rano

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Esperanto

[edit]
Esperanto Wikipedia has an article on:
Wikipedia eo

Etymology

[edit]

Ultimately from Latin rāna (frog). Compare Spanish and Italian rana, French raine (obsolete), as well as Arabic غْرانة (ḡrāna), Hebrew גראנה (grana).

Pronunciation

[edit]
  • Audio:(file)
  • IPA(key): [ˈrano]
  • Rhymes: -ano
  • Hyphenation: ra‧no

Noun

[edit]

rano (accusative singular ranon, plural ranoj, accusative plural ranojn)

  1. frog

Hypernyms

[edit]

Hyponyms

[edit]

See also

[edit]

Ido

[edit]

Etymology

[edit]

Borrowed from Esperanto ranoItalian ranaSpanish rana, from Latin rāna.

Pronunciation

[edit]

Noun

[edit]

rano (plural rani)

  1. frog

Kazukuru

[edit]

Noun

[edit]

rano

  1. head

Lindu

[edit]

Noun

[edit]

rano

  1. lake

Malagasy

[edit]

Etymology

[edit]

From Proto-Austronesian *danaw. Compare Indonesian danau.

Noun

[edit]

rano

  1. water

References

[edit]

Old Polish

[edit]

Alternative forms

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Proto-Slavic *ranъ. First attested in the 14th century.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): (10th–15th CE) /ranɔ/
  • IPA(key): (15th CE) /ranɔ/

Adverb

[edit]

rano

  1. (attested in Lesser Poland) in the morning, in the morrow (at the beginning of the day)
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 54, 19:
      Weczor y rano (mane), y w poludne powadacz y swastowacz bødø
      [Wieczor i rano (mane), i w południe powiadać i swiastować będę]
    • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 94, 3:
      Nazayvtrz po ranv (mane) maya tego myrv lomczą kv prawu wolacz w gaynem sandze
      [Nazajutrz po ranu (mane) mają tego miru łomcę ku prawu wołać w gajnem sądzie]
  2. early
    • 1901 [1477], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume II, page 323:
      Voluit autem accipere Xc circumcisionem propter septem causas... Septimo, ut pro nobis sangwinem suum non solum in etate virili, sed etiam in infancia funderet et tempestiue, ren[y]o, pati inciperet
      [Voluit autem accipere Chryst circumcisionem propter septem causas... Septimo, ut pro nobis sangwinem suum non solum in etate virili, sed etiam in infancia funderet et tempestiue, ren[y]o, pati inciperet]
  3. (attested in Lesser Poland) tomorrow (on the next day)
    • 1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I[2], Lesser Poland, page 32:
      Gdykoly kto zaymye na swem zboszv, tedy slusznye pod swiądeczstwem mosze ge chowacz przez nocz. Paknyaliby rano (in crastino) nye bylo wyprawyono, tedy ma ge dacz kv dworu
      [Gdykoli kto zajmie na swem zbożu, tedy słusznie pod świadecstwem może je chować przez noc, paknięliby rano (in crastino) nie było wyprawiono, tedy ma je dać ku dworu]

Derived terms

[edit]
adjectives

Descendants

[edit]
  • Polish: rano
  • Silesian: rano

References

[edit]
  • Boryś, Wiesław (2005) “rano”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
  • Mańczak, Witold (2017) “rano”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
  • Bańkowski, Andrzej (2000) “rano”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “rano”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

[edit]
Polish Wikipedia has an article on:
Wikipedia pl

Pronunciation

[edit]
 
  • Audio:(file)
  • Rhymes: -anɔ
  • Syllabification: ra‧no

Etymology 1

[edit]

Inherited from Old Polish rano.

Noun

[edit]

rano n (related adjective ranny)

  1. morning (beginning of the day)
    Synonyms: poranek, ranek, raniec
Declension
[edit]

Adverb

[edit]

rano (not generally comparable, comparative raniej, superlative najraniej)

  1. (not comparable) in the morning (at the beginning of the day)
    wcześnie ranoearly in the morning
  2. (literary) early (at a very early hour)
    Synonym: wcześnie

Derived terms

[edit]
adjective/adverb
[edit]
adverbs
nouns

Trivia

[edit]

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), rano (adverb) is one of the most used words in Polish, appearing 3 times in scientific texts, 31 times in news, 0 times in essays, 24 times in fiction, and 15 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 73 times, making it the 888th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

Etymology 2

[edit]

See the etymology of the corresponding lemma form.

Noun

[edit]

rano f

  1. vocative singular of rana

References

[edit]
  1. ^ Ida Kurcz (1990) “rano (adverb)”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 484

Further reading

[edit]
  • rano I in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • rano II in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • rano in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “1. rano”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “2. rano”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • RANO”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 07.09.2011
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “rano”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “rano”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1912), “rano”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 5, Warsaw, page 475

Rapa Nui

[edit]

Etymology

[edit]

From Proto-Polynesian *rano, from Proto-Oceanic *drano, from Proto-Malayo-Polynesian *danaw, from Proto-Austronesian *danaw.

Noun

[edit]

rano

  1. lake (body of water)

Serbo-Croatian

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Proto-Slavic *ranъ.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): /râno/
  • Hyphenation: ra‧no

Adverb

[edit]

rȁno (Cyrillic spelling ра̏но)

  1. early
    Antonym: kasno
[edit]

See also

[edit]

Adjective

[edit]

rano

  1. neuter nominative/accusative/vocative singular of ran

Noun

[edit]

rano (Cyrillic spelling рано)

  1. vocative singular of rana

Silesian

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish rano.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): /ˈra.nɔ/
  • Rhymes: -anɔ
  • Syllabification: ra‧no

Adverb

[edit]

rano (not comparable)

  1. in the morning (at the beginning of the day)

Noun

[edit]

rano n (related adjective ranny)

  1. morning (beginning part of the day)

Declension

[edit]

Further reading

[edit]
  • rano in dykcjonorz.eu
  • rano in silling.org
  • Henryk Jaroszewicz (2022) “rano”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 126

Ternate

[edit]

Pronunciation

[edit]

Verb

[edit]

rano

  1. (stative) to be cold, cool

Conjugation

[edit]
Conjugation of rano
Singular Plural
Inclusive Exclusive
1st torano forano mirano
2nd norano nirano
3rd Masculine orano irano, yorano
Feminine morano
Neuter irano
- archaic

References

[edit]
  • Rika Hayami-Allen (2001) A descriptive study of the language of Ternate, the northern Moluccas, Indonesia, University of Pittsburgh

Tocharian B

[edit]

Conjunction

[edit]

rano

  1. also, too, in addition