VKontakte

Το VK (συντομογραφία της αρχικής ονομασίας VKontakte, ρωσικά: ВКонтакте‎‎, που σημαίνει σε επαφή) είναι μια ρωσική διαδικτυακή υπηρεσία κοινωνικής δικτύωσης και κοινωνικής δικτύωσης με έδρα την Αγία Πετρούπολη. Το VK είναι διαθέσιμο σε πολλές γλώσσες (και στα ελληνικά), αλλά χρησιμοποιείται κυρίως από ρωσόφωνους. Οι χρήστες του μέσου μπορούν να στέλνουν μηνύματα μεταξύ τους δημόσια ή ιδιωτικά, να δημιουργούν ομάδες, δημόσιες σελίδες και συμβάντα. να κάνουν κοινή χρήση και προσθήκη ετικετών σε εικόνες, ήχο και βίντεο, και να παίζουν παιχνίδια που βασίζονται σε πρόγραμμα περιήγησης.^[1]

Τον Αύγουστο του 2018 είχε τουλάχιστον μισό δισεκατομμύριο λογαριασμούς.^[2] Τον Μάρτιο του 2022 ήταν η τέταρτη δημοφιλέστερη ιστοσελίδα της Ρωσίας.^[3] Το δίκτυο ήταν δημοφιλές στην Ουκρανία μέχρι την απαγόρευση του από το ουκρανικό κοινοβούλιο το 2017.^[4]

Σύμφωνα με το SimilarWeb, το VK είναι ο 16ος ιστότοπος με τις περισσότερες επισκέψεις στον κόσμο. ^[5]

Η VKontakte συστάθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2007 ως ρωσική ιδιωτική εταιρεία περιορισμένης ευθύνης. Ο ιδρυτής της Πάβελ Ντούροφ κυκλοφόρησε το VKontakte για δοκιμή beta τον Σεπτέμβριο του 2006, λίγο μετά την αποφοίτησή του από το Κρατικό Πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης. Τον επόμενο μήνα, καταχωρήθηκε το όνομα τομέα vkontakte.ru.^[6] Η εγγραφή χρηστών αρχικά περιοριζόταν στους πανεπιστημιακούς κύκλους αποκλειστικά με πρόσκληση, αλλά ο ιστότοπος εξακολουθούσε να αναπτύσσεται γρήγορα.

Τον Φεβρουάριο του 2007 ο ιστότοπος έφτασε σε μια βάση χρηστών άνω των 100.000 και αναγνωρίστηκε ως η δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία στην αναδυόμενη αγορά κοινωνικών δικτύων της Ρωσίας. Τον ίδιο μήνα, ο ιστότοπος υποβλήθηκε σε μια σοβαρή επίθεση άρνησης υπηρεσιών, η οποία για λίγο έθεσε την ιστοσελίδα εκτός διαδικτύου. Η βάση χρηστών έφτασε το 1 εκατομμύριο τον Ιούλιο του 2007 και τα 10 εκατομμύρια τον Απρίλιο του 2008. Τον Δεκέμβριο του 2008 ξεπέρασε το αντίπαλο δίκτυο Odnoklassniki ως η πιο δημοφιλής υπηρεσία κοινωνικής δικτύωσης της Ρωσίας.^[7]

Όπως συμβαίνει με τα περισσότερα κοινωνικά δίκτυα, η βασική λειτουργικότητα του ιστότοπου βασίζεται σε προσωπικά μηνύματα και κοινή χρήση φωτογραφιών, ενημερώσεις κατάστασης και συνδέσμους με φίλους. Το δίκτυο διαθέτει επίσης εργαλεία για τη διαχείριση διαδικτυακών κοινοτήτων και σελίδων διασημοτήτων. Ο ιστότοπος επιτρέπει στους χρήστες του να ανεβάζουν, να αναζητούν και να μεταδίδουν περιεχόμενο πολυμέσων, όπως βίντεο και μουσική. Επίσης διαθέτει μια προηγμένη μηχανή αναζήτησης, που επιτρέπει σύνθετα ερωτήματα για την εύρεση φίλων, καθώς και αναζήτηση ειδήσεων σε πραγματικό χρόνο. Το δίκτυο ενημέρωσε τα χαρακτηριστικά και τον σχεδιασμό του τον Απρίλιο του 2016. ^[8]

• Μηνύματα: Τα ιδιωτικά μηνύματα στο VK μπορούν να ανταλλάσσονται μεταξύ ομάδων 2 έως 500 ατόμων. Μια διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μπορεί επίσης να καθοριστεί ως παραλήπτης. Κάθε μήνυμα μπορεί να περιέχει έως και 10 συνημμένα: Φωτογραφίες, Βίντεο, Αρχεία ήχου, Χάρτες (ενσωματωμένος χάρτης με μη αυτόματο δείκτη) και Έγγραφα. ^[9]
• Νέα: Οι χρήστες του δικτύου μπορούν να δημοσιεύουν στους τοίχους του προφίλ τους, κάθε ανάρτηση μπορεί να περιέχει έως και 10 συνημμένα – αρχεία πολυμέσων, χάρτες και έγγραφα (βλ. παραπάνω). Υποστηρίζονται αναφορές χρηστών και χάσταγκ. Στην περίπτωση πολλαπλών συνημμένων φωτογραφιών, οι προεπισκοπήσεις κλιμακώνονται αυτόματα και διατάσσονται σε διάταξη τύπου περιοδικού. Η ροή ειδήσεων μπορεί να εναλλάσσεται μεταξύ όλων των ειδήσεων (προεπιλογή) και των πιο ενδιαφερόντων. Ο ιστότοπος διαθέτει μηχανή προτάσεων ειδήσεων, παγκόσμια αναζήτηση σε πραγματικό χρόνο και μεμονωμένη αναζήτηση αναρτήσεων και σχολίων σε τοίχους συγκεκριμένων χρηστών.
• Κοινότητες: Το VK διαθέτει τρεις τύπους κοινοτήτων. Οι ομάδες είναι πιο κατάλληλες για αποκεντρωμένες κοινότητες (πίνακες συζητήσεων, άρθρα τύπου βίκι, επεξεργάσιμα από όλα τα μέλη κ.λπ.). Οι δημόσιες σελίδες είναι ένα εργαλείο μετάδοσης προσανατολισμένο στις ειδήσεις για διασημότητες και επιχειρήσεις. Οι δύο τύποι είναι σε μεγάλο βαθμό εναλλάξιμοι, η κύρια διαφορά είναι στις προεπιλεγμένες ρυθμίσεις. Ο τρίτος τύπος κοινότητας ονομάζεται Εκδηλώσεις, οι οποίες χρησιμοποιούνται για την κατάλληλη οργάνωση συναυλιών και εκδηλώσεων με τον κατάλληλο τρόπο.^[10]

• Κουμπί μου αρέσει: Τα κουμπιά τύπου μου αρέσει στο VK για αναρτήσεις, σχόλια, πολυμέσα και εξωτερικούς ιστότοπους λειτουργούν διαφορετικά από το Facebook. Το περιεχόμενο που αρέσει σε κάποιον δεν προωθείται αυτόματα στον τοίχο του χρήστη, αλλά αποθηκεύεται στην ιδιωτική ενότητα Αγαπημένα. Ο χρήστης πρέπει να πατήσει ένα δεύτερο κουμπί «κοινή χρήση με φίλους» για να μοιραστεί ένα αντικείμενο στον τοίχο του ή να το στείλει μέσω προσωπικού μηνύματος σε έναν φίλο του.
• Απόρρητο: Οι χρήστες μπορούν να ελέγχουν τη διαθεσιμότητα του περιεχομένου τους εντός του δικτύου και στο Διαδίκτυο. Οι γενικές και αναλυτικές ρυθμίσεις απορρήτου είναι διαθέσιμες για σελίδες και μεμονωμένο περιεχόμενο.
• Συγχρονισμός με άλλα κοινωνικά δίκτυα: Οποιαδήποτε είδηση δημοσιεύεται στον τοίχο του VK θα εμφανίζεται στο Facebook ή στο Twitter. Ορισμένες ειδήσεις ενδέχεται να μην δημοσιεύονται κάνοντας κλικ στο λογότυπο δίπλα στο κουμπί "Αποστολή". Η επεξεργασία μιας ανάρτησης στο VK δεν αλλάζει τη δημοσίευση στο Facebook ή στο Twitter και αντίστροφα. Ωστόσο, η διαγραφή των ειδήσεων στο VK θα τα αφαιρέσει από άλλα κοινωνικά δίκτυα.
• Υπηρεσία αποστολής μηνυμάτων: Οι Ρώσοι χρήστες μπορούν να λάβουν και να απαντήσουν σε ένα προσωπικό μήνυμα ή να αφήσουν ένα σχόλιο για τα νέα της κοινότητας χρησιμοποιώντας αποστολή μηνυμάτων.
• Μουσική^ Οι χρήστες έχουν πρόσβαση στα αρχεία ήχου που έχουν ανεβάσει άλλοι χρήστες. Επιπλέον, οι χρήστες μπορούν να ανεβάζουν οι ίδιοι τα αρχεία ήχου, να δημιουργούν λίστες αναπαραγωγής και να μοιράζονται ήχους με άλλους επισυνάπτοντας σε μηνύματα και αναρτήσεις τοίχου. Τα μεταφορτωμένα αρχεία ήχου δεν μπορούν να παραβιάζουν τους νόμους περί πνευματικών δικαιωμάτων.^[11]

Τον Μάιο του 2017, σύμφωνα με την κατάταξη Alexa το VK είναι ένας από τους ιστότοπους με τις περισσότερες επισκέψεις σε ορισμένες χώρες της Ευρασίας. Είναι:

• ο 4ος δημοφιλέστερος ιστότοπος στη Ρωσία^[12]
• ο 3ος δημοφιλέστερος ιστότοπος στη Λευκορωσία^[13]
• ο 6ος δημοφιλέστερος ιστότοπος στο Καζακστάν^[14]
• ο 8ος δημοφιλέστερος ιστότοπος στη Κιργιζία^[15] και τη Μολδαβία^[16]
• ο 12ος δημοφιλέστερος ιστότοπος στη Λετονία^[17]

Ήταν ο τέταρτος δημοφιλέστερος ιστότοπος στην Ουκρανία έως ότου, τον Μάιο του 2017, η ουκρανική κυβέρνηση απαγόρευσε τη χρήση του VK στην Ουκρανία. Σύμφωνα με μια μελέτη για τον Μάιο του 2018 που διεξήχθη από το Factum Group Ukraine, το VK παρέμεινε ο τέταρτος ιστότοπος με τις περισσότερες προβολές στην Ουκρανία, αλλά το Facebook είχε διπλάσια επισκεψιμότητα. Για το 2019, το VK εμφανίστηκε ως το κοινωνικό δίκτυο με τις περισσότερες επισκέψεις στην Ουκρανία σύμφωνα με την Alexa.^[18] Σύμφωνα με την Ένωση Διαδικτύου της Ουκρανίας, το μερίδιο των Ουκρανών χρηστών του Διαδικτύου που επισκέπτονται το VK καθημερινά μειώθηκε από 54% σε 10% από τον Σεπτέμβριο του 2016 έως τον Σεπτέμβριο του 2019. Άρθρο που δημοσιεύτηκε τον Νοέμβριο του 2019 υποστηρίζει ότι το Facebook ήταν το πιο δημοφιλές κοινωνικό δίκτυο στη χώρα.^[19]

Η VK αναμένεται να απορροφήσει τους περισσότερους από τους χρήστες που έχασαν την πρόσβαση στο Facebook και το Instagram μετά τον αποκλεισμό τους στη Ρωσία το 2022 σαν συνέπεια της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, σύμφωνα με δημοσκόπηση της Calltouch.^[20]

Στις 24 Μαΐου 2013, αναφέρθηκε στα μέσα ενημέρωσης ότι ο ιστότοπος είχε μπει κατά λάθος σε έναν κατάλογο ιστότοπων που είχαν απαγορευτεί από τη ρωσική κυβέρνηση.^[21] Ορισμένοι επικριτές κατηγόρησαν την κατά λάθος παρουσία του μαύρη λίστα ως το τελευταίο από μια σειρά ύποπτων περιστατικών που συνέβησαν στον ιστότοπο τους τελευταίους μήνες ως ένας τρόπος για τη ρωσική κυβέρνηση να αυξήσει το μερίδιό της και τον έλεγχο του ιστότοπου.^[22]

Στις 18 Νοεμβρίου 2013, μετά από εντολή του Δικαστηρίου της Ρώμης, το Vkontakte σταμάτησε να είναι διαθέσιμο στην Ιταλία μετά από καταγγελία της Medusa Film (του ομίλου Μπερλουσκόνι) που ανέφερε ότι φιλοξενούσε παράνομα αντίγραφο μιας από τις ταινίες της.^[23] Ωστόσο, τον Απρίλιο του 2015, ο ιστότοπος άνοιξε ξανά για Ιταλούς χρήστες και η εφαρμογή του για κινητά είναι διαθέσιμη τόσο στο App Store όσο και στο Google Play.

Τον Ιανουάριο του 2016, η Κίνα απαγόρευσε τη VKontakte, ισχυριζόμενη ότι χειραγωγούσε το περιεχόμενο του ιστού και συνεργαζόταν με το Κρεμλίνο. Σύμφωνα με το ρωσικό παρατηρητήριο ΜΜΕ, το δίκτυο υπολογίζει ότι έχει περί τους 300.000 χρήστες στη Κίνα.^[24] Με βάση δεδομένα από τις 14 Φεβρουαρίου 2018, οι αρχές της Κίνας είχαν ξεμπλοκάρει το VKontakte και ήταν πλήρως προσβάσιμο στη χώρα.^[25]

Τον Μάιο του 2017, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Πέτρο Ποροσένκο υπέγραψε διάταγμα για την απαγόρευση του Mail.ru και των ευρέως χρησιμοποιούμενων κοινωνικών δικτύων του, συμπεριλαμβανομένων των VKontakte και Odnoklassniki, ως μέρος των συνεχιζόμενων κυρώσεων στη Ρωσία για την προσάρτηση της Κριμαίας και τη συμμετοχή στον πόλεμο στο Ντονμπάς.^[26][27] Οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα καταδίκασαν την απαγόρευση, αποκαλώντας την «δυσανάλογο μέτρο που υπονομεύει σοβαρά το δικαίωμα του ουκρανικού λαού στην ενημέρωση και την ελευθερία της έκφρασης». Το VK έκλεισε το γραφείο του στην πρωτεύουσα της Ουκρανίας Κίεβο τον Ιούνιο του 2017.

Τον Δεκέμβριο του 2021, ο Διευθύνων Σύμβουλος της VKontakte, Μπορίς Ντομπροντέγιεφ παραιτήθηκε από τη θέση του. Το Reuters συνέδεσε την παραίτηση του Dobrodeev με την απόκτηση της πλειοψηφικής συμμετοχής της VK από δύο κρατικές εταιρείες που συνέβη τον ίδιο μήνα. Σύμφωνα με έναν ανώνυμο αναλυτή του Διαδικτύου, η κρατική ενοποίηση της VKontakte θα προκαλούσε μεγαλύτερη λογοκρισία από την κυβέρνηση.^[28]

• Επίσημος ιστότοπος