Pleszczotka
 Morfologia (pleszczotka górska) | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
pleszczotka |
| Nazwa systematyczna | |
| Biscutella L. Sp. Pl. 652. 1 Mai 1753 | |
| Typ nomenklatoryczny | |
Pleszczotka (Biscutella L.) – rodzaj roślin należący do rodziny kapustowatych. Obejmuje ponad 50 gatunków[4][5], występujących głównie w południowej Europie, poza tym w północnej Afryce i południowo-zachodniej Azji, sięgając na wschodzie po Iran[6]. W Polsce występuje tylko jeden gatunek – pleszczotka górska (Biscutella laevigata)[7]. Do rodzaju należą rośliny terenów skalistych, urwisk, występujące w większości w górach, liczne gatunki mają bardzo małe zasięgi[6]. Łacińska nazwa rodzaju pochodzi od charakterystycznego kształtu łuszczyny (łac. bis znaczy dwa, scutellum – tarczka).
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Byliny, często półkrzewy drewniejące u nasady i tu krzaczasto rozgałęzione. Osiągają do 1 m wysokości[6].
- Liście
- Pojedyncze, ząbkowane do pierzasto wcinanych[6].
- Kwiaty
- Czterokrotne, żółte. Działki kielicha cztery, wewnętrzna para często workowato rozdęta. Płatki cztery, u nasady zwężone w paznokieć. Pręcików 6, czterosilnych; 4 wewnętrzne dłuższe od 2 zewnętrznych. Zalążnia górna z długą szyjką słupka zwieńczoną główkowatym znamieniem[6].
- Owoce
- Dwuczęściowe łuszczynki, każda z części półkolista, spłaszczona z pojedynczym nasionem[6].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Perspicillum Heister ex Fabricius, Teruncius E. J. Lunell, Thlaspidium Mill.
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Należy do rodziny kapustowatych (Brassicaceae), rzędu kapustowców (Brassicales), kladu różowych (rosids) w obrębie okrytonasiennych (Magnoliophyta)[2].
- Pozycja w systemie Reveala (1993–1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Capparanae Reveal, rząd kaparowce (Capparales Hutch.), podrząd Capparineae Engl., rodzina kapustowate (Brassicaceae Burnett), plemię Biscutelleae Dumort., podplemię Biscutellinae Meiss, rodzaj pleszczotka (Biscutella L.)[8].
- Wykaz gatunków[5]
- Biscutella alcarriae A.Segura
- Biscutella ambigua DC.
- Biscutella apuana Raffaelli
- Biscutella arvernensis Jord.
- Biscutella atlantica (Maire) Greuter & Burdet
- Biscutella atropurpurea Mateo & Figuerola
- Biscutella auriculata L.
- Biscutella bilbilitana Mateo & M.B.Crespo
- Biscutella boetica Boiss. & Reut.
- Biscutella brevicalcarata (Batt.) Batt.
- Biscutella brevicaulis Jord.
- Biscutella brevifolia (Rouy & Foucaud) Guinea
- Biscutella calduchii (O.Bolòs & Masclans) Mateo & M.B.Crespo
- Biscutella caroli-pauana Stübing, Peris & Figuerola
- Biscutella cichoriifolia Loisel.
- Biscutella conquensis Mateo & M.B.Crespo
- Biscutella controversa Boreau
- Biscutella coronopifolia L.
- Biscutella didyma L.
- Biscutella divionensis Jord.
- Biscutella dufourii G.Mateo & M.B.Crespo
- Biscutella ebusitana Rosselló & L.Sáez
- Biscutella eriocarpa DC.
- Biscutella flexuosa Jord.
- Biscutella fontqueri Guinea & Heywood
- Biscutella frutescens Coss.
- Biscutella glacialis (Boiss. & Reut.) Jord.
- Biscutella gredensis Guinea
- Biscutella guillonii Jord.
- Biscutella incana Ten.
- Biscutella intermedia Gouan
- Biscutella laevigata L. – pleszczotka górska
- Biscutella lima Rchb.
- Biscutella lucentina M.B.Crespo & Mateo
- Biscutella lyrata L.
- Biscutella maestratensis Mateo & M.B.Crespo
- Biscutella marinae M.B.Crespo, Mateo & Solanas
- Biscutella maritima Ten.
- Biscutella mauritanica Jord.
- Biscutella mollis Loisel.
- Biscutella neustriaca Bonnet
- Biscutella ossolana (Raffaelli & Baldoin) Landolt
- Biscutella pichiana Raffaelli
- Biscutella pseudolyrata A.Vicente, M.Á.Alonso & M.B.Crespo
- Biscutella raphanifolia Poir.
- Biscutella rotgesii Foucaud
- Biscutella scaposa Sennen ex Mach.-Laur.
- Biscutella sclerocarpa Revel
- Biscutella segurae Mateo & M.B.Crespo
- Biscutella sempervirens L.
- Biscutella turolensis Pau ex M.B.Crespo, Güemes & Mateo
- Biscutella valentina (Loefl. ex L.) Heywood
- Biscutella variegata Boiss. & Reut.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-13] (ang.).
- ↑ a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-22].
- ↑ Biscutella. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2016-03-13].
- ↑ a b Biscutella L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-05-06].
- ↑ a b c d e f Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 169. ISBN 0-333-74890-5.
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 42, ISBN 978-83-62975-45-7.
- ↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Biscutella. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-01-22]. (ang.).