Koracioformaj birdoj

Koracioformaj
Biologia klasado
Regno: Animaloj Filumo: Ĥorduloj Klaso: Birdoj Ordo: Koracioformaj Forbes, 1884
Familioj
Bucerotedoj Koraciedoj Brakipteraciedoj Upupedoj Fenikuledoj Meropedoj Todiedoj Momotedoj Alcedinedoj Halcionedoj Ceriledoj Leptosomatedoj
Aliaj Vikimediaj projektoj
Sistematiko en Vikispecioj
Komunejo pri Koracioformaj
v • d • r

La Koracioformaj birdoj (Coraciiformes) enhavas proksimume 194 speciojn. Entute estas tre varia ordo kun precipe tropikaj kaj tre kolorbuntaj birdoj, kiuj havas tre diversajn vivmanierojn. Ili havas nur unu komunan distingilon: la piedfingroj ofte estas diversaj ol la normo, ili parte estas sindaktilaj, kun tri antaŭenaj fingroj (kies tria kaj kvara estas kunigitaj ĉebaze), kvankam en multaj alcionoj unu el tiuj malaperis. Tiu ordo enhavas:

• la alcionojn,
• la upupon,
• la abelmanĝulojn,
• la koraciojn
• kaj la kornobekulojn.

Estas ordo ĉefe el la Malnova Mondo, kun reprezentantaro en Ameriko limigita al nur ĉirkaŭ dekduo da specioj de todioj kaj momotoj, kaj nur kelkaj el la pli ol 80 specioj de alcionoj.

La nomo Koracioformaj signifas "Korvecaj" aŭ "Korakecaj", kio estas fakte misnomo. (Korakoj estas kantobirdoj). Laŭlitere, la nomo devenas el la latinaj vortoj "Corax", signike "Korako", kaj "Forma", signife "formo", kio estas komuna finaĵo por taksonoj. [Terres p 104]

Tiu ordo ŝajnas kiel tro miksita grupo, kaj la Koracioformaj povus esti konsiderata kiel inkludanta nur la koraciojn. Ĉiuj aliaj familioj estus konsiderataj stirpoj tre malproksimaj al la Koracioformaj. Alimaniere Koracioformaj formas tro ampleksan kladon.

Analizoj de DNA demonstras, ke la Koracioformaj povas esti dividitaj en baza grupo, kiu ne estas tre malproksima disde la Pegoformaj, kaj disda subordo enhavanta ĉefe la alcionojn (Johansson & Ericson, 2003). La veraj parencecoj de la kukolkoracio estus alie. La trogonoj kaj kornobekuloj estas ĉu tre bazaj stirpoj, ĉu devus esti konsiderataj kiel distingaj propraj ordoj; La laste menciitaj estas ŝajne iome pli proksimaj al la koracioj ol la unue menciitaj. Tiu entera grupo (eble ekskludante la Kukolkoracion) kaj la Pegoformaj estas tre rilataj al la Paseroformaj (Johansson & Ericson 2003; vidu ankaŭ preskaŭpaserinoj).

Multaj formortintaj koracioformaj familioj estas konataj nur el fosilioj de la Paleogeno. Ili probable apartenas al la baza grupo kaj estas foje malfacile atribui ilin, ĉar ili estas eĉ pli proksimaj al la Pegoformaj. Krome, estas kelkaj prahistoriaj genroj kiuj estas ankaŭ malfacile lokeblaj en familio. Almenaŭ la Eokoraciedoj estas tre bazaj, sed la Geranopteredoj de la malfrua Eoceno formas superfamilion Coracioidea kun la nunaj koracioj kaj la grundokoracioj (Mayr & Mourer-Chauviré 2000). Oni priskribis kelkajn prahistoriajn taksonojn de nuntempaj familioj; vidu la familiartikolojn por detaloj.

En subordo Alcededoj aŭ Alcedines oni enmetas la tri similajn familiojn, nome:

• Alcedinedoj (Alcedinidae)
• Halcionedoj (Halcyonidae)
• Ceriledoj (Cerylidae)

Nesolvitaj

• Genro Quasisyndactylus (fosilio; Meza Eoceno de Messel, Germanio) - alcediniforma, baza?
• Genro Cryptornis (fosilio; Malfrua Eoceno de Francio) - bucerotedo? geranopteredo?
• Familio Primobukonedoj (fosilio)
• Genro kaj specio nedet. De Koracioformaj. PQ 1216, QU 15640 (fosilio; Malfrua Eoceno de Quercy, Francio: Mayr & Mourer-Chauviré 2000)
• Familio Bucerotedoj (Bucerotidae) (kornobekuloj) - distinga ordo?

• La familio Leptosomatedoj (Leptosomatidae) (kukolkoracio) probable ne apartenas ĉi tie.
• La trogonoj estas foje lokitaj ĉi tie kiel familio Trogonedoj.
• La Paleospizedoj de Malfrua Eoceno estas foje ankaŭ lokitaj en la Koracioformaj, kiel la Primobukonedoj de Frua al Meza Eoceno kaj la Silfornitedoj de Meza Eoceno al Frua Oligoceno. La Primobukonedoj almenaŭ ŝajne apartenas ĉi tie.

Baza grupo

• Familio Eokoraciedoj (fosilio; Meza Eoceno de Messel, Germanio)
• Familio Meselirisoredoj (fosilio; Meza Eoceno)
• Familio Geranopteredoj (fosilio; Malfrua Eoceno de Quercy, Francio - Frua Mioceno de Ĉeĥio) - inkludas "Nupharanassa" bohemica
• Familio Koraciedoj (Coraciidae) (koracioj)
• Familio Brakipteraciedoj (Brachypteraciidae) (grundokoracioj)
• Familio Upupedoj (Upupo)
• Familio Fenikuledoj (arbarupupoj)
• Familio Meropedoj (abelmanĝuloj)

Subordo Alcedini

• Familio Todiedoj (todioj)
• Familio Momotedoj (momotoj)
• Familio Alcedinedoj (riveralcionoj)
• Familio Halcionedoj (arbalcionoj)
• Familio Ceriledoj (akvalcionoj)

• 
  Koracio
• 
  Todus subulatus
• 
  Leptosomatedoj
• 
  Alcededo de specio Tanysiptera danae
• 
  Sudkarmina abelmanĝulo
• 
  Eumomota superciliosa

• Johansson, Ulf S. & Ericson, Per G. P. (2003): Molecular support for a sister group relationship between Pici and Galbulae (Piciformes sensu Wetmore 1960). J. Avian Biol. 34(2): 185–197. COI:10.1034/j.1600-048X.2003.03103.x PDF plena teksto Arkivigite je 2018-10-04 per la retarkivo Wayback Machine

• Mayr, Gerald & Mourer-Chauviré, Cécile (2000): Rollers (Aves: Coraciiformes. s.s.) from the Middle Eocene of Messel (Germany) and the Upper Eocene of the Quercy (France). J. Vertebr. Paleontol. 20(3): 533–546. DOI:10.1671/0272-4634(2000)020[0533:RACSSF]2.0.CO;2 PDF plena teksto

• Terres, John K. (1980) The Audubon Society Encyclopedia of North American Birds. ISBN 0-394-46651-9