qaray
See also: q'aray
Quechua
editNoun
editqaray
Declension
editdeclension of qaray
| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | qaray | qaraykuna |
| accusative | qarayta | qaraykunata |
| dative | qarayman | qaraykunaman |
| genitive | qaraypa | qaraykunap |
| locative | qaraypi | qaraykunapi |
| terminative | qaraykama | qaraykunakama |
| ablative | qaraymanta | qaraykunamanta |
| instrumental | qaraywan | qaraykunawan |
| comitative | qaraynintin | qaraykunantin |
| abessive | qarayninnaq | qaraykunannaq |
| comparative | qarayhina | qaraykunahina |
| causative | qarayrayku | qaraykunarayku |
| benefactive | qaraypaq | qaraykunapaq |
| associative | qaraypura | qaraykunapura |
| distributive | qarayninka | qaraykunanka |
| exclusive | qaraylla | qaraykunalla |
possessive forms of qaray
ñuqap - first-person singular
| ñuqap (my) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | qarayniy | qarayniykuna |
| accusative | qarayniyta | qarayniykunata |
| dative | qarayniyman | qarayniykunaman |
| genitive | qarayniypa | qarayniykunap |
| locative | qarayniypi | qarayniykunapi |
| terminative | qarayniykama | qarayniykunakama |
| ablative | qarayniymanta | qarayniykunamanta |
| instrumental | qarayniywan | qarayniykunawan |
| comitative | qarayniynintin | qarayniykunantin |
| abessive | qarayniyninnaq | qarayniykunannaq |
| comparative | qarayniyhina | qarayniykunahina |
| causative | qarayniyrayku | qarayniykunarayku |
| benefactive | qarayniypaq | qarayniykunapaq |
| associative | qarayniypura | qarayniykunapura |
| distributive | qarayniyninka | qarayniykunanka |
| exclusive | qarayniylla | qarayniykunalla |
qampa - second-person singular
| qampa (your) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | qarayniyki | qarayniykikuna |
| accusative | qarayniykita | qarayniykikunata |
| dative | qarayniykiman | qarayniykikunaman |
| genitive | qarayniykipa | qarayniykikunap |
| locative | qarayniykipi | qarayniykikunapi |
| terminative | qarayniykikama | qarayniykikunakama |
| ablative | qarayniykimanta | qarayniykikunamanta |
| instrumental | qarayniykiwan | qarayniykikunawan |
| comitative | qarayniykintin | qarayniykikunantin |
| abessive | qarayniykinnaq | qarayniykikunannaq |
| comparative | qarayniykihina | qarayniykikunahina |
| causative | qarayniykirayku | qarayniykikunarayku |
| benefactive | qarayniykipaq | qarayniykikunapaq |
| associative | qarayniykipura | qarayniykikunapura |
| distributive | qarayniykinka | qarayniykikunanka |
| exclusive | qarayniykilla | qarayniykikunalla |
paypa - third-person singular
| paypa (his/her/its) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | qaraynin | qarayninkuna |
| accusative | qarayninta | qarayninkunata |
| dative | qarayninman | qarayninkunaman |
| genitive | qarayninpa | qarayninkunap |
| locative | qarayninpi | qarayninkunapi |
| terminative | qarayninkama | qarayninkunakama |
| ablative | qarayninmanta | qarayninkunamanta |
| instrumental | qarayninwan | qarayninkunawan |
| comitative | qarayninintin | qarayninkunantin |
| abessive | qarayninninnaq | qarayninkunannaq |
| comparative | qarayninhina | qarayninkunahina |
| causative | qarayninrayku | qarayninkunarayku |
| benefactive | qarayninpaq | qarayninkunapaq |
| associative | qarayninpura | qarayninkunapura |
| distributive | qaraynininka | qarayninkunanka |
| exclusive | qarayninlla | qarayninkunalla |
ñuqanchikpa - first-person inclusive plural
| ñuqanchikpa (our(incl)) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | qarayninchik | qarayninchikkuna |
| accusative | qarayninchikta | qarayninchikkunata |
| dative | qarayninchikman | qarayninchikkunaman |
| genitive | qarayninchikpa | qarayninchikkunap |
| locative | qarayninchikpi | qarayninchikkunapi |
| terminative | qarayninchikkama | qarayninchikkunakama |
| ablative | qarayninchikmanta | qarayninchikkunamanta |
| instrumental | qarayninchikwan | qarayninchikkunawan |
| comitative | qarayninchiknintin | qarayninchikkunantin |
| abessive | qarayninchikninnaq | qarayninchikkunannaq |
| comparative | qarayninchikhina | qarayninchikkunahina |
| causative | qarayninchikrayku | qarayninchikkunarayku |
| benefactive | qarayninchikpaq | qarayninchikkunapaq |
| associative | qarayninchikpura | qarayninchikkunapura |
| distributive | qarayninchikninka | qarayninchikkunanka |
| exclusive | qarayninchiklla | qarayninchikkunalla |
ñuqaykup - first-person exclusive plural
| ñuqaykup (our(excl)) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | qarayniyku | qarayniykukuna |
| accusative | qarayniykuta | qarayniykukunata |
| dative | qarayniykuman | qarayniykukunaman |
| genitive | qarayniykupa | qarayniykukunap |
| locative | qarayniykupi | qarayniykukunapi |
| terminative | qarayniykukama | qarayniykukunakama |
| ablative | qarayniykumanta | qarayniykukunamanta |
| instrumental | qarayniykuwan | qarayniykukunawan |
| comitative | qarayniykuntin | qarayniykukunantin |
| abessive | qarayniykunnaq | qarayniykukunannaq |
| comparative | qarayniykuhina | qarayniykukunahina |
| causative | qarayniykurayku | qarayniykukunarayku |
| benefactive | qarayniykupaq | qarayniykukunapaq |
| associative | qarayniykupura | qarayniykukunapura |
| distributive | qarayniykunka | qarayniykukunanka |
| exclusive | qarayniykulla | qarayniykukunalla |
qamkunap - second-person plural
| qamkunap (your(pl)) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | qarayniykichik | qarayniykichikkuna |
| accusative | qarayniykichikta | qarayniykichikkunata |
| dative | qarayniykichikman | qarayniykichikkunaman |
| genitive | qarayniykichikpa | qarayniykichikkunap |
| locative | qarayniykichikpi | qarayniykichikkunapi |
| terminative | qarayniykichikkama | qarayniykichikkunakama |
| ablative | qarayniykichikmanta | qarayniykichikkunamanta |
| instrumental | qarayniykichikwan | qarayniykichikkunawan |
| comitative | qarayniykichiknintin | qarayniykichikkunantin |
| abessive | qarayniykichikninnaq | qarayniykichikkunannaq |
| comparative | qarayniykichikhina | qarayniykichikkunahina |
| causative | qarayniykichikrayku | qarayniykichikkunarayku |
| benefactive | qarayniykichikpaq | qarayniykichikkunapaq |
| associative | qarayniykichikpura | qarayniykichikkunapura |
| distributive | qarayniykichikninka | qarayniykichikkunanka |
| exclusive | qarayniykichiklla | qarayniykichikkunalla |
paykunap - third-person plural
| paykunap (their) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | qarayninku | qarayninkukuna |
| accusative | qarayninkuta | qarayninkukunata |
| dative | qarayninkuman | qarayninkukunaman |
| genitive | qarayninkupa | qarayninkukunap |
| locative | qarayninkupi | qarayninkukunapi |
| terminative | qarayninkukama | qarayninkukunakama |
| ablative | qarayninkumanta | qarayninkukunamanta |
| instrumental | qarayninkuwan | qarayninkukunawan |
| comitative | qarayninkuntin | qarayninkukunantin |
| abessive | qarayninkunnaq | qarayninkukunannaq |
| comparative | qarayninkuhina | qarayninkukunahina |
| causative | qarayninkurayku | qarayninkukunarayku |
| benefactive | qarayninkupaq | qarayninkukunapaq |
| associative | qarayninkupura | qarayninkukunapura |
| distributive | qarayninkunka | qarayninkukunanka |
| exclusive | qarayninkulla | qarayninkukunalla |
Verb
editqaray
- (transitive) to serve food, dish out, feed, distribute, share, give (a gift)
Usage notes
editNot to be confused with q'aray.
Conjugation
edit Conjugation of qaray
| infinitive | qaray | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| agentive | qaraq | |||||||
| present participle | qaraspa | |||||||
| past participle | qarasqa | |||||||
| future participle | qarana | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person inclusive |
1st person exclusive |
2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ñuqa | qam | pay | ñuqanchik | ñuqayku | qamkuna | paykuna | |
| present | qarani | qaranki | qaran | qaranchik | qarayku qaraniku1 |
qarankichik | qaranku | |
| past (experienced) |
qararqani | qararqanki | qararqan | qararqanchik | qararqayku qararqaniku |
qararqankichik | qararqanku | |
| past (reported) |
qarasqani | qarasqanki | qarasqan | qarasqanchik | qarasqayku qarasqaniku |
qarasqankichik | qarasqanku | |
| future | qarasaq | qaranki | qaranqa | qarasunchik | qarasaqku | qarankichik | qaranqaku | |
| imperative | — | qam | pay | ñuqanchik | — | qamkuna | paykuna | |
| affirmative | qaray | qarachun | qarasun2 qarasunchik |
qaraychik | qarachunku | |||
| negative | ama qaraychu |
ama qarachunchu |
ama qarasunchu ama qarasunchikchu |
ama qaraychikchu |
ama qarachunkuchu | |||
| 1 The conjugation -niku is only for the Ayacucho-Chanca variety. 2 The form -sun refers to "you and I together", while the form -sunchik refers to "you and I and other people". | ||||||||