Μάκβεθ

Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο. Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|23|11|2024}}

Μάκβεθ

Συγγραφέας	Ουίλλιαμ Σαίξπηρ
Τίτλος	Macbeth[1]
Γλώσσα	πρώιμα σύγχρονα αγγλικά Αγγλικά
Ημερομηνία δημιουργίας	1606
Ημερομηνία δημοσίευσης	1623
Μορφή	θεατρικό έργο
Χαρακτήρες	Ντάνκαν, Μάκβεθ, Λαίδη Μάκβεθ, Μπάνκο, Μακντάφ, Λαίδη Μακντάφ, Γιός του Μακντόφφ, Σίγορντ, Νέος Σίγορντ, Φλήνς, Τρεις μάγισσες, Μάλκολμ, Ντόναλμπεν, Ρος, Λέννοξ, Άνγκους, Μέντεθ, Κήθνες, Σέυτον, Εκάτη, Λοχίας, Δολοφόνος Α', Δολοφόνος Β', Δολοφόνος Γ', Πόρτερ, Γιατρός Α', Γιατρός Β' και Μία κυρία
LC Class	PR2823
Δημοσιεύθηκε στο	First Folio[2]
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Μάκβεθ (αγγλ. Macbeth, προφέρεται Μακμπέθ) είναι θεατρικό έργο του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ γύρω από μία βασιλοκτονία και τα επακόλουθά της. Είναι η μικρότερη τραγωδία του Σαίξπηρ και πιστεύεται ότι γράφτηκε μεταξύ του 1603 και του 1606.

Πηγές του Σαίξπηρ γι' αυτήν την τραγωδία ήταν παλιότερες περιγραφές για τον Μάκμπεθ της Σκωτίας, τον Μακντόφ και τον Ντάνκαν Α' της Σκωτίας. Ωστόσο η ιστορία του Μάκβεθ όπως ειπώθηκε από τον Σαίξπηρ έχει ελάχιστη σχέση με τα πραγματικά γεγονότα της ιστορίας της Σκωτίας, αφού ο Μάκβεθ ήταν ένας θαυμαστός μονάρχης.

Στον κόσμο του θεάτρου, κάποιοι πιστεύουν ότι το έργο είναι καταραμένο και δεν κατονομάζουν τον τίτλο του, αλλά προτιμούν να το αναφέρουν ως "το Σκωτσέζικο έργο". Εντούτοις, όλα αυτά τα χρόνια το έργο έχει προσελκύσει μερικούς από τους σημαντικότερους ηθοποιούς για τους ρόλους του Μάκβεθ και της Λαίδης Μάκβεθ, έχοντας μεταφερθεί στον κινηματογράφο, στην τηλεόραση, στην όπερα, σε κόμικς κ.α.

Ο στρατηγός Μάκβεθ, όταν επέστρεψε νικητής από κάποιο πόλεμο, συμβουλεύεται τρεις μάγισσες που του προλέγουν ότι θα γίνει βασιλιάς. Παρακινούμενος τότε από την αχαλίνωτη φιλοδοξία του αλλά και από εκείνη της συζύγου του δολοφονεί τον φιλοξενούμενό του Βασιλιά Ντάνκαν και καταλαμβάνει το θρόνο της Σκωτίας. Διατηρώντας όμως στη μνήμη του τη προφητεία των μαγισσών ότι ο φίλος του, στρατηγός Μπάνκο, θα αποκτήσει τέκνα που θα γίνουν Βασιλιάδες, επιφορτίζει δύο δολοφόνους να φονεύσουν τον Μπάνκο. Οι δολοφόνοι όμως αφήνουν το γιο του Μπάνκο, τον Φληνς, να διαφύγει. Ο Μάκβεθ συμβουλευόμενος εκ νέου τις μάγισσες του προλέγουν ότι δεν πρόκειται να ηττηθεί "πριν το δάσος Μπέρναμ φθάσει στη Δουνσιναία". Εν τω μεταξύ η σύζυγός του, Λαίδη Μάκβεθ, η οποία και τον είχε υποκινήσει, βασανιζόμενη από τις τύψεις καταλαμβάνεται από τρομερές νευρικές κρίσεις, σηκώνεται από το κρεβάτι της και ως υπνοβάτης αντιλαμβάνεται ότι τα χέρια της είναι αιματοβαμμένα και πεθαίνει.

Παράλληλα ο Μάλκολμ (πρωτότοκος γιος του Βασιλιά Ντάνκαν) συγκεντρώνει στρατό και κινείται κατά του δολοφόνου του πατέρα του, Μάκβεθ. Ο Μάκβεθ αντιλαμβανόμενος τον ερχομό του Μάλκολμ, παρατηρεί τα κλαδιά από τα δέντρα του δάσους Μπέρναμ που κρατούσε στα χέρια του ο στρατός και αρχίζει να κατανοεί τη σημασία της προφητείας των μαγισσών. Καταλαμβανόμενος τότε από φόβο τρέπεται σε φυγή. Ο Μακντάφ, του οποίου τη σύζυγο και τα παιδιά είχε σκοτώσει ο Μάκβεθ, τον προλαβαίνει, και σε αναγκαστική μονομαχία τον σκοτώνει με αγριο τρόπο.

Η τραγωδία "Μάκβεθ" είναι η μικρότερη σε έκταση τραγωδία του Σαίξπηρ. Βασίζεται κυρίως σε χρονικό της ιστορίας της Σκοτίας του Ραφαήλ Χόλινσετ (1577). Γράφτηκε το 1605 ή 1606 παίχτηκε για πρώτη φορά το 1610 και δημοσιεύθηκε το 1623. Πολλοί κριτικοί πιστεύουν πως ο Σαίξπηρ συμβουλεύτηκε το έργο του Ρέτζιναντ Σκωτ "Ανακάλυψη της Μαγείας" (1584). Πάντως ο ποιητής δεν μετέβαλε τίποτα από το "χρονικό" του Χόλινσετ από άποψη πλοκής, χαρακτήρων, "λύσης" του δράματος, αγωνίες φιλοδοξίας και ψυχικού πάθους.

Ο Μάκβεθ, όπως και όλα τα δράματα του Σαίξπηρ, βρήκε μεγάλους ερμηνευτές σχεδόν σε όλα τα κράτη της πολιτισμένης Ευρώπης. Σπουδαιότερες παραστάσεις της τραγωδίας αυτής δόθηκε στο Λονδίνο 29 Δεκεμβρίου 1880 (Ερρίκος Έρβιν - Έλλεν Τέρρυ), στο Παρίσι επίσης το 1880 (με τη Σάρα Μπερνάρ).

Ο Τζουζέπε Βέρντι το 1847 παρουσίασε την ομώνυμη όπερα Μάκβεθ.

Γνωστότερες μεταφράσεις του έργου στα ελληνικά είναι των Δ. Βικέλα και Δ. Δαμιράλη.

• Κατάλογος βασικών πληροφοριών ελληνικών θεατρικών αναπαραστάσεων του έργου "Μάκβεθ"

• Κατάλογος Ελλήνων ηθοποιών που έχουν ερμηνεύσει τον ρόλο του Μάκβεθ

• Κατάλογος Ελληνίδων ηθοποιών που έχουν ερμηνεύσει τον ρόλο της Λαίδη Μάκβεθ

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Μάκβεθ

• Μάκβεθ (ολόκληρο το έργο στα ελληνικά, μετάφραση Δημήτριου Βικέλα)
• Φιλοδοξία και εξουσία (Ομιλία του Τζορτζ Όργουελ με θέμα τον Μάκβεθ, που μεταδόθηκε στις 17 Οκτωβρίου 1943 από το ραδιοφωνικό πρόγραμμα του BBC, επιμέλεια-μετάφραση: Θανάσης Γιαλκέτσης)
• Εφημερίδα Το Βήμα "Μάκβεθ" (δημοσίευση 9 Μαρτίου 2003)
• Εφημερίδα Ελευθεροτυπία "Μάκβεθ: Ο φόνος σαν όρος επαλήθευσης του τραγικού πεπρωμένου" (δημοσίευση 28 Αυγούστου 2009)
• Macbeth, Play by Shakespeare
• Orson Welles & the Federal Theatre Project's 1936 "Voodoo" Macbeth - με πληροφοριακά σχόλια
• The Shakespeare Video Society edition (Google Video – 2 ώρες και 12 λεπτά)
• Macbeth on Film
• Ολόκληρο το έργο "Μάκβεθ" σε ελεύθερο αρχείο ήχου Αρχειοθετήθηκε 2011-07-10 στο Wayback Machine. στο ejunto.com
• Σχολιασμένη βιβλιογραφία της κριτικής στον Μάκβεθ (στα αγγλικά)
• Shakespeare and the Uses of Power του Steven Greenblatt