 1960. “Ethnomusicology: A Discussion and Definition of the Field.” Ethnomusicology 4(3): 107-114.
  12. ↑ Hood, Mantle. "The Challenge of Bi-musicality", 1960, paĝoj 55–59.
  13. ↑ Nettl, Bruno. 1975. “The State of Research in Ethnomusicology, and Recent Developments.” Current Musicology 20: 67-78.
  14. ↑ 14,0 14,1 McAllester, David et. al. 1959. “Whither Ethnomusicology?” Ethnomusicology 3(2): 99-105.
  15. ↑ Merriam, Alan P. 1975. “Ethnomusicology Today.” Current Musicology 20: 50-66.
  16. ↑ 16,0 16,1 Nettl, Bruno. "The Harmless Drudge: Defining Ethnomusicology." The Study of Ethnomusicology: Thirty-one Issues and Concepts. Urbana: U of Illinois, 2005. 3-5. Print.
  17. ↑ 17,0 17,1 Merriam, Alan P. "Definitions of "Comparative Musicology" and "Ethnomusicology: An Historical-Theoretical Perspective." Ethnomusicology, 21.2 (1977): 189. Web.
  18. ↑ 18,0 18,1 Merriam, Alan P. 1975. “Ethnomusicology Today.” Current Musicology 20: 50-54.
  19. ↑ Merriam, Alan P. 1975. “Ethnomusicology Today.” Current Musicology 20: 54.
  20. ↑ Ŝablono:Cite episode
  21. ↑ Lomax, Alan. 1978 [1968]. Folk Song Style and Culture. New Brunswick, NJ: Transaction Books. Pp. 143.

Eksteraj ligiloj

[redakti | redakti fonton]
Bibliotekoj
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Etnomuzikologio&oldid=8890719"