Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση
| Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση | |
|---|---|
 Σημαία της ΕΜΕΟ το 1920 | |
| Ενεργό | 1893–1934 |
Το Εσωτερικό Μακεδονο-Αδριανουπολίτικο Επαναστατικό Κομιτάτο ή αργότερα Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση (ΕΜΕΟ, βουλγαρικά: Вътрешна Македонска Революционна Организация, ВМРО, Βούτρεσνα Μακεντόνσκα Ρεβολουτσιόνα Οργκανιζάτσιγια)[1] ήταν μία βουλγαρική μυστική, αυτονομιστική οργάνωση, που συστάθηκε στα Βαλκάνια το 1893, κατά ορισμένους στην πόλη Ρέσεν,[2][3] της περιοχής Πόλογκ της σημερινής Βόρειας Μακεδονίας, και κατ' άλλους στη Θεσσαλονίκη,[4] και δραστηριοποιήθηκε με ένοπλο αγώνα από τα τέλη του 19ου αιώνα έως τις αρχές του 20ου στην περοχή των Βαλκανίων και κυρίως στη Μακεδονία.
Γενικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αρχικά η οργάνωση αποτελείτο κυρίως από Βουλγαρομακεδόνες[5] και είχε την ονομασία «Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση», αλλά από το 1896[6] και -με βάση τις αυστροουγγρικές πηγές- μέχρι το 1902 είχε την ονομασία «Βουλγαρική Μακεδονο-Αδριανουπολίτικη Επαναστατική Επιτροπή».[5] Ωστόσο, τα μέλη της θεωρούσαν τη Μακεδονία μια αδιαίρετη περιοχή και υπολόγιζαν όλους τους κατοίκους της ως Μακεδόνες, ανεξαρτήτως θρησκείας και εθνικότητας.[7]
Στόχοι και δράση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αρχικός στόχος της οργάνωσης φέρεται πως ήταν η απελευθέρωση των χριστιανικών πληθυσμών της Μακεδονίας και της περιοχής της Αδριανούπολης από τον οθωμανικό ζυγό και η θέσπιση αυτόνομου καθεστώτος, που πιθανόν μελλοντικά να οδηγούσε και σε ένωση αυτών των περιοχών με τη Βουλγαρία, καθώς και η διατήρηση της βουλγαρικής εθνικής ταυτότητας.[8][9] Το σύνθημα της οργάνωσης ήταν «Η Μακεδονία στους Μακεδόνες» και τονιζόταν ότι οι χριστιανικές εθνότητες θα συνεργάζονταν για την αποκήρυξη του παρηκμασμένου και καταπιεστικού οθωμανικού ζυγού,[10] κάτι που θα οδηγούσε σε μια αυτόνομη Μακεδονία.
Λίγο πριν την επανάσταση του Ίλιντεν φαίνεται πως ο αρχικός στόχος της οργάνωσης είχε πλέον διαφοροποιηθεί σε μια αυτόνομη Μακεδονία, που θα συμμετείχε ως ομόσπονδη δημοκρατία σε μια βαλκανική ένωση κρατών, την οποία επιθυμούσαν τα μέλη της, και πως είχε αποκλειστεί πλέον η ιδέα της ένωσης με τη Βουλγαρία. Γι' αυτόν τον λόγο και άρχισε να εμπλουτίζεται και με μέλη άλλων εθνοτήτων της Μακεδονίας, πλην των Βουλγάρων.[11][12][13] Ακόμα τάχθηκαν κατά των εδαφικών βλέψεων όλων των γειτονικών κρατών στις περιοχές της Μακεδονίας και της νότιας Θράκης, ορίζοντας αυτές ως πολυεθνικές.[14][15] Παρ' όλα αυτά, τα βουλγαρομακεδόνικα στοιχεία της οργάνωσης φαίνεται πως έβλεπαν την ιδέα της αυτονομίας ως αυστηρά πολιτική, χωρίς να απαρνούνται τη βουλγάρικη εθνικότητά τους και χωρίς να απορρίπτουν την ιδέα της κυριαρχίας του βουλγαρικού στοιχείου στις δύο επίμαχες περιοχές.[16].
Κίνημα του Ίλιντεν
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Έτσι, το 1903 η οργάνωση ΕΜΕΟ οργάνωσε την αντιοθωμανική ένοπλη Εξέγερση του Ίλιντεν, με το σύνθημα «Η Μακεδονία στους Μακεδόνες» και βασικό στόχο την αυτονομία της Μακεδονίας.[εκκρεμεί παραπομπή] Σύμφωνα με πληροφόρηση του Ίωνα Δραγούμη προς τον πατέρα του «[ά]παντες οί σλαυόφωνοι πληθυσμοί ήκολούθησαν τό Κομιτάτον, ορθόδοξοι καί σχισματικοί καί οί πλείστοι εκουσίως».[17] Η επανάσταση ξεκίνησε στις 2 Αυγούστου 1903 (ημέρα της εορτής του προφήτη Ηλία) και τελικώς απέτυχε, αφού κατεστάλη σταδιακά και με ωμή βία από τους Οθωμανούς.
Μετά το Ίλιντεν
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Έπειτα από την αποτυχημένη εξέγερση του Ίλιντεν ακολούθησαν βίαιες συγκρούσεις μέσα στο ίδιο το κίνημα κι έτσι το ΕΜΕΟ διασπάστηκε στα δύο, στους αριστερίζοντες (φεντεραλιστές), που διατηρούσαν την ιδέα της αυτονομίας σε ένα ομόσπονδο κράτος, και τους δεξιίζοντες (τσεντραλιστές), που ασπάζονταν τον βουλγαρικό εθνικισμό (ένωση με Βουλγαρία του κράτους που θα προέκυπτε) και συγκρούονταν ένοπλα με Έλληνες και Σέρβους. Όμως στη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων και οι δύο φράξιες της οργάνωσης πολέμησαν στο πλευρό της Βουλγαρίας κι έτσι σταδιακά το ΕΜΕΟ απορροφήθηκε από τη Βουλγαρία κι εξελίχθηκε σε εκπρόσωπο των βουλγάρικων συμφερόντων στη Βαλκανική. Η δράση του εντάθηκε κυρίως μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στη δεκαετία του 1920. Σε αυτό το διάστημα η -βουλγαρικών φρονημάτων πλέον- ΕΜΕΟ είχε οργανώσει ένα εκτεταμένο ένοπλο δίκτυο τρομοκρατίας[18] στην περιοχή της Μακεδονίας, που ευθύνεται για αρκετά εγκλήματα σε βάρος αμάχων Ελλήνων της περιοχής, όσο και άλλων εθνοτήτων, Σέρβων, Εβραίων, ακόμα και Τούρκων,[19][20] και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στα πολιτικά πράγματα της Βαλκανικής και κυρίως της εσωτερικής πολιτικής ζωής της Βουλγαρίας και της Γιουγκοσλαβίας, μέχρι τη βίαιη διάλυσή της από τον τσάρο Μπορίς Γ΄ της Βουλγαρίας το 1934. Μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η βουλγάρικη ΕΜΕΟ φαίνεται πως συνέχιζε κάποια αντάρτικη δραστηριότητα κατά γειτονικών κρατών και μετά το τέλος του πολέμου διαλύθηκε.
Εικόνες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]-
Κολάζ με φωτογραφίες των σημαντικότερων μελών της βουλγαρικής Εσωτερικής Μακεδονικής Επαναστατικής Οργάνωσης και της Ανώτατης Μακεδονικής Επιτροπής μεταξύ 1893–1913
-
Απόσπασμα από το καταστατικό της Βουλγαρικής Επαναστατικής Επιτροπής Μακεδονίας Αδριανούπολης, 1896
-
Σφραγίδα της Δεύτερης Επαναστατικής Περιφέρειας Μπίτολα (Μοναστηρίου) της ΕΜΕΟ.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Σπυρίδων Πλουμίδης, Συμβολή στη κατανόηση της εθνικής ταυτότητας της Εσωτερικής Μακεδονικής Επαναστατικής Οργάνωσης (1893-1912), Μακεδονικά, τομ.33 (2001-2002), σελ.77-103,ιδ. σελ.77: «Όπως δηλώνει με ειλικρίνεια Σλαβομακεδόνας ιστορικός, η δυσκολία προσέγγισης της ιστορικής πραγματικότητας της ΕΜΕΟ έγκειται στο γεγονός ότι πολλά από τα μέλη της άλλαζαν στρατόπεδο, μερικά προσέφεραν τις υπηρεσίες τους ταυτόχρονα σε δύο και τρεις εθνικές παρατάξεις και οι μαρτυρίες που έχουν καταγραφεί είναι ανεπαρκείς.»,(πρόκειται για τον Stoyan Pribichevish, Macedonia. Its people and history, The Pensylvania State University Press, Yniversity Park and London, 1982, σελ. 120)
- ↑ Περιοδικό Τότε τ.46, σελ.6
- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Britanicca
- ↑ Mark Biondich (2011). The Balkans: Revolution, War, and Political Violence Since 1878. Oxford University Press. σελίδες 67–69. ISBN 978-0-19-929905-8.
- ↑ 5,0 5,1 Σπυρίδων Πλουμίδης,όπ.π.σελ.94
- ↑ Livanios, Dimitris (2008). The Macedonian Question. Britain and the Southern Balkans 1939–1949. Οξφόρδη: Oxford University Press. σελ. 18.
- ↑ The Balkans. From Constantinople to Communism. Dennis P Hupchik, page 299.
- ↑ Ιβάν Χατζηνικόλοφ: «...μόνο μια μυστική επαναστατική οργάνωση θα μπορούσε να εξουδετερώσει την ξένη προπαγάνδα στη Μακεδονία, και θα ήταν η πιο αξιόπιστη στήριξη για τη διατήρηση του βουλγαρικού εθνικού αισθήματος...» - «Ιλουστράτσια Ίλιντεν» 1936, βιβλίο Ι, σελ. 4-5 - Илюстрация Илинден, София, 1936 г., кн. 1, стр. 4-5
- ↑ Χρίστο Τατάρτσεφ: «Δεν μπορούσαμε να αποδεχτούμε τη θέση για "απευθείας ένωση με τη Βουλγαρία", επειδή διαπιστώσαμε πως θα συναντούσε μεγάλες δυσκολίες λόγω της αντιπαράθεσης των Μεγάλων Δυνάμεων και των προσδοκιών των γειτονικών μικρών χωρών και της Τουρκίας. Πέρασε από τις σκέψεις μας ότι μια αυτόνομη Μακεδονία, θα μπορούσε να ενωθεί ευκολότερα με τη Βουλγαρία στη συνέχεια και αν τα πράγματα χειροτέρευαν περισσότερο, ότι θα μπορούσε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο ως συνδετικός κρίκος μιας ομοσπονδίας από Βαλκάνιους.» - «Η πρώτη κεντρική επιτροπή του ΕΜΕΟ. Απομνημονεύματα του Δρα Χρίστο Τατάρτσεφ», Υλικό για το Μακεδονικό απελευθερωτικό κίνημα, βιβλίο IX, Μακεδονικό Επιστημονικό Ινστιτούτο, Σόφια 1928 - поредица "Материяли за историята на македонското освободително движение" на Македонския научен институт, книга IX, София, 1928
- ↑ Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος, Εθνοτική Διαπάλη στη Μακεδονία (1894 – 1904), Η Μακεδονία στις παραμονές του Μακεδονικού Αγώνα, Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη, 1999, σελ. 311
- ↑ The Times, (London), 16 September 1924, p. 9. An interview with Todor Alexandrov.
- ↑ «The last interview with the leader of IMRO, Ivan Michailov in 1989 – newspaper 'Democratsia', Sofia, 8 January 2001, pp. 10–11». Macedoniainfo.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2011.
- ↑ Statute of the Internal Thracian Revolutionary Organisation, 1923, Chapter I. – Goal – Art. 1. The Internal Thracian Revolutionary Organisation has the goal of uniting all the disgruntled elements in Thrace to the river Struma, regardless of their nationality, to win, through a revolution, a full political independence.
- ↑ Books.google.com. Google Books. 2 Αυγούστου 1903. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2011.
- ↑ Books.google.com. Google Books. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2011.
- ↑ The Macedoine, "The National Question in Yugoslavia. Origins, History, Politics", by Ivo Banac, Cornell University Press, 1984.
- ↑ Ίων Δραγούμης (2000). Γιώργος Πετσίβας, επιμ. Τἀ Τετράδια τοῦ Ἴλιντεν. Αθήνα: Πετσίβας. σελ. 195.
- ↑ Τρομοκρατικοί μετασχηματισμοί
- ↑ Περιοδικό Τότε τ.46, σελ.6.
- ↑ MEE
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- "Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια" (ΜΕΕ) τομ. ΙΣτ΄, σελ.515.
- "Ιστορία του 20ου αιώνα" τομ.1ος, (Ιστορία 20ου αιώνα) "Μακεδονία 1900: Εστία βαλκανικών ανταγωνισμών" σελ.232-234, Έκδοση Χρυσός Τύπος - Αθήνα 1974.
- "Εγκυκλοπαίδεια Britannica - διαδικτυακή έκδοση.
- "Τρομοκρατικοί Μετασχηματισμοί: Η ΕΜΕΟ και οι Πολιτικές Βίας" υπό Κ. Μπράουν - Ινστιτούτο Διεθνών Σπουδών Γουότσον.
- "Ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της σύγχρονης Τουρκίας": τόμος 2, Μεταρρύθμιση, Επανάσταση, και Δημοκρατία: Η άνοδος της σύγχρονης Τουρκίας 1808-1975, από S. J. Shaw, 1977, Cambridge University Press, ISBN 9780521291668, σ.208-209.
- Duncan Perry: "Η πολιτική του τρόμου: Τα Μακεδονικά απελευθερωτικά κινήματα, 1893-1903", Durham, Duke University Press, 1988.σελ. 40-41, 210 n. 10.
- Χαρ. Νικολάου "Διεθνείς Συνθήκες" Εκδόσεις Φλώρος Αθήνα 1996 σελ.143 κ.έ.
- Κ. Βακαλόπουλος "Ελληνική μειονότητα Σκοπίων" Αθήνα 1994 (Περιοδικό ΤΟΤΕ τ.46, σελ.6-17.)
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Γ. Μίντση "Ιστορία του Μακεδονικού Ζητήματος".
- Δ. Πόποβιτς "Περί των Τσιντσάρων" - Βελιγράδι 1937" (σερβοκροατική γλώσσα)
- Γ. Στεφανίδη "Η Μακεδονία του Μεσοπολέμου".
- Έκθεση Υπουργείου Οικονομικών Ελλάδος "Έκθεσις περί των εν Μακεδονία προσφύγων" - Αθήναι 1916.
- Χαρ. Κ. Σωτηρόπουλος "Απάντησις προς Βορράν" - Αθήναι 1962.
- Αρετή Τούντα - Φεργάδη "Ελληνοβουλγαρικές μειονότητες - Πρωτόκολλο Πολίτη - Καφώφ 1924-1925" - Θεσσαλονίκη 1986.
- Αλβέρτος Londres, "Οι Κομιτατζήδες (Τρομοκρατία στα Βαλκάνια)" , Kultura, Σκόπια, ISBN 9989-32-067-5 (αρχική έκδοση: Arlea, Παρίσι, 1992).
- Πλουμίδης, Σπυρίδων (2001-2002). «Συμβολή στη κατανόηση της εθνικής ταυτότητας της Εσωτερικής Μακεδονικής Επαναστατικής Οργάνωσης (1893-1912)». Μακεδονικά 33: 77-103. doi:. https://epublishing.ekt.gr/el/5874/%CE%9C%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CE%B4%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AC/11133.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πολυμέσα σχετικά με το θέμα IMRO στο Wikimedia Commons
