[go: up one dir, main page]
Wiktionary

cúl

See also: Appendix:Variations of "cul"

Irish

edit

Etymology

edit

From Old Irish cúl, cognate with Latin cūlus.[1]

Pronunciation

edit
  • IPA(key): /kuːl̪ˠ/, /kuːlˠ/

Noun

edit

cúl m (genitive singular cúil, nominative plural cúil)

  1. behind
  2. back
  3. (sports) goal
    Synonym: báire
    1. (score gained)
    2. (target area)
      Synonym: góraí
  4. tail

Declension

edit
Declension of cúl (first declension)
bare forms
case singular plural
nominative cúl cúil
vocative a chúil a chúla
genitive cúil cúl
dative cúl cúil
forms with the definite article
case singular plural
nominative an cúl na cúil
genitive an chúil na gcúl
dative leis an gcúl
don chúl 		leis na cúil
  • Alternative plural: cúla (used in certain phrases)

Derived terms

edit

Verb

edit

cúl (present analytic cúlann, future analytic cúlfaidh, verbal noun cúladh, past participle cúlta)

  1. Alternative form of cúlaigh

Conjugation

edit
conjugation of cúl (first conjugation – A)
singular plural relative autonomous
first second third first second third
indicative present cúlaim cúlann tú;
cúlair† 		cúlann sé, sí cúlaimid cúlann sibh cúlann siad;
cúlaid† 		a chúlann; a chúlas /
a gcúlann* 		cúltar
past chúl mé; chúlas chúl tú; chúlais chúl sé, sí chúlamar; chúl muid chúl sibh; chúlabhair chúl siad; chúladar a chúl /
ar chúl* 		cúladh
past habitual chúlainn / gcúlainn‡‡ chúltá / gcúltᇇ chúladh sé, sí / gcúladh sé, s퇇 chúlaimis; chúladh muid / gcúlaimis‡‡; gcúladh muid‡‡ chúladh sibh / gcúladh sibh‡‡ chúlaidís; chúladh siad / gcúlaidís‡‡; gcúladh siad‡‡ a chúladh /
a gcúladh* 		chúltaí / gcúlta퇇
future cúlfaidh mé;
cúlfad 		cúlfaidh tú;
cúlfair† 		cúlfaidh sé, sí cúlfaimid;
cúlfaidh muid 		cúlfaidh sibh cúlfaidh siad;
cúlfaid† 		a chúlfaidh; a chúlfas /
a gcúlfaidh* 		cúlfar
conditional chúlfainn / gcúlfainn‡‡ chúlfá / gcúlfᇇ chúlfadh sé, sí / gcúlfadh sé, s퇇 chúlfaimis; chúlfadh muid / gcúlfaimis‡‡; gcúlfadh muid‡‡ chúlfadh sibh / gcúlfadh sibh‡‡ chúlfaidís; chúlfadh siad / gcúlfaidís‡‡; gcúlfadh siad‡‡ a chúlfadh /
a gcúlfadh* 		chúlfaí / gcúlfa퇇
subjunctive present go gcúla mé;
go gcúlad† 		go gcúla tú;
go gcúlair† 		go gcúla sé, sí go gcúlaimid;
go gcúla muid 		go gcúla sibh go gcúla siad;
go gcúlaid† 		— go gcúltar
past dá gcúlainn dá gcúltá dá gcúladh sé, sí dá gcúlaimis;
dá gcúladh muid 		dá gcúladh sibh dá gcúlaidís;
dá gcúladh siad 		— dá gcúltaí
imperative cúlaim cúl cúladh sé, sí cúlaimis cúlaigí;
cúlaidh† 		cúlaidís — cúltar
verbal noun cúladh
past participle cúlta

* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis

Mutation

edit
Mutated forms of cúl
radical lenition eclipsis
cúl chúl gcúl

Note: Certain mutated forms of some words can never occur in standard Modern Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.

References

edit
  1. ^ Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “cúl”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language

Further reading

edit

Old Irish

edit

Etymology

edit

From Proto-Celtic *kūlos, from Proto-Indo-European *kuH-l-, from *(s)kewH- (“to cover”). Cognate with Welsh cil and Latin cūlus.

Pronunciation

edit

Noun

edit

cúl m (genitive cúil, nominative plural cúil)

  1. back
  2. rear

Inflection

edit
Masculine o-stem
Singular Dual Plural
Nominative cúl cúlL cúilL
Vocative cúil cúlL cúluH
Accusative cúlN cúlL cúluH
Genitive cúilL cúl cúlN
Dative cúlL cúlaib cúlaib
Initial mutations of a following adjective:
  • H = triggers aspiration
  • L = triggers lenition
  • N = triggers nasalization

Derived terms

edit

Descendants

edit
  • Irish: cúl
  • Manx: cooyl
  • Scottish Gaelic: cùl

Mutation

edit
Mutation of cúl
radical lenition nasalization
cúl chúl cúl
pronounced with /ɡ(ʲ)-/

Note: Certain mutated forms of some words can never occur in Old Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.

Further reading

edit
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=cúl&oldid=79200461"