Kripla arbo

Kripla arbo^[1] estas arbo, ofte maljuna, kun kripla habito kaŭze de ekstreme malfavoraj kreskadcirkonstancoj. Precipe oni trovas ĝin en subarktaj kaj sub-altamontaraj arbolimaj pejzaĝoj. Kontinua elmetado al fortaj, frostaj ventoj deformigas kaj kripligas vegetaĵaron. Sub tiuj cirkonstancoj, arboj nur povas postvivi kie ili estas ŝirmataj de rokaj formacioj aŭ de neĝa kovraĵo. Ĉar la subaj partoj de tiuj arboj daŭrigas sian kreskadon, estiĝas densa grunda okupado ^[2].

Por traduki en 1903 la germanan terminon Krummholz en la verko de Andreas Franz Wilhelm Schimper : Plant-geography upon a Physiological Basis (1898)^[3], William Rogers Fisher enkondukis la anglajn terminojn elfin-tree kaj elfin-wood kiuj laŭlitere signifas elfo-arbon kaj elfo-arbaron. Esperante oni povas traduki per kripla arbaro .

Komunaj arboj montrante kriplan disvolviĝon inkluzivas balzaman abion (Abies balsamea), nigran piceon (Picea mariana), rokmontaran abion (Abies lasiocarpa), montan larikon (Larix lyallii), Engelman-piceon (Piceo engelmannii), suplan pinon (Pinus flexilis), kaj tordopinon (Pinus contorta). Ekzemploj de kripla formo de nigra piceo, troviĝas en la nord-kanadaj tajgoj ^[4]. Kriplarbaj formoj de nigra piceo kaj balzama abio abundas en la altamontara transira zono de White Mountains ([Wajt Moŭntns] -Blanka Montaro) de Nov-Hampŝiro.

Varianto de kripla arbo estas flaga arbo aŭ flagarbo. La vento mortigas branĉojn je la lofa flanko, donante al arbo karakterizan flagecan aspekton. Kie la suba parto de la arbo estas protektita de neĝa kovraĵo, nur la elmetita parto povas havi tiun aspekton. Pasataj ventoj en tropikaj regionoj apud ekvatoro ankaŭ povas sammaniere deformi arbojn ^[5].

• Alpa tundro
• Longviva pino
• Magelanaj subpolusaj arbaroj
• Mar-andaj montarbaroj
• Nordokcident-himalajaj alpaj arbustaroj kaj herbejoj
• Skandinavaj montaraj betularoj kaj herbejoj

Portalo pri Biologio

• germane Böhlmann, Dietrich 2009 : Warum Bäume nicht in den Himmel wachsen – Eine Einführung in das Leben unserer Gehölze, Quelle & Meyer Verlag, Wiebelsheim, ISBN 978-3-494-01420-3
• esperante Simon, Karl-Hermann (ed.) 1995 : Lexicon Silvestre. Prima Pars. Vortaro de forsta fako. Esperantlingva parto (I eo) kun difinoj. Förderverein Lexicon Silvestre e.V., Eberwalde, 84 pp.

• angle Kripla-arbara disvolviĝo en subarkta pejzaĝo de Hudsona Golfo
• angle La subaltamontara ekosistemo, Rok-montara Nacia Parko, Nacia Parko Servo Arkivigite je 2013-10-05 per la retarkivo Wayback Machine