Soned
Darn o farddoniaeth delynegol bedair llinell ar ddeg yw soned. Rhennir yn wythawd ac yn chwechawd, ac fel arfer ceir newidiad neu droad ar ôl yr wythfed llinell. Mae dau fath o soned: sef y math Petrarchaidd neu Eidalaidd a'r math Shakesperaidd.
Cynllun odlau y soned Eidalaidd yw
- abba, abba, c ch d, c ch d[1]
ac i'r soned Shakesperaidd ceir y patrwm odl
- a b a b, c ch c ch, d dd d dd, e e.[2]
Gyda chwpled ar y diwedd disgwylir bod yna glo effeithiol i'r gerdd yn y cwpled olaf.
Mae R. Williams Parry a T. H. Parry-Williams yn sonedwyr o fri. Enghraifft dda yw Y Llwynog gan R. Williams Parry.
Mae gan Wicilyfrau gwerslyfr neu lawlyfr ar y pwnc yma:
Darllen pellach
golygu- Cousins, A. D. a Howarth, Peter (gol.). The Cambridge Companion to the Sonnet (Caergrawnt, Gwasg Prifysgol Caergrawnt, 2011).