Salute, Jonathan!/Capitul 48

 

 

 

 

Diarium de Doctor Seward.

17 septembre. - Yo esset fant li restant labor quel pro li multissim visites a Lucy yo ne posset far. Subitmen li porta apertet se. Li patiente intrat con un grimasse sur li visage. Un tal cose yo nequande ha audit, e esset plu quam surprisat. In un instante il aproximat se a me - yo videt un cultelle (cultelle = arme por picar) in su manu.

Yo fat que li table stat inter nos, ma il esset tro veloci e fort, e il punialat mi manu, ex quel mult sangue cadet sur li terre. Yo videt que mi amico ne volet plu luctar e yo comensat bandagear mi manu. Interim (interim = durant ti témpor) mi amico fat un vermen horribil cose: il jacet sur li terre quam un can, trincante li sangue cadet de mi manu con su lingue, diente "Li sangue es li vive! Li sangue es li vive!"

Yo ne posse perdir plu sangue, e es superexcitat e superfatigat. Yo deve dormir, dormir. Felicimen Van Helsing ne ha inviat me un lettre.

Telegramma, Van Helsing, Antwerp, a Seward, Carfax. (Misset a Carfax, Sussex pro manca de comtia (comt·o → comt·ia = loc con quelc cités); arivat con 24 hores de tarde.)
17 septembre. - Esse a Hillingham ho-nocte; ne falli. Si observation ne es possibil, visita e plazza flores. Tre important, ne falli. Yo va esser ta tam bentost quam possibil.

Diarium de Doctor Seward.

18 septembre. - Just exeat por li tren a London. Li telegramma de Van Helsing consterna me. (consternar = far sin esperantie e ne saver quo far) Un tot nocte perdit, e yo save quo posse evenir in un sol nocte. Fórsan omnicos ea bon, ma qui save? It es cert que un horribil malfortun trova se in omni ti evenimentes.

Memorandum (un nota por far memorar) lassat de Lucy Westenra.

17 septembre. Nocte. - Yo scri ti-ci e lassa it por que nequi va esser genat (genat = iritat, dat desfacilitá) pro me. Vi to quo evenit ho-nocte. Yo senti me morient de debilitá e apen posse scrir, ma yo deve scrir it mem si yo mori fante it.

Yo dormit quam usual, plazzante li flores just quam Dr. Van Helsing hat dit.

Yo esset avigilat per un battida contra li fenestre, un battida quel yo nu conosse bon. Yo ne timet, ma volet que Dr. Seward mey esser in li proxim chambre - Dr. Van Helsing hat dit que Dr. Seward vell esser ta, ma no. Li ancian timore de dorme retornat e yo ne volet dormir.

Yo criat: "Hay alqui?" ma null response. Yo timet avigilar matre e cludet li porta. Poy yo audit un ululada canin, ma plu feroci. (feroci = fort e facilmen violent) Yo eat al fenestre e videt solmen un mus-volant, qui hat battet su ales contra li fenestre. Yo dunc intrat li lette ma ne volet dormir. Poy li porta apertet se e matre videt li chambre, savet que yo ne dormit e intrat, sedente se apu me. Ella dit mem plu dulcimen quam usual:

"Yo esset anxiosi pri te, e intrat por vider te."

Yo timet que ella vell afrigidar se (a·frigid·ar se = devenir malad) e invitat (invitar = dir "veni, lass nos far!") la dormir con me. Ella intrat li lette e dit que pos un curt témpor ella va retornar a su lette. Denov venit li battida e li son de ales al fenestre. Surprisat, ella dit: "Quo es to?" e yo dit la que it esset nullcos, ma su cordie continuat batter.

Poy venit un bass ululada de extern, e subitmen li fenestre esset ruptet con mult vitre sur li suol. Li vente intrat, e con it un grand gris lupo. Matre criat e usat su manus por tener (tener = haver in li manu) quocunc possent auxiliar la - ella prendet li guirlande de me. Ma poy un strangi son venit de su gúttur e ella cadet quam si frappat per fúlmine, e su cap frappat li mi e durant un moment yo ne posset vider nullcos. Yo videt li fenestre ma tra it semblat intrar multissim micri punctus, volante in un circul (circul = O) quam polve. Yo volet mover me ma ne posset; un sorcie jacet sur me.

Durant un témpor yo memora nequo. Ma poy yo audit un cloche e un ululada de canes, e in li vicinitá li cantada de un avie, li luscinia. Yo sentit me in un stupore (= null sentiment, ne possent far alquicos) ma li son del luscinia esset quam li voce de mi matre venit por auxiliar me.

Anc li servitoras esset avigilat pro li sones; yo posset audir las éxter li porta. Yo vocat las, e ili intrat, videt li scene (li scene = li loc de un eveniment) e criat. Li vente intrat velocimen tra li fenestre e li porta cludet se subitmen. Ellas levat li córpor de mi povri mort matre e covrit it (de·covrir ⟷ covrir). Yo ordonat las ear al manjatoria (manja·t·or·ia = manja-chambre) e trincar un glasse vin chascun. Yo plazzat li flores sur mi matre, poy rememorat quo Dr. Van Helsing hat dit me, ma yo ne volet reprender les e in plu yo havet li auxilie del servitoras, do yo sedet me sin flores. Ma yo esset surprisat que ellas ne hat retornat. Yo vocat, ma sin response, e intrat li manjatoria por trovar las.

Vidente li scene mi cordie cadet. Omni quar servitoras jacet sur li suol, respirante desfacilmen. Yo videt li botelle de vin, quel esset demí plen, e reconosset li odore de un narcotic. Quo far? Yo ha retornat al chambre con matre, con la, e yo es sol except li dormient servitoras queles on ha narcotisat (narcot·isa·r = dar un narcotic). Sol con li mortes! Tra li fenestre yo audi li bass ululada del lupo e yo ne audacia (audaciar = provar con fort cordie) exear.

In li aere yo vide li punctus, volant e circulant - luces obscur e blu. Quo far? Mey Deo auxiliar me! Yo va celar ti-ci papere in mi vestiment, u ili va trovar it quande yo es mort. Mi car matre for! Anc yo va far lu sam. Adío (= a revidentie, ma fórsan sin revider) Arthur, si yo va morir ti-ci nocte. Mey Deo auxiliar te, mi car, e anc me!

Con ·ia on crea un substantive por significar li loc. It es sovente usat pos ·or.

• manjar → manjator → manjatoria
• dormir → dormitor → dormitoria

Nota que con ·ia on significa li loc, e con ·ie on significa li cose. Pro to:

• Un eclesia es li loc.
• Un eclesie es li tot credentes.

Con ·isar on crea verbes con li signification "far tal", o "far quam".

• narcot·ic → narcot·isar
• terr·or·e → terr·or·isar
• idé → ide·al → ideal·isar

In ancian témpores, un comtia esset li loc de un comto. Nu null comtos possede comtias, ma on usa li parol ancor.

A revidentie es un salutation dit quel parla pri revider denov. Ma adío ne significa revider.

• adío
• audaciar
• bandage
• circul
• comtia
• consternar
• feroci
• interim
• invitar
• luscinia
• manjatoria
• memorandum
• scene
• stupore

• audaciar: audacie, audaciosi
• circul: circular, circulation
• consternar: consternation
• invitar: invitation
• scene: scenic