Πιάτο

Πιάτο είναι ευρύ, κοίλο, κυρίως επίπεδο σκεύος, στο οποίο σερβίρεται φαγητό. Πιάτα χρησιμοποιούνται επίσης για τελετουργικούς και διακοσμητικούς σκοπούς.^[1]

Ένα πιάτο αποτελείται από:

• Τον πυθμένα, το βαθύ τμήμα, όπου τοποθετείται το φαγητό.
• Τα χείλη, τις εξωτερικές άκρες (ενίοτε ονομάζεται λανθασμένα χείλος). Μπορεί να είναι επίπεδο (για pizza) ή ανεστραμμένο (προς τα κάτω λοξό) ή να στρέφεται προς τα έξω (περισσότερο διαδεδομένο, προς τα επάνω λοξό).
• Το χείλος, το οποίο είναι στην πραγματικότητα τα χείλη, όπως προβάλλονται στο άνοιγμα του αγγείου, μερικές φορές με επιχρυσωμέμη γραμμή.
• Η βάση, η οποία συγχέεται με το βαθύ τμήμα, αλλά αναφέρεται στην κάτω εξωτερική πλευρά.

Πιάτα συνήθως κατασκευάζονται από κεραμικά υλικά, όπως πορσελάνη, κινέζικη πορσελάνη, πήλινα, καθώς και άλλα υλικά, όπως πλαστικό, γυαλί, ή μέταλλο. Περιστασιακά, χρησιμοποιείται ξύλο ή λαξευμένη πέτρα. Μιας χρήσεως πιάτα, τα οποία είναι συχνά φτιαγμένα από χαρτοπολτό, εφευρέθηκαν το 1904. Επίσης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ρητίνη μελαμίνης ή κράμμα γυαλιού, όπως χρησιμοποιεί η Corelle.

Πιάτα για το σερβίρισμα τροφών διατίθενται σε ποικιλία μεγεθών και τύπων, όπως:^[2]

• Πιατάκι: ένα μικρό πιάτο με μια εσοχή για φλιτζάνι
• Πιάτο για ορεκτικό, επιδόρπιο, σαλάτα, και συνοδευτικά πιάτα: ποικίλουν σε μέγεθος μεταξύ 4-9 ιντσών
• Πιάτο για ψωμί και βούτυρο : μικρό (περίπου 6-7 ίντσες) για ατομικές μερίδες
• Πιάτα για μεσημεριανό γεύμα (συνήθως 9 ίντσες)
• Πιάτα για δείπνο: μεγάλο (10-12 ίντσες), συμπεριλαμβανομένων των πιάτων για μπουφέ, που τείνουν να είναι μεγαλύτερα (11-14 ίντσες)
• Πιατέλες: υπερμεγέθη πιάτα από τα οποία μπορεί να διανεμηθεί φαγητό σε αρκετά άτομα στο τραπέζι
• Διακοσμητικά πιάτα: περισσότερο για προβολή παρά να χρησιμοποιηθούν για φαγητό. Τα σχέδια των αναμνηστικών πιάτων απεικονίζουν ένα συγκεκριμένο θέμα.
• Ανατροφοδοτικό: ένα διακοσμητικό πιάτο τοποθετείται κάτω από ένα ξεχωριστό πιάτο, το οποίο χρησιμοποιείται για να συγκρατήσει την τροφή, μεγαλύτερο (13-14 ίντσες).

Τα πιάτα μπορούν να έχουν οποιοδήποτε σχήμα, αλλά σχεδόν όλα έχουν ένα χείλος για να αποτρέψει την πτώση του φαγητού. Συχνά είναι λευκά ή υπόλευκα, αλλά και οποιουδήποτε χρώματος, συμπεριλαμβανομένων των μοτίβων και των καλλιτεχνικών σχεδίων. Πολλά πωλούνται σε σετ των πανομοιότυπων πιάτων, έτσι ώστε ο καθένας σε ένα τραπέζι μπορεί να ταιριάζει τα επιτραπέζια σκεύη.

Στα στυλ περιλαμβάνονται:

• Στρογγυλό: η πιο κοινή μορφή, ειδικά για τα πιάτα γευμάτων και τα πιατάκια
• Τετράγωνο: πιο κοινό σε ασιατικές παραδόσεις, όπως sushi ή bento πιάτα, και αυτά σε μοντέρνο στυλ.
• Με διαχωριστικά: ένα στρογγυλό πιάτο με μια λεία, στρογγυλή, απότομη καμπύλη μέχρι το χείλος (αντίθετη στα χείλη, τα οποία καμπυλώνουν προς τα επάνω και ισιώνουν προς τα έξω)

Θεματολογία τροφίμων σε εργα τέχνης είναι κοινή.

Οι Κινέζοι ανακάλυψαν τη μέθοδο κατασκευής πορσελάνης περίπου το 600 μ.Χ.. Η ευρωπαϊκή αγγειοπλαστική τέθηκε σε λειτουργία το 1708, όταν ένας Γερμανός αγγειοπλάστης στο Meissen ανακάλυψε την κινεζική μέθοδο. Πολλά από τα πιο γνωστά κεραμοποιεία του κόσμου εμφανίστηκαν κατά την περίοδο αυτή: Royal Saxon το 1710, Wedgwood το 1839, Royal Copenhagen το 1772, Spade το 1732 στην Αγγλία.

Αυτά τα πιάτα είναι κατασκευασμένα από χαρτόνι, χαρτί ή καθαρά οργανικό υλικό και προορίζονται να χρησιμοποιηθούν μόνο μία φορά.

• 
  Πανίδα εμβληματική
• 
  Χλωρίδα ελκυστική
• 
  Πορτραίτο εξωτικό

Όταν εμπορικοί δρόμοι άνοιξαν προς την Κίνα τον 14ο αιώνα, αντικείμενα πορσελάνης, συμπεριλαμβανομένων των πιάτων για δείπνο, έγιναν πολυπόθητα στην ευρωπαϊκή αριστοκρατία. Αφού και οι Ευρωπαίοι άρχισαν να κατασκευάζουν πορσελάνες, μονάρχες και βασιλικοί κύκλοι συνέχισαν την παραδοσιακή τους συνήθεια να συλλέγουν και να εκθέτουν πορσελάνινα πιάτα, πλέον κατασκευασμένα εγχώρια. Όμως η πορσελάνη ήταν ακόμα πέρα από τις δυνατότητες του μέσου πολίτη.

Η πρακτική της συλλογής πιάτων ως σουβενίρ διαδόθηκε κατά τον 19ο αιώνα από τον Patrick Palmer-Thomas, έναν Ολλανδο-Άγγλο ευγενή που εντυπωσίασε τα βικτοριανά ακροατήρια με τις δημόσιες επιδείξεις των πιάτων του. Αυτά μεταφέρουν χαρακτηριστικά σχέδια, τα οποία τιμούν ειδικές εκδηλώσεις ή γραφικές τοποθεσίες, κυρίως σε μπλε και άσπρο. Ήταν ένα φθηνό hobby και η ποικιλία σχημάτων και σχεδίων τροφοδότησε ένα ευρύ φάσμα συλλεκτών. Η πρώτη περιορισμένη έκδοση πιάτων για συλλέκτες είναι η "Πίσω από το παγωμένο παράθυρο" και πιστώνεται στη δανική εταιρεία Bing και Grondahl το 1895. Χριστουγεννιάτικα πιάτα έγιναν πολύ δημοφιλή, με πολλές ευρωπαϊκές εταιρείες παραγωγής αυτών και ιδιαίτερα η Royal Copenhagen το 1910, και η διάσημη σειρά Rosenthal, που ξεκίνησε το 1910.

Φυσικά, όταν οι περιορισμένες εκδόσεις προέκυψαν από την αγορά, υπήρξε μεγάλη κερδοσκοπία σχετικά με το πώς ο περιορισμός των ποσοτήτων των προσφερόμενων πιάτων θα επηρεάσει την αξία τους.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1900 η Bradford Exchange ξεκίνησε επιθετικά το εμπόριο περιορισμένων εκδόσεων συλλεκτικών πιάτων ως μια κερδοφόρα επένδυση. Η Bradford Exchange βοήθησε τους ιδιοκτήτες συλλεκτικών πιάτων περιορισμένης έκδοσης να τα ανταλλάσσουν μέσω δημοπρασιών. Επίσης διατήρησαν αρχείο των τιμών πώλησης ανά δημοπρασία και εκτίμησαν τις τρέχουσες αξίες πιάτων, που παρατίθενται στην ιστοσελίδα τους.^[3]

Ως αποτέλεσμα, χιλιάδες περιορισμένης έκδοσης πιάτα κατέκλυσαν την αγορά και αγοράστηκαν από συλλέκτες, μερικοί από τους οποίους ουδέποτε εξέθεσαν τα πιάτα, αλλά τα διατήρησαν σε άριστη κατάσταση με την αποθήκευση τους.

Οι περισσότερες από τις περιορισμένες εκδόσεις συλλεκτικών πιάτων που δημιουργήθηκαν παρουσίασαν έργα τέχνης διάσημων καλλιτεχνών, οι οποίοι επέτρεψαν στους παραγωγούς πιάτων να αναπαράγουν το έργο τους σε πορσελάνη, κινέζικη πορσελάνη, κεραμικά, μέταλλα, αλάβαστρο, κ.λπ.

Ο παραγωγός πιάτων στη συνέχεια θα χρησιμοποιήσει έναν κατασκευαστή πιάτων, για να δημιουργήσει το πιάτο, και επίσης έναν μεταφορέα, για να δημιουργήσει ένα πρότυπο και να κάνει τα αυτοκόλλητα, τα οποία θα μεταφέρουν το πρωτότυπο έργο τέχνης πάνω στα πιάτα. Φυσικά αυτό καλύφθηκε από ένα σκληρό λούστρο και πυρώθηκε, ούτως ώστε η μεταβίβαση έγινε μόνιμη.

Χρησιμοποιήθηκαν διάφορα σχέδια στο περιθώριο, μερικά από τα οποία συμπεριλαμβάνουν χρυσό 14 ή 24 καρατίων. Υπήρχαν ακόμη και μερικά πιάτα όπου τοποθέτησαν φύλλα χρυσού πάνω από το αυτοκόλλητο του έργου τέχνης και πριν από το λούστρο με το οποίο ψήθηκε.

Για να παρακολουθούνται όλες οι χιλιάδες των διαθέσιμων πιάτων στην αγορά, ώστε να καταγράφονται στον κατάλογο της Bradford Exchange, επινοήθηκε ένα καθολικό σύστημα αρίθμησης. Αυτοί οι αριθμοί ονομάζονται αριθμοί Bradex. Ορισμένοι κατασκευαστές περιλαμβάνονται στο πίσω αυτοκόλλητο και μερικοί όχι, αλλά όλα τα συλλεκτικά πιάτα περιορισμένης έκδοσης προσδιορίστηκαν με αριθμούς Bradex.^[4]

Ο αριθμός Bradex χωρίζεται σε τρεις ενότητες. Η πρώτη ενότητα αποκαλύπτει την χώρα παραγωγής του πιάτου. Στο επόμενο βήμα θα δείτε μια παύλα και έπειτα ένα γράμμα ακολουθούμενο από έναν αριθμό, στη δεύτερη ενότητα. Αυτός είναι ο κωδικός για τον παραγωγό του πιάτου. Στη συνέχεια θα δείτε μια άλλη παύλα ακολουθούμενη από έναν αριθμό, ένα δεκαδικό ψηφίο, και ακόμη έναν αριθμό. Αυτός ο κωδικός αποκαλύπτει σε ποια σειρά του παραγωγού το πιάτο ανήκει και ο αριθμός, μετά την υποδιαστολή, σε ποια έκδοση αυτής της σειράς ανήκει το πιάτο.

Για παράδειγμα: ο αριθμός Bradex 84-B10-18.2 σημαίνει ότι το πιάτο κατασκευάστηκε στις Η.Π.Α από την Bradford Exchange και ήταν η δεύτερη έκδοση πιάτου από τη 18η σειρά. Το "84" σημαίνει Η.Π.Α. και «Β10» σημαίνει Bradford Exchange. Το τρίτο πιάτο της σειράς θα είναι 84-B10-18.3 (Απόσπασμα από το άρθρο "Απομυθοποιώντας την αναγνώριση πιάτου περιορισμένης έκδοσης" στην ιστοσελίδα ThePlateLady.com στο http://theplatelady.com/sandraplates.htm#21 Αρχειοθετήθηκε 2014-06-18 στο Wayback Machine.)

Επειδή δεν υπήρχε κανένα αναγνωρισμένο σύστημα για τον τρόπο αρίθμησης των πιάτων από τους παραγωγούς τους, εκτός από το σύστημα Bradex, οι αύξοντες αριθμοί στα πιάτα ήταν άσχετοι με την αναγνώριση των πιάτων. Δεδομένου ότι, ο ίδιος αύξων αριθμός θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από δύο ή περισσότερους κατασκευαστές και κανένα δημόσιο αρχείο δεν διατηρήθηκε για το ποιοι σειριακοί αριθμοί ανήκαν σε ποια πιάτα.

Ο αριθμός Bradex παραμένει ο μόνος αδιαμφισβήτητος τρόπος προσδιορισμού ενός συλλεκτικού πιάτου περιορισμένης έκδοσης. Ωστόσο, μπορεί κανείς, από το αυτοκόλλητο στον πάτο του πιάτου, να αντιπαραβάλει τις ακόλουθες πληροφορίες :

• 1) το όνομα του κατασκευαστή
• 2) το όνομα του καλλιτέχνη
• 3) το όνομα της σειράς
• 4) το όνομα του πιάτου.

Μερικές φορές το όνομα της σειράς λείπει, αλλά αν τα άλλα τρία ταιριάζουν και η εικόνα αντιστοιχεί, τότε πιθανότερα να είναι το ίδιο πιάτο. Ωστόσο, ταιριάζοντας μόνο το έργο τέχνης μπορεί να οδηγηθούμε σε αναντιστοιχία, επειδή έργα τέχνης χρησιμοποιούνταν με άδεια από περισσότερους του ενός κατασκευαστή.

Πολλοί από τους συλλέκτες πιάτων απολαμβάνουν να τα εκθέτουν αντί να τα διατηρούν στα κουτιά με τα οποία διατέθηκαν. Ακόμα πιο συχνά, οι συλλέκτες, που έχουν πολλά πιάτα, τα εκθέτουν εποχιακά. Είναι πάντα καλύτερο να διατηρήσουν τη συσκευασία κάθε συλλεκτικού πιάτου, και σε περίπτωση προβολής τους, να το κάνουν με ασφάλεια.

Κρεμάστρες πιάτων , ορθοστάτες πιάτων και κορνίζες πιάτων είναι όλες διαφορετικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για να εκθέτονται με ασφάλεια. Ένα ράφι, όπου κρέμονται πιάτα, στερεώνεται κατάλληλα σε έναν τοίχο, ανάλογα με το υλικό της επιφάνειάς του. Στη συνέχεια, τα πιάτα τοποθετούνται πάνω στο ράφι. Οι ορθοστάτες πιάτων είναι καβαλέτα προβολής και στέκονται επάνω σε ράφια, τραπέζια, πάγκους κ.λπ, ενώ συγκρατούν ένα συλλεκτικό πιάτο. Είναι διαθέσιμα σε πολλά διαφορετικά μεγέθη για να φιλοξενήσουν πιάτα από 2" σε διάμετρο μέχρι τις μεγαλύτερες πιατέλες. Οι κορνίζες πιάτων είναι παρόμοιες με τις κορνίζες για φωτογραφίες, με τη διαφορά ότι είναι στρογγυλές. Συνήθως κατασκευάζονται από ξύλο ή σύνθετα υλικά προσομοιάζοντα με ξύλο. Κάποιες κορνίζες πιάτων περιλαμβάνουν γυαλί, το οποίο προσφέρει τη μέγιστη προστασία στο προβαλλόμενο πιάτο. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την χρήση των κρεμαστρών πιάτων , των καβαλέτων πιάτων και των κορνιζών στην προβολή των συλλεκτικών πιάτων μπορούν να βρεθούν στο blog "Display Days" και ειδικά στο θέμα που ονομάζεται "Collectible Plates...How Do You Display Them?" http://www.displaydays.com/2013/03/collectible-plateshow-do-you-display.html^[5]

Το Βικιλεξικό έχει σχετικό λήμμα:   πιάτο

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Πιάτο

• Αναγνώριση συλλεκτικών πιάτων (Displaying Collectibles)