Seren Goch Belgrâd

Sefydlwyd y clwb yn Chwefror 1945 gan Ieuenctid Gwrth-Ffasgaidd Belgrâd yn ystod misoedd olaf yr Ail Ryfel Byd. Yn dilyn diwedd y Rhyfel ac yn sgil buddugoliaeth lluoedd Comiwnyddol yr arweinydd Tito gwaharddwyd a diddymwyd pob clwb pêl-droed a fodolai yn Serbia oherwydd eu cyswllt â'r gyfundrefn ffasgaidd a fodolai'n gynt. Diddymwyd dau o glybiau mwyaf poblogaidd Belgrâd, SK Jugoslavija a BSK Belgrâd a ffurfiwyd Seren Goch o weddillion SK Jugoslavija wedi iddynt etifeddu stadiwm, swyddfeydd, chwaraewyr a hyd yn oed lliwiau coch a gwyn y clwb ynghyd â'r logo (gan ychwanegu'r seren goch). Ymunodd holl carfan BSK Belgrâd ynghyd â chwaraewyr eraill o'r ddinas a chanol Serbia.

Cafwyd trafodaeth ar enw'r clwb ac awgrymwyd Seren Las, "Seren y Bobl", "Prolatariat" "Stalin" a "Lenin" ^[2] Cytunwyd maes o law ar "Seren Goch" gan ei fod yn symbol o Sosialaeth a wladwriaeth Gomiwnyddol llwyodraeth Tito a sefydlwyd yn Iwgoslafia wedi'r Rhyfel. Daeth y Seren Goch, maes o law yn symbol o genedlaetholdeb Serbaidd o fewn Iwgoslafia ac uniaethwyd y clwb gan lawer gyda'r hunaniaeth Serbaidd.^[3]

 

Seren Goch oedd pencampwr olaf Pencampwriaeth Pêl-droed Iwgoslafia, cyn i Iwgoslafia fel gwladwriaeth unedig gael ei diddymu (tymor 1990/91) yn sgil annibyniaeth Slofenia a Croatia. Seren Goch, yn ogystal â enillwyr cyntaf y bencampwriaeth yn yr Iwgoslafia newydd 1991/92, a oedd yn fuan wedyn dim ond yn cynnwys Serbia a Montenegro. Blynyddoedd yn ddiweddarach, y clwb hefyd oedd pencampwr olaf Pencampwriaeth Serbia-Montenegrio cyn gwahanu oddi wrth y Gweriniaethau (tymor 2005/06) - y flwyddyn dyblodd y Cwpan Serbia a Montenegrin - ac enillwyr cyntaf y Uwch Gynghrair Serbia newydd yn 2006/07, gan wneud dwbl arall, gan ennill Cwpan Serbia.

Yn eironig, oes aur y clwb oedd 1991, pan enillodd Bencampwriaeth yr Iwgoslafia a Chynghrair y Pencampwyr UEFA a Chwpan Intercontinental. Roedd y tîm yn sail i ddewis eu gwlad, yn ystyried y gorau o'i hanes.

Enillwyd rownd derfynol Ewrop yn Bari, yr Eidal, ar 29 Mai 1991. Y gwrthwynebydd oedd y Olympique de Marseille. Arwr y gêm oedd y gôl-geidwad Stojanovic, a ddaliodd y sgôr 0-0 yn y 120fed munud a sicrhau buddugoliaeth ar giciau cosb. Cymhwysodd y fuddugoliaeth hon y tîm ar gyfer rownd derfynol y Cwpan Intercontinental yn Tokyo ar 8 Ragfyr yn erbyn Colo Colo o Chile. A daeth y fuddugoliaeth hyd yn oed gyda 10 o ddynion ar y cae (derbyniodd y capten a'r prif chwaraewr Dejan Savićević gerdyn coch yn yr eiliadau agoriadol) gyda sgôr o 3-0. Sgoriwyd dau gôl gan Vladimir Jugović. Yn ogystal â'r rhai y soniwyd amdanynt, roedd gan y tîm chwaraewyr fel Siniša Mihajlović, Darko Pančev a Robert Prosinečki ar y pryd, yn ogystal â hyfforddwr Ljupko Petrović.

Cyn hynny, roedd eisoes wedi ennill dwy gystadleuaeth Ewropeaidd, Cwpan Mitropa, rhagflaenydd Cwpan Pencampwyr Ewrop, ond ar ôl ei oes aur, pan oedd Cwpan Pencampwyr Ewrop eisoes yn brif gystadleuaeth Ewropeaidd. Yn 1958 enillodd y twrnamaint yn ei fersiwn answyddogol (sef Cwpan Donau), ac yn 1968 ef oedd pencampwr olaf y twrnamaint (swyddogol yn unig), gan ennill yn y Spartak Trnava Tsiecoslofacia terfynol, a oedd wedi dileu Roma.

Cofir am gêm enwog rhwng Seren Goch a Hajduk Split - dau o dimau mwyaf Iwgoslafia - ym mis 4 Mai 1980. Yn ystod y gêm cyhoeddwyd bod Tito arweinydd ac unben Comiwnyddol Iwgoslafia wedi marw.^[4] Roedd gan Hajduk Split (tîm o Groatia) enw fel tîm cefnogol i gomiwnyddiaeth gan i'r tim ddianc o'r ddinas yn hytrach na chwarae o dan reolaeth Ffasgwyr yr Eidal o dan Mussolini yn ystod yr Ail Ryfel Byd. Am hyn, Hajduk Split oedd yr unig dîm a fodolau cyn y Rhyfel na disodlwyd gan y Comiwnyddion wedi iddynt gipio grym yn 1945.

Yn ystod y gêm, ar 41 munud, gyda'r sgôr yn 1-1, gorchmynwyd y dyfarnwr i stopio'r gêm wrth i Faer Split gyhoeddu bod Tito wedi marw. Daeth y gêm i ben a dechreuodd y dorf a'r chwaraeon ddechrau llefain a chysuro ei gilydd mewn galar. Dechreuodd y dorf o 50,000 lafar-ganu cerdd adnabyddus mewn clôd i Tito, Druže Tito, mi ti se kunemo — "Comrad Tito, rhoddwn iti ein lle" ^[5] Stopiodd y gêm a dechreuodd y dorf gerdded i ganol y ddinas mewn distawrwydd.^[4] Prin ddegawd yn ddiweddarach a daeth Iwgoslafia i ben a chwaraeodd Seren Goch ran yn hwnnw hefyd.

Bydd nifer yn nodi i gêm chwerw ac ymladd rhwng Seren Goch Belgrâd a Dinamo Zagreb ^[6] ar 13 Mai 1990 arwain, neu rhoi rhagflas, o'r rhyfel a ymraniad yr hen Iwgoslafia ac annibyniaeth Croatia yn 1991.^[7] Bu ymladd ffyrnid rhwng "Bad Blue Boys" ffans ultras Dinamo yn erbyn ffans ultra Seren Goch, "Delije". Credai'r Croatiaid bod Seren Goch eisiau ymladd gan wybod y byddai'r heddlu yn eu cefnogi. Ymysg ffans mwyaf cythryblus Seren Goch oedd "Arkan" a oedd yn ôl y newyddiadurwr Dražen Krušelj yr un Arkan a aeth ymlaen i arwain ymladd a lladd yn erbyn Croatiaid yn y rhyfel a ddechreuodd wedi datganiad annibyniaeth Croatia ym Mehefin 1991.^[5][7]

Diddymwyd sawl clwb pêl-droed ar ôl yr Ail Ryfel Byd o dan yr haeriad o "gydweithio" gyda'r Natsiaid a Brenhinwyr Iwgoslafia gan y Comiwnydd Tito. Un o'r clybiau a ddiddymwyd oedd SK Jugoslavija a mabwysiadodd Seren Goch eu cit gan ei addasu gyda'r arwyddlun gyda'r Seren Goch. Mae'r arwyddlun yn cynnwys seren pum pegwn gyda ffrâm wen a chefndir coch-gwyn. Ffremir yr holl arwyddlun gan aur. Mae'r tair seren aur ar dop yr arwyddlun yn symbol o'r 30 pencampwriaeth a enillwyd gan y clwb.^[8]

Arwyddlun
1945–1950	1950–1995	1995–2011	2011–2019	2019–presenol

Yn ôl polau yn 2008, Seren Goch Belgrâd yw clwb pêl-droed fwyaf poblogaidd Serbia gyda 48.2% o'r boblogaeth yn eu cefnogi.^[9] Ac mae ganddynt ddilyniant brwd ymysg Diaspora Serbaidd ar draws Ewrop a'r byd.

Ei gystadleuydd mwyaf yw F.K. Partizan Belgrâd, hefyd o ddinas Belgrâd. Yr enw ar y gêm rhwng y ddau dîm yw "Y Darbi Bythol" (вечити дерби).

Mae'r clwb wedi ennill sawl teitl ryngwladol yn ei chyfnod fel un o brif dimau yr hen Iwgoslafia ac wedi hynny:

1   Cwpan Ewrop: 1991

1 Cwpan Rhyng-gyfandirol: 1991

2 Cwpan Mitropa: 1958, 1968

Mae'r clwb hefyd wedi ennill sawl anrhydedd yn ystod cyfnod yr hen Iwgoslafia ac wedi hynny:

18 Uwch Gynghrair Iwgoslafia: 1951 , 1953 , 1956 , 1957 , 1959 , 1960 , 1964 , 1968 , 1969 , 1970 , 1973 , 1977 , 1980 , 1981 , 1984 , 1988 , 1990 , 1991

12 Cwpan Iwgoslafia: 1948, 1949 , 1950 , 1958 , 1959 , 1964 , 1968 , 1970 , 1971 , 1982 , 1985 , 1990

6 Uwch Gynghrair Serbia-Montenegro: 1992, 1995, 2000, 2001, 2004, 2006

9 Cwpan Serbia-Montenegro: 1993, 1995, 1996, 1997, 1999, 2000, 2002, 2004, 2006

1 Uwch Gynghrair Serbia: 2007

1 Cwpan Serbia: 2007

• Gwefan swyddogol Seren Goch