Δυναστεία των Τζοσόν

Δυναστεία των Τζόσον 朝鮮 (조선)
← 1392 – 1897 →
Σημαία Έμβλημα
Η επικράτεια της Κορέας μετά την υπόταξη των Τζουρτσέν υπό τον Σέτζονγκ τον Μέγα
Πρωτεύουσα		Χάνσονγκ (σημ. Σεούλ)
Γλώσσες		Κορεατική γλώσσα
Θρησκεία		Κομφουκιανισμός, Βουδισμός, Σαμανισμός, Ταοϊσμός, Χριστιανισμός (αναγνωρίστηκε το 1886)
Πολίτευμα		Απόλυτη μοναρχία
Βασιλιάς
-	1392–1398	Τέτζο των Τζόσον (πρώτος)
-	1863-1897	Γκότζονγκ των Τζόσον (τελευταίος)
Πρωθυπουργός
-	1392–1398	Τζονγκ Ντο-τζον
-	1896–1898	Γιουν Γιονγκ Σον
Νομοθετικό Σώμα		Ανώτατο Σοβιέτ
Ιστορία
-	Ενθρόνιση του Τέτζο	1392
-	Ανύψωση σε αυτοκρατορία	1897
Πληθυσμός
-	εκτ.	5,730,000 (1.400)[1] 9,000,000 (1.500) 11,000,000 (1.600) 13,500,000 (1.700) 17,082,000 (1.900)
Νόμισμα		Μουν (1423-25, 1625-1892) Κορεατικό γιανγκ (1892-1897)

Η δυναστεία των Τζόσον (επίσης μεταγράφεται ως Τσόσον ή Τσόσουν), κορεατικά: 대조선국; 大朝鮮國, γνωστή ως «μεγάλη χώρα του Τζόσον» ήταν κορεατικό δυναστικό βασίλειο, το οποίο υπήρξε για λίγο παραπάνω από πέντε αιώνες^[2][3]. Το Τζόσον ιδρύθηκε από τον Γι Σονγκ-γκιε τον Ιούλιο του 1392 και αντικαταστάθηκε από τη βραχύβια Κορεατική Αυτοκρατορία (η οποία έγινε ιαπωνικό προτεκτοράτο το 1905 και ιαπωνική κτήση το 1910) τον Οκτώβριο του 1897^[4]. Ιδρύθηκε έπειτα από την ανατροπή των Γκόριο στη σημερινή πόλη Κέσονγκ (Βόρεια Κορέα). Το βασίλειο των Γκόριο είχε πέσει σε παρακμή από τις εμφύλιες συγκρούσεις και τις συγκρούσεις με την καταρρέουσα Μογγολική Αυτοκρατορία. Για το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας της, πρωτεύουσα του κορεατικού δυναστικού κράτους ήταν η Χάνσονγκ, η σημερινή Σεούλ. Τα βορειότερα σύνορα του βασιλείου επεκτάθηκαν στα φυσικά όρια των ποταμών Αμνόκ και Τουμάν μετά την υποταγή των Τζουρτσέν (τα οποία ισχύουν μέχρι σήμερα, ως σύνορο της Βόρειας Κορέας-Κίνας). Η Τσοσόν ήταν η τελευταία δυναστεία της Κορέας και η μακροβιότερη Κομφουκιανή δυναστεία της χώρας^[5].

Κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης ύπαρξης της, το Τζοσόν ενθάρρυνε την εξάπλωση των Κινεζικών κομφουκιανών ιδεών και δογμάτων στην ευρύτερη κορεατική κοινωνία. Ο Νεοκομφουκιανισμός είχε γίνει η κρατική ιδεολογία. Ο Βουδισμός από την άλλη μεριά περιθωριοποιήθηκε και περιστασιακά σημειώθηκαν κάποιες διώξεις βουδιστών. Το Τζοσόν εδραίωσε την εξουσία του στη σημερινή Κορέα και επί ημερών του άκμασε ο πολιτισμός, το εμπόριο, η λογοτεχνία, η επιστήμη και η τεχνολογία της κλασικής Κορέας. Η ισχύς της Κορέας εξασθένησε λόγω των Ιαπωνικών εισβολών στην Κορέα το 1590 και της πρώτης και δεύτερης εισβολής των Μαντσού (1627 και 1636-7) στην κορεατική Χερσόνησο, οδηγώντας το κορεατικό κράτος σε μια πιο σκληρή απομονωτική πολιτική, για την οποία η χώρα έγινε γνωστή ως «βασίλειο των ερημιτών» στη Δυτική βιβλιογραφία^[6]. Μετά το τέλος των εισβολών από τη Μαντζουρία, το Τζοσόν έζησε μια σχεδόν διακοσαετή περίοδο ειρήνης, ευημερίας, πολιτιστικής και τεχνολογικής ανάπτυξης. Προς το τέλος του 18ο αιώνα η ισχύς της Κορέας άρχισε να εξασθενεί περαιτέρω, αντιμετωπίζοντας εσωτερικές έριδες, διαμάχες για την εξουσία, διεθνής πίεση και εξεγέρσεις στη μητρόπολη. Η δυναστεία Τζοσόν εξασθένισε ραγδαία στα τέλη του 19ου αιώνα, ενώ ο πληθυσμός στα μέσα του 19ου αιώνα μειώθηκε κατά 10%. Η χώρα ήταν απόλυτη μοναρχία κυβερνώμενη από τη δυναστεία Γι.

Η περίοδος του Τζοσόν έχει αφήσει μια σημαντική κληρονομιά στη σύγχρονη Κορέα. Μεγάλο μέρος του σύγχρονου πολιτισμού, των εθίμων, των προτύπων και των κοινωνικών στάσεων στην Κορέα, όπως επίσης η σύγχρονη κορεατική γλώσσα και οι διάλεκτοί της, προέρχονται από τον πολιτισμό και τις παραδόσεις του Τζοσόν.

Τον ύστερο 14^ο αιώνα, η σχεδόν 500 ετών Δυναστεία Γκορίο που που εγκαθιδρύθηκε το 918 εξασθενούσε εξαιτίας πολύχρονων πολέμων που προκλήθηκαν από την υπό διάλυση Δυναστεία Γιουάν. Εξαιτίας της ανόδου της Δυναστείας Μινγκ, η αυλή των Γκορίο χωρίστηκε σε δύο στρατόπεδα, με το ένα να υποστηρίζει τους Μινγκ και το άλλο τους Γιουάν. Το 1388 ένας αγγελιοφόρος από τους Μινγκ απαίτησε να παραδοθούν περιοχές από τη νομαρχία Σανγκσεόνγκ. Αυτό εξόργισε την αυλή των Γκορίο και ο στρατηγός Τσόι Γεόνγκ εκμεταλεύτηκε την ευκαιρία για να προτείνει εισβολή στη Χερσόνησο Λιάο-ντονγκ, την οποία ήλεγχε η Δυναστεία Μινγκ.

Ο στρατηγός Γι Σεόνγκ-γκιέ επιλέχτηκε για να ηγηθεί της επίθεσης. Επαναστάτησε όμως και κατευθήνθηκε προς την πρωτεύουσα Γκαεκγιόνγκ (τη σημερινή Κάεσονγκ) και κήρυξε στρατιωτικό νόμο το 1388, ανατρέπωντας τον βασιλιά Ου, για να εγκαταστήσει στον θρόνο τον γιο του, Τσανγκ της Γκορίο. Κατόπιν σκότωσε τον βασιλιά Ου και τον γιο του, μετά από αποτυχημένη επανακαθήλωση και ενθρόνισε έναν ευγενή με το όνομα Γουάνγκ Γιο (ο οποίος έμεινε γνωστός ως βασιλιάς Γκονγιάνγκ της Γκορίο. Το 1392 ο Γι Σεόνγκ-γκιέ εξόντωσε τον Γεόνγκ Μονγκ-τζου, ηγέτη ομάδας παρακείμενης στη Δυναστεία των Γκορίο και αφού εκθρόνισε και εξόρισε τον Βασιλιά Γκονγιάνγκ, ανήλθε στον θρόνο, με το όνομα Βασιλιάς Τάετζο. Αυτό ήταν το τέλος της βασιλείας των Γκορίο, η οποία διήρκεσε 474 χρόνια.

Στην αρχή της βασιλείας του, ο Γι Σεόνγκ-γκιέ ήθελε να διατηρήσει το όνομα Γκορίο για το βασίλειό του και απλώς να αλλάξει τη σειρά της διαδοχής με αυτό της γενιάς του, διατηρώνταςε έτσι μια ιστορία 500 ετών. Μετά από την αντίδραση μερίδας των ευγενών, ο Τάετζονγκ περιόρισε τις επιλογές σε δύο: Γκουαργιόνγκ, που ήταν ο τόπος γέννησής του και Τζόσον. Μετά από πολύ σκέψη, αλλά και υποστήριξη από τον αυτοκράτορα της Δυναστεία των Μινγκ, o βασιλιάς Ταετζό, διακύρηξε ως όνομα της δυναστείας το Τζόσον από το πρώτο βασίλειο της Κορέας, το Γκοτσόσεον^[7]. Επίσης μετακίνησε την πρωτεύουσα στη Χανσεόνγκ, τωρινή Σεούλ.

Μια από τις πρώτες κινήσεις του Τάετζονγκ ήταν να καταργήσει το προνόμιο των ανώτερων τάξεων να διατηρούν ιδιωτικό στρατό. Αυτή η κίνηση περιόρισε την πιθανότητα να κάνουν στάση και αύξησε δραματικά τον αριθμό των στρατιωτών του εθνικού στρατού.

Το 1399, ο Τάετζονγκ είχε παίξει σημαντικό ρόλο στην κατάργηση της Συνέλευσης Ντοπγιονγκ, που μονοπολούσε την εξουσία κατά την περίοδο της Δυναστείας Γκορίο, για χάρη του Κρατικού Συμβουλίου της Τζόσον που περιστρεφόταν γύρω από τον βασιλιά. Όλες οι αποφάσεις του Κρατικού Συμβουλίου έπρεπε να εγκριθούν από τον βασιλιά πριν γίνουν νόμος, κι έτσι ο Τάετζονγκ περιόρισε τη δύναμη των υπουργών και συμβούλων σημαντικά.

Ο Τάετζονγκ παραμένει μια φιλονικούμενη προσωπικότητα που σκότωσε πολλούς από τους αντιπάλους και συγγενείς του για να ανέλθει στην εξουσία αλλά επίσης κυβέρνησε αποτελεσματικά, βελτιώνοντας τις ζωές των υπηκόων του, δυνάμωσε την άμυνα της Κορέας και έθεσε τα θεμέλια για την επιτυχία του διαδόχου του, Σέτζονγκ.

Το 1418, μετά την παραίτηση του Τάετζονγκ δύο μήνες πριν, ενθρονίστηκε ο Σέτζονγκ ο Μέγας. Τον Μάιο του 1419, βασιλιάς Σέτζονγκ, υπό την καθοδήγηση του πατέρα του Τάετζονγκ, ξεκίνησε για μια ανατολική εκστρατεία για να εξουδετερώσει τους πειρατές της νήσου Τσουσίμα.

Στο βόρειο σύνορο, ο Σέτζονγκ έχτισε φρούρια και βάσεις για να αμυνθεί από Τουνγκουζικούς πληθυσμούς της Μαντζουρίας και ανέκτησε εδάφη περίπου στα σημερινά σύνορα της Βόρειας Κορέας με την Κίνα.

Κατά την περίοδο του Σέτζονγκ η Κορέα είδε μεγάλη πρόοδο στις φυσικές επιστήμες, την αγροτική τεχνολογία, τη λογοτεχνία, την κινεζική ιατρική και τη μηχανική. Η μεγαλύτερη συμβολή του Σέτζονγκ ήταν η δημιουργία του κορεατικού αλφάβητου το 1443, το οποίο τελικά επικράτησε της κινεζικής γραφής το δεύτερο μισό του 20όυ αιώνα.

Μετά τον θάνατο του Σετζόνγκ ανέβηκε για σύντομο χρονικό διάστημα ο γιός του Μούνγιονγκ που αρώστησε και απεβίωσε. Ο διάδοχος του και εγγονός του Σετζόνγκ ήταν ανήλικος και αντιβασηλέας ορίστηκε ο θείος του ο οποίος πήρε τον έλεγχο της κυβέρνησης στα χέρια του και βασίλεψε από το 1455 ως Σέτζο. Ο οποίος αφου εκκαθάρισε την κυβέρνηση από τους αντιπάλους του, κυβέρνησε στη διαφθορά, αν και έκανε κάποιες που βελτίωσαν τον κρατικό μηχανισμό. Μετά τη σύντομη βασιλεία και τον θάνατο του γιού του, στον θρόνο ανέβηκε ο ανηψιός του Σέτζο, ο Σέοτζονγκ. Η Βασιλεία του χαρακτηρίστηκε από ευημερία και από την άνοδο νεο-Κονφουκιανιστών λόγιων, που αποκαλόντουσαν σαρίμ, με τους οποίους συμβουλευόταν φιλοσοφικά και πολιτικά θέματα. Επίσης κατά την περίοδο της βασιλείας του, εκδόθηκαν αρκετά βιβλία γεωγραφίας, ηθικής κ.α.

Τέλος διέταξε διάφορες πολεμικές εκστρατείες κατά τουνγκουζικών φυλών στα βόρεια το 1491. Τον βασιλιά Σεoτζόνγκ διαδέχτηκε ο γιός του, ο διαβόητος Γεονσανγκούν το 1494.

Ο Γεονσάνγκουν θεωρείται ο χειρότερος τύραννος στην ιστορία της δυναστείας Τζόσον και η βασιλεία του σηματοδότησε τις εκκαθαρίσεις των διανοούμενων του 1498 και 1506.

Ο Γεονσάνγκουν άρπαξε χίλιες γυναίκες από τη χώρα για να υπηρετήσουν ως ψυχαγωγοί στο παλάτι και μετέτρεψε το σημαντικότερο εκπαιδευτικό ίδρυμα σε αίθουσα ηδονής. Όταν κάποιοι επίκριναν σε αφίσες τον βασιλιά, απαγόρεψε το χάνγκουλ. Μετά από 12 χρόνια τυραννίας, ανατράπηκε και στον θρόνο τοποθετήθηκε ο ετεροθαλής αδελφός του, το 1506.

Ο Τζούνγκτζονγκ ήταν ένας αδύναμος βασιλιάς, αλλά οι μεταρυθμίσεις του υπουργού του Τζο Γκουά-τζο ήταν σημαντικές. Εγκαθίδρυσε ένα σύστημα τοπικής αυτοδιοίκησης, επιχήρησε να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών με διάφορα μέτρα και τέλος μείωσε το μέγεθος της κυβέρνησης.

Αυτές οι δραστικές μεταρυθμίσεις ήταν πολύ δημοφιλείς με τον λαό αλλά αντιμετώπισαν έντονη αντίδραση με τους συντηρητικούς αξιωματούχους που υποστήριξαν την ενθρόνιση του Τζούνγκτζονγκ. Ο Τζο Γκουά-τζο, αφού αμφισβητήθηκε η πίστη του στον μονάρχη, εκτελέστηκε, και οι περισσότερες μεταρυθμίσεις του αναιρέθηκαν.

Η περίοδος της Δυναστείας Τσοσόνυπό τον Σέτζονγκ τον Μέγα ήταν η περίοδος μεγαλύτερης επιστημονικής προόδου. Υπό τη νέα του πολιτική άτομα από κατώτερες κοινωνικές τάξεις, όπως ο Τζανγκ Γεόνγκ-σιλ μπόρεσαν να δουλέψουν για την κυβέρνηση. Σε νεαρή ηλικία ο Τζανγκ επέδειξε γνώσεις μηχανικής με τις εφευρέσεις του, που διευκόλυναν τις αγροτικές εργασίες. Ήταν επίσης αρχιμηχανικός σε υδραγωγία και κανάλια. Στις εφευρέσεις του περιλαμβάνονται αυτόματα υδραυλικά υδρορολόγια, μια βελτιωμένη έκδοση ενός τυπογραφείου της Δυναστείας Γκορίο, και ένα περισκόπιο.

Το ζενίθ της κορεατικής αστρονομίας ήταν κατά την περίοδο των Τζόσον, οπότε και άνθρωποι όπως ο Τζανγκ δημιούργησαν μια εποπτική ουράνια σφαίρα που υποδείκνυε τη θέση του ήλιου, του φεγγαριού και των αστέρων.

Ένας κορεατικός χάρτης του κόσμου, ο Γκανγκνιντό (강리도) δημιουργήθηκε το 1402, κατά τη βασιλεία του Τάετζο της Τζόσον. Ο χάρτης βασίστηκε σε κινεζικούς, γιαπωνέζικους και παλιότερους κορεατικούς χάρτες.

Η επιστημονική και τεχνολογική πρόοδος στην ύστερη περίοδο Τζόσον ήταν λιγότερο εντυπωσιακή από την πρώιμη περίοδο. Τον 16ο αιώνα ο Χέο Τζουν έγραψε διάφορα ιατρικά κείμενα, με σημαντικότερο το «Ντονγκούι Μπογκάμ». Το έργο αυτό απέκτησε φήμη και στην Κίνα και την Ιαπωνία και θεωρείται από τα κλασσικά έργα της Ανατολίτικης Ιατρικής.

Το πρώτο μαλακό αλεξίσφαιρο γιλέκο, το Μγιεόντζε Μπαεγκάμπ (면제배갑) εφευρέθηκε στην Κορέα το 1860 λίγο πριν τον πόλεμο με τη Γαλλία. Οι δυο εφευρέτες βρήκαν ότι το βαμβάκι μπορούσε να προστατέψει από τις σφαίρες αν ήταν αρκετά παχύ κι έτσι κατασκεύασαν ένα από 30 στρώσεις.

Αυτό το λήμμα σχετικά με ένα ιστορικό θέμα χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.