Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Ο ιδρυτικός νόμος του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Ν. 3341/14-6-25) ψηφίστηκε στην Βουλή των Ελλήνων στις 5 Ιουνίου του 1925 και δημοσιεύτηκε στο φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως την 22α Ιουνίου 1925.^[8] Η ίδρυση του δεύτερου ελληνικού Πανεπιστημίου συνοδεύτηκε στα πρώτα στάδια όμως με αρκετές δυσκολίες, απότοκες της πολιτικής ρευστότητας της εποχής.^[9]

Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Βερολίνου Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή είχε προτείνει την ίδρυση ενός δεύτερου ελληνικού πανεπιστημίου καθώς μέχρι εκείνη την εποχή η Αθήνα ήταν το μόνο εκπαιδευτικό κέντρο του Ελληνισμού.^[10]

Οι δυσκολίες της ίδρυσης ελληνικού ακαδημαϊκού ιδρύματος στην Κωνσταντινούπολη τον οδηγούν να προτείνει τρεις πόλεις ως υποψήφιες για την έδρα του νέου ιδρύματος: τη Θεσσαλονίκη, τη Χίο και τη Σμύρνη.^[11] Η ολοκλήρωση της οργάνωσής του, έλαβε χώρα, μερικά χρόνια αργότερα, με τη δημοσίευση του Οργανισμού του Πανεπιστημίου, με τον Α.Ν. 1895/1939.^[12] Με το άρθρo 7 του Ν. 3108/1954 το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης μετονομάστηκε, μετά από εισήγηση του τότε Πρύτανη Μαρίνου Σιγάλα και απόφαση της Συγκλήτου, σε «Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης».^[13]

 

Τον Οκτώβριο του 1927 αποφασίστηκε η μεταστέγαση του πανεπιστημίου, μετά από την διαπίστωση ότι η επιλογή που είχε γίνει δεν ήταν η καλύτερη. Έτσι λοιπόν μεταφέρθηκε στο κτίριο που χρησιμοποιούσε τότε το B΄ Στρατιωτικό Νοσοκομείο, στην οδό Εθνικής Αμύνης. Σήμερα αποτελεί το ιστορικό κτήριο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης και στεγάζει ένα μέρος της Φιλοσοφικής Σχολής.

Κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής στη Θεσσαλονίκη πολλοί φοιτητές συμμετείχαν στην Εθνική Αντίσταση. Στις 13 Νοεμβρίου 1941 εκτελέστηκαν από τους ναζί για αντιστασιακή δράση δύο φοιτητές του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ο Σωκράτης Διορινός, φοιτητής Νομικής από τους Αμπελόκηπους Θεσσαλονίκης και ο Ηλίας Καπέσης, φοιτητής της Φυσικομαθηματικής Σχολής. Έτσι, οι δύο Θεσσαλονικείς φοιτητές (γεννηθέντες το 1917) αποτέλεσαν τους πρώτους εκτελεσμένους φοιτητές στη διάρκεια της Κατοχής. Συνολικά 66 φοιτητές εκτελέστηκαν ή πέθαναν από βασανιστήρια επί Κατοχής.^[14]

Την παραμονή της Πρωτομαγιάς του 1971, ο φοιτητής της Οδοντιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Νίκος Ρουκουνάκης αυτοπυρπολήθηκε στην πανεπιστημιούπολη και έχασε τη ζωή του, ως έσχατη διαμαρτυρία κατά της Χούντας.^[15] Στις 17 Νοεμβρίου 1973 κορυφώθηκαν οι ενέργειες κατάληψης του Πολυτεχνείου του Α.Π.Θ. με λειτουργία ραδιοφωνικού σταθμού στα υπόγεια του κτιρίου. Ακολούθως άρχισε και η πολιορκία του χώρου από την ασφάλεια που συνοδεύτηκε μετά με την εμφάνιση στρατιωτών και τεθωρακισμένων τανκς μπροστά στην πύλη του Πολυτεχνείου. Το ξημέρωμα της επόμενης ημέρας έλαβε χώρα η εκκένωση του Πολυτεχνείου με τη σύλληψη 250 προσώπων που μεταφέρθηκαν στην ασφάλεια, εκ των οποίων 14 φοιτητές και εργάτες, μετά από βασανιστήρια, κλείσθηκαν στις στρατιωτικές φυλακές Θεσσαλονίκης.^[16]

Το ίδρυμα αρχικά ονομαζόταν Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και μετονομάστηκε σε Αριστοτέλειο το 1954 προς τιμήν του αρχαίου Έλληνα φιλοσόφου Αριστοτέλη. Το έμβλημα του πανεπιστημίου απεικονίζει τον Άγιο Δημήτριο, τον πολιούχο άγιο της Θεσσαλονίκης και όχι τον Αριστοτέλη.

•  
  Το έμβλημα

Το πανεπιστήμιο αποτελείται από 11 Σχολές, οι οποίες χωρίζονται σε 41 ακαδημαϊκά τμήματα:^[17]

Το Α.Π.Θ. συμμετέχει και συντονίζει ευρωπαϊκά και εθνικά ερευνητικά, εκπαιδευτικά και έργα παροχής επιστημονικών υπηρεσιών.^[59]

Το Διδακτικό και Ερευνητικό προσωπικό (ΔΕΠ), δηλαδή καθηγητές, αναπληρωτές καθηγητές, επίκουροι καθηγητές και λέκτορες αριθμεί 2.024 άτομα, το Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό (Ε.ΔΙ.Π.) αριθμεί 287 άτομα, το ειδικό εκπαιδευτικό προσωπικό (ΕΕΠ) ανέρχεται σε 53 άτομα και το Ειδικό Τεχνικό Εργαστηριακό Προσωπικό (E.Τ.Ε.Π.) αριθμεί 134 μέλη. Στην διοίκηση εργάζονται 245 μόνιμοι υπάλληλοι και 294 με σχέση Ιδιωτικού Δικαίου Αορίστου Χρόνου (Ι.Δ.Α.Χ.).^[60]

Για το 2021, το Αριστοτέλειο κατατάσσεται στη θέση 601-800 στην παγκόσμια λίστα που δημοσιεύεται στους The Times Higher Education (THE).^[4] Αντίστοιχα στη λίστα QS βρέθηκε στη θέση 650-700, καταγράφοντας (όπως σχεδόν όλα τα ακαδημαϊκά ιδρύματα της χώρας) μια διαρκή και ραγδαία πτωτική πορεία. Το 2015, το ίδρυμα αξιολογήθηκε από την Αρχή Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ) ως Worthy of merit.^[3][60]

 

Η πανεπιστημιούπολη (campus) του ΑΠΘ εκτείνεται σε μία έκταση περίπου 334.000 m² και βρίσκεται στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Λόγω πυκνής δόμησης του campus, αλλά και για άλλους λειτουργικούς λόγους, μερικές από τις εγκαταστάσεις του πανεπιστημίου βρίσκονται εκτός της πανεπιστημιούπολης ή ακόμη και εκτός του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης.

Η πλειοψηφία των εγκαταστάσεων βρίσκεται μέσα στην πανεπιστημιούπολη, ενώ εκτός αυτής είναι εγκατεστημένα διάφορα ιδρύματα, εργαστήρια και εγκαταστάσεις των σχολών του πανεπιστημίου όπως οι κλινικές του Τμήματος Κτηνιατρικής, το αγρόκτημα του πανεπιστημίου στο Σέδες και το Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών. Τα πανεπιστημιακά δάση στο Περτούλι της Πίνδου και τον Ταξιάρχη στον Χολομώντα της Χαλκιδικής, αποτελούν τόπο άσκησης των φοιτητών αλλά και δασικής έρευνας. Ανάμεσα στις διάφορες άλλες εγκαταστάσεις είναι και οι εξής:

Η βιβλιοθήκη του ΑΠΘ αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες της Ελλάδας. Ιδρύθηκε το 1927 και από το 1974 στεγάζεται σε δικό της κτήριο στο κέντρο της πανεπιστημιούπολης.^[61]

Η βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης του ΑΠΘ περιλαμβάνει την Κεντρική Βιβλιοθήκη, τις θεματικές Βιβλιοθήκες και τις Βιβλιοθήκες Σχολών και τμημάτων, διαθέτει σήμερα πάνω από 800.000 τίτλους βιβλίων και 300.000 τόμους περιοδικών, ενώ είναι συνδρομήτρια σε περίπου 3500 επιστημονικά περιοδικά από όλο τον κόσμο. Επίσης διαθέτει 20.000 ηλεκτρονικά περιοδικά πλήρους κειμένου, 11.200 τίτλοι μέσω συμβάσεων της Κοινοπραξίας των Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (HEAL-Link), περίπου 3.500 ελεύθερης πρόσβασης και περίπου 6.000 μέσω συνδρομών του ίδιου του Ιδρύματος. Επίσης διαθέτει πλήθος ηλεκτρονικών βιβλίων, 12.500 μέσω της Κοινοπραξίας του HEAL-Link και περίπου 300.000 ηλεκτρονικών τεκμηριών μέσω του ίδιου του Πανεπιστημίου.

Η Κεντρική Βιβλιοθήκη διαθέτει δύο αναγνωστήρια: Το φοιτητικό αναγνωστήριο, χωρητικότητας 1.300 ατόμων, το οποίο βρίσκεται στον πάνω όροφο και μπορεί να προσέλθει οποιοσδήποτε φοιτητής και το επιστημονικό - εκπαιδευτικό αναγνωστήριο, το οποίο προορίζεται κυρίως για το επιστημονικό και διδακτικό προσωπικό του πανεπιστημίου και στεγάζεται στο υπόγειο του κτηρίου.

Επιπροσθέτως, στον χώρο της Κεντρικής Βιβλιοθήκης λειτουργεί η κύρια νησίδα ηλεκτρονικών υπολογιστών του Κέντρου Υποστήριξης Τεχνολογιών Πληροφορικής του Α.Π.Θ., η οποία είναι διαθέσιμη σε όλους τους φοιτητές του πανεπιστημίου και τους παρέχει σύνδεση στο διαδίκτυο. Στην βιβλιοθήκη λειτουργεί ειδικά εξοπλισμένος χώρος που επιτρέπει την εξυπηρέτηση φοιτητών με προβλήματα όρασης.

Οι Περιφερειακές Βιβλιοθήκες περιλαμβάνουν όλες τις βιβλιοθήκες των τμημάτων και των σχολών του ΑΠΘ.

Από το 1974 η Βιβλιοθήκη είναι μέλος της Διεθνούς Οργάνωσης IFLA, γεγονός που της επιτρέπει την συνεργασία με διάφορες βιβλιοθήκες από όλον τον κόσμο.

 

Η Ειδική Βιβλιοθήκη Χημείας Θεσσαλονίκης στεγάζεται στο ισόγειο του χημικού τμήματος στο «Νέο Χημείο» που βρίσκεται στην πανεπιστημιούπολη του Α.Π.Θ. Ο χώρος που καταλαμβάνει η βιβλιοθήκη ανέρχεται σε 388 τ.μ. και διαθέτει αναγνωστήριο με 30 περίπου θέσεις για το κοινό. Η βιβλιοθήκη διατηρεί μια συλλογή 18.000 τίτλους βιβλίων και 5000 τόμους περιοδικών.

Η Βιβλιοθήκη του Τμήματος Βιολογίας του Α.Π.Θ. βρίσκεται στο φοιτητικό campus, στο νέο κτίριο της Σχολής Θετικών Επιστημών, στο ισόγειο όπου στεγάζεται το βιολογικό, καλύπτοντας έκταση 240 τ.μ.^[62] Συνολικά, η συλλογή της βιβλιοθήκης διαθέτει περίπου 9000 τίτλους βιβλίων και 12000 τίτλους περιοδικών^[63].

Η Βιβλιοθήκη του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας αποτελείται από τρία επιμέρους σπουδαστήρια, με το καθένα να εξυπηρετεί διαφορετικούς τομείς του τμήματος:

• Το Σπουδαστήριο Βυζαντινής και Μεσαιωνικής Ιστορίας, το οποίο αξιοποιείται από τους τομείς της Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας, της Βυζαντινής Ιστορίας, της Ρωμαϊκής Ιστορίας και της Μεσαιωνικής Ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας^[64]. Το Σπουδαστήριο αυτονομήθηκε το 1985 και στεγάζεται στο νέο κτίριο της Φιλοσοφικής Σχολής στον 4ο όροφο, κατέχοντας 8000 τόμους και 95 σειρές περιοδικών^[65].
• Η Βιβλιοθήκη Λαογραφίας & Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, η οποία εξυπηρετεί τους τομείς της Σύγχρονης Ιστορίας, της Λαογραφίας και της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας^[66]. Βρίσκεται στον 1ο όροφο του παλιού κτιρίου της Φιλοσοφικής Σχολής και περιλαμβάνει τόσο φυλλάδια λαογραφικού περιεχομένου, όσο και τόμους και σειρές περιοδικών^[67].
• Η Βιβλιοθήκη Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας, την οποία χρησιμοποιούν οι τομείς της Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας, της Λαογραφίας και της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας^[68]. Στεγάζεται στον 4ο όροφο στο Νέο Κτίριο της Φιλοσοφικής Σχολής, και η συλλογή της αποτελείται από 18.500 τόμους και 200 σειρές περιοδικών^[69].

Η Βιβλιοθήκη του Τμήματος Νομικής "Ιωάννης Δεληγιάννης", ιδρύθηκε το έτος 1998-1999 και βρίσκεται στον 3ο όροφο του κτιρίου της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών Στη συλλογή της διατίθενται περίπου 100.000 τόμοι βιβλίων και περιοδικών^[70].

Η Βιβλιοθήκη του Τμήματος Μαθηματικών, άρχισε να λειτουργεί το 1929 ως «Σπουδαστήριον Μαθηματικόν»^[71]. Στεγάζεται στο κτίριο της Σχολής Θετικών Επιστημών, στη Δυτική Πτέρυγα του 3ου ορόφου^[72] και κατέχει 25.700 τόμους βιβλίων και 396 τίτλους επιστημονικών περιοδικών^[73].

Η Βιβλιοθήκη του Τμήματος Φυσικής και Πληροφορικής, η οποία εξυπηρετεί και τα δύο αυτά τμήματα δημιουργήθηκε το 1978.^[74] Βρίσκεται στην πανεπιστημιούπολη, στο νέο κτίριο της Σχολής Θετικών Επιστημών, και συγκεκριμένα στο ισόγειο, στον χώρο του Τμήματος Βιολογίας, καταλαμβάνοντας έκταση περίπου 270 τ.μ.^[75] Αποτελείται από 21.000 τόμους βιβλίων, πληροφοριακό υλικό και 200 τίτλους επιστημονικών περιοδικών.

Η Φοιτητική Λέσχη του A.Π.Θ. στεγάζεται σε ένα κτίριο στα ανατολικά της πανεπιστημιούπολης. Σκοπός της είναι η σίτιση και η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των φοιτητών. Περίπου 12.000 φοιτητές σιτίζονται καθημερινά στην Λέσχη, ενώ στις εγκαταστάσεις της συμπεριλαμβάνονται: η Υγειονομική Υπηρεσία του πανεπιστημίου, ο φωτογραφικός όμιλος, το μουσικό τμήμα και ο χώρος όπου λαμβάνουν χώρα οι πρόβες τις χορωδίας. Τέλος, η Φοιτητική Λέσχη στηρίζει την διεξαγωγή διαφόρων πολιτιστικών, αθλητικών και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων.^[76]

Δωρεάν σίτιση στην Φοιτητική Λέσχη δικαιούνται όλοι οι φοιτητές, προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί, που δεν έχουν υψηλό εισόδημα οι ίδιοι ή οι γονείς τους και επιπλέον δεν είναι πτυχιούχοι κάποιας άλλης σχολής Α.Ε.Ι. Επίσης δωρεάν σίτιση δικαιούνται οι ομογενείς, οι Κύπριοι φοιτητές και οι αλλοδαποί φοιτητές, στους οποίους έχει χορηγηθεί υποτροφία.

Η ποιότητα του φαγητού της Φοιτητικής Λέσχης είναι αρκετά υψηλή, αφού η λειτουργία της επιβλέπεται από τον Ενιαίο Φορέα Ελέγχου Τροφίμων και επιπλέον εφαρμόζεται το σύστημα HACCP (Hazard Analysis Critical Control Point - Ανάλυση Επικινδυνότητας και Κρίσιμα Σημεία Ελέγχου), το οποίο εντοπίζει και καταδεικνύει τα σημεία εκείνα της παραγωγικής διαδικασίας που μπορεί δυνητικά να εμφανιστεί κάποιας μορφής κίνδυνος.

Η λειτουργία της Φοιτητικής Λέσχης έχει παραχωρηθεί μέσω διαγωνισμού στην εταιρεία catering Χούτος. Σύμφωνα με καταγγελίες^[77], από την ανάληψη της λειτουργίας της Λέσχης από την συγκεκριμένη εταιρεία, η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών εμφανίζει σημαντική πτώση.

Το Πανεπιστημιακό Γυμναστήριο διαθέτει εγκαταστάσεις άθλησης και είναι ανοιχτό για όλα τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας. Στεγάζεται σε ένα κτίριο στον ανατολικό τομέα της πανεπιστημιούπολης, δίπλα στην Φοιτητική Λέσχη. Ιδρύθηκε το 1925 ταυτόχρονα με το πανεπιστήμιο και μεταστεγάστηκε αρκετές φορές μέχρι τελικά να εγκατασταθεί στην σημερινή του τοποθεσία.^[78]

Τις αθλητικές εγκαταστάσεις του Γυμναστηρίου μπορούν να χρησιμοποιούν όλα τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας του ΑΠΘ. Οι εγκαταστάσεις αυτές περιλαμβάνουν γήπεδα ποδοσφαίρου, καλαθοσφαίρισης και πετοσφαίρισης, αίθουσες γυμναστικής με όργανα, αίθουσες χορού, αντισφαίρισης, χώρους εκδηλώσεων κ.ο.κ. Επίσης χρησιμοποιούνται οι εγκαταστάσεις του Εθνικού και του Ποσειδωνίου Κολυμβητηρίου για να καλυφθούν οι ανάγκες των αθλημάτων υγρού στίβου. Τέλος, στο Γυμναστήριο υπάρχει και συγκρότημα παραδοσιακών χορών.

Έχει υπολογιστεί ότι κάθε χρόνο περίπου 9000 φοιτητές και 100 μέλη ΔΕΠ αξιοποιούν της εγκαταστάσεις του Πανεπιστημιακού Γυμναστηρίου για να αθληθούν. Επιπροσθέτως, το Γυμναστήριο οργανώνει εσωτερικά πρωταθλήματα σε διάφορα αγωνίσματα, ενώ συμμετέχει σε διαπανεπιστημιακά πρωταθλήματα που διεξάγονται κάθε χρόνο σε εθνικό επίπεδο.

 

Οι Φοιτητικές Εστίες του πανεπιστημίου προσφέρουν την δυνατότητα δωρεάν στέγασης σε φοιτητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης που προέρχονται από πολυμελείς οικογένειες, οι γονείς τους έχουν χαμηλό εισόδημα ή πληρούν κάποια άλλα συγκεκριμένα κριτήρια. Οι Φοιτητικές Εστίες περιλαμβάνουν πέντε κτίρια: τα πρώτα τρία βρίσκονται στην περιοχή των 40 Εκκλησιών, το τέταρτο στο πρώην ξενοδοχείο "Εγνατία" στον Βαρδάρη και το πέμπτο στην Καλαμαριά. Εδώ να σημειωθεί ότι το πέμπτο κτίριο έγκειται στη διοίκηση του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, αλλά παρόλα αυτά αποτελεί μέλος του Συλλόγου Οικοτρόφων των Φοιτητικών Εστιών Θεσσαλονίκης (Σ.Ο.Φ.Ε.Θ). Έχουν συνολική χωρητικότητα 1740 κλινών και διαθέτουν διάφορες άλλες εγκαταστάσεις για την εξυπηρέτηση των φοιτητών, όπως για παράδειγμα εστιατόρια, αναγνωστήρια, καφετέρια κ.ο.κ.^[79]

Η εγκληματικότητα στους χώρους των Ελληνικών πανεπιστημίων και δη του ΑΠΘ αποτελεί σοβαρό ζήτημα που έχει συζητηθεί τόσο σε δημοσιογραφικές, αλλά και ακαδημαϊκές δημοσιεύσεις.^[80][81] Έρευνα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας το 2018, έδειξε ότι το ΑΠΘ βρίσκεται στη κορυφή καταγεγραμμένων εγκληματικών περιστατικών σε σχέση με όλα τα υπόλοιπα ΑΕΙ της χώρας.^[82]

Το πανεπιστημιακό campus στο κέντρο της Θεσσαλονίκης έχει βρεθεί στο επίκεντρο έντονης κριτικής για μη καταλληλότητα και ασφάλεια των φοιτητών.^{[83][84][85][86][87]} Λόγω της προηγούμενης ύπαρξης του πανεπιστημιακού ασύλου σε συνδυασμό με την αδυναμία των αρχών να προσλάβουν ικανοποιητικό αριθμό προσωπικού φύλαξης,^[88] η πρόσβαση στους χώρους δημοσίων ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην χώρα είναι ελεύθερη ακόμα και από άτομα που δεν σχετίζονται με ακαδημαϊκές δραστηριότητες εντός των χώρων.^[89][90][91] Μεταξύ άλλων έχουν αναφερθεί τις τελευταίες δύο δεκαετίας μία σειρά από βιασμούς,^{[92][93][94][95]} σεξουαλική παρενόχληση,^[96][97] ληστείες,^{[98][99][100]} διαρρήξεις,^{[101][102][103]} λαθρεμπόριο ναρκωτικών,^{[104][105][106]} καθώς και βιαιοπραγίες κατά φοιτητών και προσωπικού.^{[107][108][109][110][111][112]} Συχνά αποτελεί και πεδίο σύγκρουσης αναρχικών ομάδων με αστυνομικές δυνάμεις.^[113] Τον Ιούνιο του 2017 εντοπίστηκαν δύο άψυχα σώματα στο χώρο του πανεπιστημίου.^[114][115]

Πολλοί πανεπιστημιακοί και φοιτητές έχουν κάνει λόγο για ανάγκη προστασίας του πανεπιστημιακού χώρου με ταυτόχρονη διαφύλαξη των ακαδημαϊκών ιδεών του χώρου.^{[87][116][117]}

Το ΚΗΔ είναι η υπηρεσία του Α.Π.Θ. που διασφαλίζει την εύρυθμη λειτουργία και αναβάθμιση των δικτυακών και υπολογιστικών υποδομών του Ιδρύματος.^[118]

Περιλαμβάνει το Τηλεπικοινωνιακό Κέντρο, το Κέντρο Λειτουργίας Δικτύου, το Κέντρο Υποστήριξης Τεχνολογιών Πληροφορικής και το Κέντρο Επιστημονικών Υπολογιστικών Υπηρεσιών.

Η Μονάδα Σημασιολογικού Ιστού του ιδρύθηκε το 2012. Σκοπός της Μονάδας είναι η ανάπτυξη του σημασιολογικού ιστού στο Α.Π.Θ., και η συμμετοχή του Α.Π.Θ. στα διασυνδεδεμένα δεδομένα.

Για την αποτελεσματική αξιοποίηση των δεδομένων του Α.Π.Θ, η μονάδα συμμετέχει στην διαμόρφωση, μετατροπή και μεταφορά των Ιστότοπων του ΑΠΘ στον Σημασιολογικό Ιστό. Με την χρήση των τεχνολογιών του Web 3.0 κατά την δημιουργία των ιστοχώρων, τα δημοσιευμένα σε αυτούς δεδομένα καθίστανται πλέον πρόσβασιμα, όχι μόνον στους χρήστες των συγκεκριμένων ιστοτόπων, αλλά και σε προγράμματα λογισμικού (web services, search engines, software agents) που χρησιμοποιούν και εκμεταλλεύονται τα δεδομένα του παγκόσμιου σημασιολογικού ιστού.

Τα δεδομένα που δημιουργούνται και δημοσιεύονται από τις δράσεις της ΜΣΙ αποτελούν τμήμα του Group of Linked Education Cloud του διεθνούς αποθετηρίου ανοικτών δεδομένων (Datahub.io). To Group of Linked Education Cloud συγκεντρώνει διασυνδεδεμένα δεδομένα από πανεπιστήμια από όλο τον κόσμο και τα καθιστά διαθέσιμα προς κάθε ενδιαφερόμενο.

Η Μονάδα Σημασιολογικού Ιστού (ΜΣΙ) του Α.Π.Θ. αναλαμβάνει την μελέτη και κατασκευή της σημασιολογικής αναπαράστασης Συνόλων Δεδομένων (data sets) που παράγει και διαχειρίζεται μια Διοικητική Μονάδα, Τμήμα ή Σχολή του ΑΠΘ. Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, μέσω της μονάδας, συμμετέχει επίσης ενεργά στην πρωτοβουλία των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων με την ονομασία «Συνδεδεμένα Πανεπιστήμια», που έχει ως στόχο να διαφημίζονται και να προβάλλονται στο Web τα δημόσια δεδομένα των Πανεπιστημίων που μετέχουν, σύμφωνα με τις αρχές των Συνδεδεμένων Δεδομένων.

Η Μονάδα Σημασιολογικού Ιστού (ΜΣΙ) του Α.Π.Θ. αναλαμβάνει την μελέτη των κατάλληλων μεθόδων, όρων και συνθηκών πρόσβασης σε Σύνολα Δεδομένων (data sets) που παράγει και διαχειρίζεται μια Διοικητική Μονάδα, Τμήμα ή Σχολή του ΑΠΘ, και την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών. Σύμφωνα με τον επίσημο ορισμό, «Τα Ανοιχτά δεδομένα είναι δεδομένα που μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, να επαναχρησιμοποιούνται και να αναδιανέμονται από οποιονδήποτε - με την επιφύλαξη μόνο, κατ' ανώτατο όριο, της υποχρέωσης να γίνεται αναφορά προέλευσης (attribution) και επαναδιάθεση υπό τους ίδιους ή παρόμοιους όρους (sharealike)».

Τα ανοικτά δεδομένα του ΑΠΘ μπορούν να δημιουργήσουν προστιθέμενη αξία και να έχουν θετικό αντίκτυπο σε πολλές διαφορετικές περιοχές, όπως στην διαφάνεια και το δημόσιο έλεγχο, τη συμμετοχή, τη χειραφέτηση, την καινοτομία, τη βελτίωση της αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας των πανεπιστημιακών υπηρεσιών, τη μέτρηση των πολιτικών, την παραγωγή νέων γνώσεων από συνδυασμό στοιχείων κλπ.^[119]

• Πατριάρχης Βαρθολομαίος, επίτιμος διδάκτωρ πέντε τμημάτων του πανεπιστημίου
• Κώστας Γαβράς, σκηνοθέτης, επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Κινηματογράφου της σχολής Καλών Τεχνών^[120]
• Κλάιβ Γκρέιντζερ (1934 - 2009), Νόμπελ Οικονομικών
• Μανώλης Γλέζος (1922 - 2020), επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών
• Κική Δημουλά (1931 - 2020), ποιήτρια, επίτιμη διδάκτορας της Θεολογικής Σχολής^[121]
• Οδυσσέας Ελύτης (1911 - 1996), σημαντικότατος Έλληνας ποιητής, επίτιμος διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής, Νόμπελ λογοτεχνίας
• Ξενοφών Ζολώτας (1904 - 2004), επιφανής Έλληνας Οικονομολόγος, πρώην πρωθυπουργός της Ελλάδας
• Ιάκωβος, Αρχιεπίσκοπος της Αμερικής (1911 - 2005), τιμητική διάκριση από την Θεολογική Σχολή
• Σαντιάγο Καλατράβα, Ισπανός αρχιτέκτονας, επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής^[122]
• Ιάκωβος Καμπανέλλης (1921 - 2011), θεατρικός συγγραφέας, επίτιμος διδάκτορας Σχολής Καλών Τεχνών
• Κωνσταντίνος Καραμανλής (1907 - 1998), πρωθυπουργός της Ελλάδος, πρόεδρος της Δημοκρατίας, επίτιμος διδάκτωρ τμήματος Νομικής
• Χάρρυ Μάρκοβιτς, Νόμπελ Οικονομικών
• Κωνσταντίνος Μπαλάνης, καθηγητής του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Αριζόνα, επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Φυσικής^[123]
• Ρομπέρτο Μπενίνι, ηθοποιός, σκηνοθέτης και σεναριογράφος, επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής^[124]
• Γιάννης Ρίτσος (1909 - 1990), κορυφαίος Έλληνας ποιητής, επίτιμος διδάκτορας
• Διονύσης Σαββόπουλος, τραγουδοποιός, επίτιμος διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής
• Έρικ Χόμπσμπομ (1917 - 2012), Ιστορικός, επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών
• Χρήστος Φαλούτσος, Πληροφορικός, επίτιμος διδάκτορας Τμήματος Πληροφορικής
• Peter Gilles, καθηγητής του Πανεπιστημίου Johann Wolfgang Goethe της Φραγκφούρτης, επίτιμος διδάκτωρ τμήματος Νομικής
• Richard Posner, δημοφιλής καθηγητής Νομικής, επίτιμος διδάκτωρ τμήματος Νομικής

• Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών
• Αριστοτέλειο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Θεσσαλονίκης, που στεγάζεται στην Προβλήτα Α, στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης
• Λαογραφικό Μουσείο και Αρχείο Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
• Μουσείο Εκμαγείων Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
• Ιστορικό Αρχείο του Πανεπιστημίου
• Αρχείο Νεοελληνικής Λογοτεχνίας
• Συλλογή Ελληνικών Χειρογράφων
• Παλαίτυπα Βιβλία της Θεολογικής Σχολής
• Βιβλικό Μουσείο
• Συλλογή Χαρτών του Χώρου της Πανεπιστημιούπολης
• Συλλογή Προσωπογραφιών Καθηγητών του Α.Π.Θ.
• Μουσείο Ζωολογίας
• Μουσείο Άγριας Πανίδας
• Βοτανικό Μουσείο
• Αρχείο Ιστορίας του Θεάτρου
• Εγκληματολογικό Μουσείο
• Αρχείο της Παιδαγωγικής Ακαδημίας^[125]

Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, μέσα από τη μακρόχρονη ιστορία του, έχει συμβάλει καταλυτικά στην εκκόλαψη επιφανών επιστημόνων, που με την παρουσία τους και την πολυσχιδή δράση τους τίμησαν το Πανεπιστήμιο και τη χώρα. Ενδεικτικά αναφέρουμε τους παρακάτω:

• Αθανάσιος Αγγελόπουλος - ομότιμος καθηγητής της Θεολογικής Σχολής
• Μανόλης Ανδρόνικος - καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας
• Νικόλαος Ανδριώτης - καθηγητής Γλωσσολογίας
• Νικόλαος Αρτεμιάδης - πρόεδρος Ακαδημίας Αθηνών, καθηγητής σχολής Θετικών Επιστημών
• Κωνσταντίνος Βαβούσκος - αντεπιστέλλον μέλος Ακαδημίας Αθηνών, ομότιμος καθηγητής Νομικής
• Απόστολος Βακαλόπουλος - καθηγητής Ιστορίας
• Πέτρος Βασιλειάδης - μέλος Ακαδημίας Αθηνών, απόφοιτος Θεολογικής σχολής και τμήματος μαθηματικών
• Λάμπρος Ζάγκας, νομικός, διακεκριμένος ιστορικός του Δικαίου και πολιτικός
• Βασίλειος Βασιλικός - συγγραφέας, απόφοιτος τμήματος Νομικής
• Πελαγία Γέσσιου-Φαλτσή - αντεπιστέλλον μέλος Ακαδημίας Αθηνών, ομότιμη καθηγήτρια Νομικής
• Αστέριος Γεωργιάδης - αντεπιστέλλον μέλος Ακαδημίας Αθηνών, ομότιμος καθηγητής Νομικής
• Χρήστος Ζερεφός - μέλος Ακαδημίας Αθηνών, καθηγητής Φυσικής
• Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος - μέλος Ακαδημίας Αθηνών, καθηγητής Φιλοσοφικής σχολής
• Βίκυ Καλογερά, Daniel I. Linzer Distinguished University Professor, Αστροφυσικός, Northwestern University (ΗΠΑ)
• Μαριάνος Καράσης - αντεπιστέλλον μέλος Ακαδημίας Αθηνών, ομότιμος καθηγητής Νομικής
• Εμμανουήλ Κριαράς - αντεπιστέλλον μέλος Ακαδημίας Αθηνών, ομότιμος καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής
• Γεώργιος Λάββας - μέλος Ακαδημίας Αθηνών, καθηγητής της αρχιτεκτονικής μορφολογίας, ρυθμολογίας και ιστορίας της αρχιτεκτονικής
• Δημήτριος Λαζαρίδης - ομότιμος καθηγητής Ιστορίας - Αρχαιολογίας
• Αριστόβουλος Μάνεσης
• Ιωάννης Μανωλεδάκης - αντεπιστέλλον μέλος Ακαδημίας Αθηνών, ομότιμος καθηγητής Ποινικού Δικαίου
• Δημήτρης Μαρωνίτης - ομότιμος καθηγητής Φιλοσοφικής σχολής
• Μητροπολίτης Γέρων Περγάμου Ιωάννης Ζηζιούλας - μέλος Ακαδημίας Αθηνών, απόφοιτος Θεολογικής σχολής
• Λίνος Μπενάκης - ιστορικός της φιλοσοφίας, πανεπιστημιακός, απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής
• Δημήτριος Παντερμαλής - καθηγητής Αρχαιολογίας, διευθυντής Μουσείου Ακρόπολης
• Τερέζα Πεντζοπούλου-Βαλαλά - αντεπιστέλλον μέλος Ακαδημίας Αθηνών, καθηγήτρια Φιλοσοφίας
• Λίνος Πολίτης - καθηγητής Φιλοσοφικής σχολής
• Χρήστος Σαρτζετάκης - πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, απόφοιτος τμήματος Νομικής
• Γιάννης Σειραδάκης - ομότιμος καθηγητής αστρονομίας
• Βασίλειος Σκουρής - καθηγητής τμήματος Νομικής, Πρόεδρος Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ)
• Κωνσταντίνος Σβολόπουλος - μέλος Ακαδημίας Αθηνών, καθηγητής Νομικής
• Νεκτάριος Ταβερναράκης - Μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών, Καθηγητής Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστήμιου Κρήτης, Διευθυντής του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας
• Κατερίνα Τιτή - διεθνολόγος και αναπληρώτρια καθηγήτρια Ερευνας της Νομικής στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας (CNRS)^[126]
• Μανόλης Τριανταφυλλίδης - Γλωσσολόγος
• Αγαπητός Τσοπανάκης - καθηγητής Φιλοσοφικής, πρόεδρος Ακαδημίας Αθηνών

• Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα στην Ελλάδα
• Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
• Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

• Κωνσταντίνος Κριμπάς, «Η Ανώτατη παιδεία», Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770-2000, τόμος 7 Ο Μεσοπόλεμος 1922-1940. Από την Αβασίλευτη Δημοκρατία στη Δικτατορία της 4ης Αυγούστου, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 2003, σελ. 185-196

• Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης - Επίσημη Ιστοσελίδα