[go: up one dir, main page]
Jump to content

կար

From Wiktionary, the free dictionary
See also: կար- and -կար

Armenian

[edit]

Pronunciation

[edit]

Etymology 1

[edit]

Verb

[edit]

կար • (kar)

  1. third-person singular imperfect indicative of կամ (kam)

Etymology 2

[edit]

From Old Armenian կար (kar).

Noun

[edit]

կար • (kar)

  1. seam (where two pieces of fabric are sewn together)
  2. sewing
  3. (Sivas) a thick rope for fixing the load on a cart[1]
Declension
[edit]
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
singular plural
nominative կար (kar) կարեր (karer)
dative կարի (kari) կարերի (kareri)
ablative կարից (karicʻ) կարերից (karericʻ)
instrumental կարով (karov) կարերով (karerov)
locative կարում (karum) կարերում (karerum)
definite forms
nominative կարը/կարն (karə/karn) կարերը/կարերն (karerə/karern)
dative կարին (karin) կարերին (karerin)
1st person possessive forms (my)
nominative կարս (kars) կարերս (karers)
dative կարիս (karis) կարերիս (kareris)
ablative կարիցս (karicʻs) կարերիցս (karericʻs)
instrumental կարովս (karovs) կարերովս (karerovs)
locative կարումս (karums) կարերումս (karerums)
2nd person possessive forms (your)
nominative կարդ (kard) կարերդ (karerd)
dative կարիդ (karid) կարերիդ (karerid)
ablative կարիցդ (karicʻd) կարերիցդ (karericʻd)
instrumental կարովդ (karovd) կարերովդ (karerovd)
locative կարումդ (karumd) կարերումդ (karerumd)

References

[edit]
  1. ^ Sargsyan, Artem et al., editors (2004), “կար”, in Hayocʻ lezvi barbaṙayin baṙaran [Dialectal Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), volume III, Yerevan: Hayastan, page 56b

Etymology 3

[edit]

Learned borrowing from Old Armenian կար (kar).

Noun

[edit]

կար • (kar)

  1. (archaic) force, vigour; power
  2. (archaic) ability
Declension
[edit]
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
singular plural
nominative կար (kar) կարեր (karer)
dative կարի (kari) կարերի (kareri)
ablative կարից (karicʻ) կարերից (karericʻ)
instrumental կարով (karov) կարերով (karerov)
locative կարում (karum) կարերում (karerum)
definite forms
nominative կարը/կարն (karə/karn) կարերը/կարերն (karerə/karern)
dative կարին (karin) կարերին (karerin)
1st person possessive forms (my)
nominative կարս (kars) կարերս (karers)
dative կարիս (karis) կարերիս (kareris)
ablative կարիցս (karicʻs) կարերիցս (karericʻs)
instrumental կարովս (karovs) կարերովս (karerovs)
locative կարումս (karums) կարերումս (karerums)
2nd person possessive forms (your)
nominative կարդ (kard) կարերդ (karerd)
dative կարիդ (karid) կարերիդ (karerid)
ablative կարիցդ (karicʻd) կարերիցդ (karericʻd)
instrumental կարովդ (karovd) կարերովդ (karerovd)
locative կարումդ (karumd) կարերումդ (karerumd)

Old Armenian

[edit]

Etymology 1

[edit]

Deverbal from կարեմ (karem)

Noun

[edit]

կար • (kar)

  1. cord, rope, string
    • 5th century, Bible, Book of Judges 15.13:
      Եւ կապեցին զնա երիւք կարովք նորովք, եւ հանին զնա ի վիմէն:
      Ew kapecʻin zna eriwkʻ karovkʻ norovkʻ, ew hanin zna i vimēn:
      And they bound him with three new cords, and brought him up from the rock.
  2. (anatomy) joint
  3. (post-Classical) the act of sewing, needlework; something sewn; seam
    կարս հարկանել ― kars harkanel ― to sew, to seam
Declension
[edit]
o-type
singular plural
nominative կար (kar) կարք (karkʻ)
genitive կարոյ (karoy) կարոց (karocʻ)
dative կարոյ (karoy) կարոց (karocʻ)
accusative կար (kar) կարս (kars)
ablative կարոյ (karoy) կարոց (karocʻ)
instrumental կարով (karov) կարովք (karovkʻ)
locative կար (kar) կարս (kars)
i-type plural instrumental կարիւք (kariwkʻ) and u-type plural genitive կարուց (karucʻ) are also attested
Descendants
[edit]
  • Armenian: կար (kar)

Further reading

[edit]
  • Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “կար”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Thorsø, Rasmus (2023) Prehistoric loanwords in Armenian: Hurro-Urartian, Kartvelian, and the unclassified substrate‎[1], PhD dissertation, Leiden University, page 54

Etymology 2

[edit]

Related to կար-եմ (kar-em, “to be able to”), կար-ի (kar-i, “very”) and ապի-կար (api-kar, “powerless”). An Iranian borrowing, but the underlying Iranian source is disputed. Most likely it is a reflex of Proto-Iranian *kar- (“to do, make”), whence Persian کردن (kardan, “to do, make”), Parthian 𐫞𐫀𐫡 (qʾr /⁠kār⁠/, “work, task; act, deed, affair(s); use”). The relevant sense development is seen in the following reflexes of that root: Northern Kurdish kar-, Munji [script needed] (kərkər-), Wakhi [script needed] (kərc(ə)r-, “to be able to, can”). Less likely borrowed from a cognate of Sogdian [script needed] (kʾδy /⁠kāδy/e/ī⁠/, “very”); note especially կարի (kari, “very”).

Native etymologies have also been proposed, but these should be abandoned because ապի-կար (api-kar, “powerless”) can only be formed within Iranian and wholly-borrowed whence. In inner-Armenian formations the negative prefix has the form ապ(ա)- (ap(a)-) whereas it is ապի- (api-) (from Iranian *apē-) only in wholly borrowed terms like ապիզար (apizar), ապիմակ (apimak), ապիրատ (apirat).

Noun

[edit]

կար • (kar)

  1. force, vigour; power
    ոչ գոյ ի ձեռս մեր կար ― očʻ goy i jeṙs mer kar ― it is not in our power, we cannot
    ի վեր քան զկար իւրեանց ― i ver kʻan zkar iwreancʻ ― beyond their strength
  2. intensity, vehemence
  3. means, faculty, capacity, ability
    ըստ կարի ― əst kari ― as much as possible
    ըստ կարի փութով ― əst kari pʻutʻov ― with all possible speed
    ըստ կարի նուազ ― əst kari nuaz ― as little as can be
    իւրաքանչիւր ըստ իւրում կարի ― iwrakʻančʻiwr əst iwrum kari ― every one according to his ability
    որչափ ի կարի քում իցէ ― orčʻapʻ i kari kʻum icʻē ― as much as you can or as lies in your power
    ըստ իւրում կարի, որչափ էր նորա կար եւ զօրութիւն ― əst iwrum kari, orčʻapʻ ēr nora kar ew zōrutʻiwn ― as much as he could or as was possible for him
    ըստ կարի զորութեան իմոյ ― əst kari zorutʻean imoy ― to the utmost of my power, the best I can, all I can
Declension
[edit]
i-type
singular plural
nominative կար (kar) կարք (karkʻ)
genitive կարի (kari) կարից (karicʻ)
dative կարի (kari) կարից (karicʻ)
accusative կար (kar) կարս (kars)
ablative կարէ (karē) կարից (karicʻ)
instrumental կարիւ (kariw) կարիւք (kariwkʻ)
locative կարի (kari) կարս (kars)
the genitive can be o-type կարոյ (karoy) and the locative u-type կարու (karu)

Adjective

[edit]

կար • (kar)

  1. possible
    կար է ― kar ē ― it is possible
    ոչ է կար ― očʻ ē kar ― it is impossible
Derived terms
[edit]
[edit]
Descendants
[edit]
  • → Armenian: կար (kar) (learned)

References

[edit]
More information
  • Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “կար”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, pages 542–543
  • Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836) “կար”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume I, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, pages 1063c–1064a
  • Benveniste, Émile (1929) Essai de grammaire sogdienne. Deuxième partie: Morphologie, syntaxe et glossaire (Mission Pelliot en Asie centrale. Série petit in-octavo; 3) (in French), Paris: Librairie orientaliste Paul Geuthner, page 160
  • Benveniste, Émile (1930) “Les nominatifs arméniens en -i”, in Revue des Études Arméniennes‎[2] (in French), volume 10, number 1, page 83 of 81–84
  • Edelʹman, D. I. (2011) Etimologičeskij slovarʹ iranskix jazykov [Etymological Dictionary of Iranian Languages] (in Russian), volume IV, Moscow: Vostochnaya Literatura, pages 246–251
  • Gauthiot, Robert (1916) “Iranica”, in Mémoires de la Société de Linguistique de Paris (in French), volume 19, pages 128–129
  • Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, page 166
  • J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʻ lezvi patmutʻyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period]‎[3] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 528
  • J̌ahukyan, Geworg (2010) “կար II”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 390a
  • Justi, Ferdinand (1880) Kurdische Grammatik‎[4] (in German), Saint Petersburg: Academy Press, page 209
  • Klingenschmitt, Gert (1982) Das altarmenische Verbum (in German), Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, pages 138–139
  • Lagarde, Paul de (1868) Beitraege zur baktrischen Lexikographie (in German), Leipzig: B. G. Teubner, page 41
  • Petrosean, Matatʻeay (1879) “կար”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 331b
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=կար&oldid=80744450"