Tahiti

Tahiti
Math	ynys
Prifddinas	Papeete
Poblogaeth	178,133, 84,500, 140,000, 95,600
Cylchfa amser	UTC−10:00
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynol	Windward Islands
Sir	Polynesia Ffrengig
Gwlad	Ffrainc
Arwynebedd	1,042 km²
Uwch y môr	2,241 metr
Gerllaw	Y Cefnfor Tawel
Cyfesurynnau	17.7°S 149.5°W
Hyd	61 cilometr
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Ynys yn y Cefnfor Tawel yw Tahiti, hen enw Otaheite. Gydag ynysoedd Moorea a Bora Bora, mae'n rhan o Polynesia Ffrengig, sy'n cynnwys 118 o ynysoedd rhwng Awstralia a De America. Mae fferis yn mynd yn rheolaidd rhwng Tahiti a Moorea. Mae awyrennau'n hedfan o Faes Awyr Rhyngwladol Faa'a i Moorea, Bora Bora ac ynysoedd mwy anghysbell.

Mae gan yr ynys arwynebedd o 1,036 km² ac roedd y boblogaeth yn 2007 yn 178,133^[1]. Y brifddinas yw Papeete.

Defnyddir y franc Cefnfor Tawel Ffrengig ar yr ynysoedd.^[2]

Cyrhaeddodd Capten James Cook Tahiti yn Ebrill 1769. Gollyngodd angor ym Mae Matafai, a sefydlodd o Caer Fenws er mwyn gweld trawstaith y blaned Gwener (Fenws) ar 3 Mehefin 1769.^[3]

Ysgrifennwyd a golygwyd y geiriadur cyntaf yn yr iaith frodorol, Tahitïeg, gan John Davies o Lanfihangel-yng-Ngwynfa, Powys. Creuodd o wyddor Tahitïeg, yn defnyddio llythrennau Ladin ym 1805^[4]. Bu farw John Davies yn Tahiti yn 1855.^[5]

Cyrhaeddodd Paul Gauguin Tahiti ar 9 Mehefin 1981 ac arhosodd tan 1893 cyn mynd yn ôl i Baris.^[6] Erbyn hyn mae Amgueddfa Paul Gauguin ar ynys Tahiti.