Hwlffordd
Tref farchnad a chymuned yn Sir Benfro, Cymru, yw Hwlffordd[1][2] (Saesneg: Haverfordwest). Lleolir pencadlys Sir Benfro yn y dref. Mae gan ardal adeiledig Hwlffordd y boblogaeth fwyaf yn y sir, gyda phoblogaeth o 15,388 (amcan) yn 2020.[3] Mae maestrefi'r dref yn cynnwys Prendergast, Albert Town ac ardaloedd preswyl a diwydiannol Withybush.
 Y Stryd Fawr yn Hwlffordd | |
| Math | tref farchnad, cymuned, tref sirol  |
|---|---|
| Poblogaeth | 12,107 |
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Sir Benfro |
| Gwlad |  Cymru |
| Gerllaw | Afon Cleddy Wen |
| Yn ffinio gyda | Aberdaugleddau, Penfro |
| Cyfesurynnau | 51.8011°N 4.9694°W |
| Cod SYG | W04000941 |
| Cod OS | SM955155 |
| Cod post | SA61, SA62 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AS/au Cymru | Paul Davies (Ceidwadwyr) |
| AS/au y DU | Henry Tufnell (Llafur) |
 | |
| Statws treftadaeth | Henebion Cenedlaethol Cymru |
| Manylion | |
Daw'r enw "Hwlffordd", mae'n debyg, o'r enw Saesneg Haverfordwest.[4] Ystyr Haverford, neu Harford ar lafar gwlad, yw 'rhyd y bychod gafr'. Ychwanegwyd yr elfen -west tua'r 15g er mwyn osgoi dryswch gyda Henffordd.[4]
Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Paul Davies (Ceidwadwyr)[5] ac yn Senedd y DU gan Henry Tufnell (Llafur).[6]
Cyfrifiad 2011
golyguYng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[7][8][9][10]
Hanes
golyguYmwelodd Gerallt Gymro â Hwlffordd yn ystod ei daith trwy Gymru yn 1188. Cafodd Waldo Williams, yr actor Christian Bale a'r cerddor Gruff Rhys eu geni yn y dref.
Adeiladau a chofadeiladau
golygu- Castell Hwlffordd
- Eglwys Santes Fair
- Eglwys Sant Martin
- Pont Newydd
- Priordy Hwlffordd
Eisteddfod Genedlaethol
golyguCynhaliwyd Eisteddfod Genedlaethol yn Hwlffordd ym 1972. Am wybodaeth bellach gweler:
Chwaraeon
golyguMae clwb pêl-droed y dref yn chwarae yn Uwchgynghrair Cymru, sef Sir Hwlffordd
Oriel
golygu-
Hen garchar a Thŷ'r Llywodraethwyr
-
Y Castell
-
Y Castell
-
Eglwys y Santes Fair
-
Bedyddfaen Eglwys y Santes Fair
-
Y tu fewn i Eglwys y Santes Fair
Cyfeiriadau
golygu- ↑ "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 14 Hydref 2021.
- ↑ British Place Names; adalwyd 10 Tachwedd 2021
- ↑ City Population; adalwyd 10 Tachwedd 2021
- ↑ 4.0 4.1 "Yr iaith Saesneg ac enwau lleoedd Cymru". 2014. Cyrchwyd 2020-10-06.
- ↑ Gwefan Senedd Cymru
- ↑ Gwefan Senedd y DU
- ↑ "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
- ↑ Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013[dolen farw]
Dinas
Tyddewi
Trefi
Aberdaugleddau · Arberth · Abergwaun · Cilgerran · Dinbych-y-pysgod · Doc Penfro · Hwlffordd · Neyland · Penfro · Wdig
Pentrefi
Aber-bach · Abercastell · Abercuch · Abereiddi · Aberllydan · Amroth · Angle · Begeli · Y Beifil · Blaen-y-ffos · Boncath · Bosherston · Breudeth · Bridell · Brynberian · Burton · Caeriw · Camros · Cas-blaidd · Cas-fuwch · Cas-lai · Cas-mael · Cas-wis · Casmorys · Casnewydd-bach · Castell Gwalchmai · Castell-llan · Castellmartin · Cilgeti · Cil-maen · Clunderwen · Clydau · Cold Inn · Cosheston · Creseli · Croes-goch · Cronwern · Crymych · Crynwedd · Cwm-yr-Eglwys · Dale · Dinas · East Williamston · Eglwyswen · Eglwyswrw · Felindre Farchog · Felinganol · Freshwater East · Freystrop · Y Garn · Gumfreston · Hasguard · Herbrandston · Hermon · Hook · Hundleton · Jeffreyston · Johnston · Llanbedr Felffre · Llandudoch · Llandyfái · Llandysilio · Llanddewi Efelffre · Llanfyrnach · Llangolman · Llangwm · Llanhuadain · Llanisan-yn-Rhos · Llanrhian · Llanstadwel · Llan-teg · Llanwnda · Llanychaer · Maenclochog · Maenorbŷr · Maenordeifi · Maiden Wells · Manorowen · Marloes · Martletwy · Mathri · Y Mot · Mynachlog-ddu · Nanhyfer · Niwgwl · Nolton · Parrog · Penalun · Pentre Galar · Pontfadlen · Pontfaen · Porth-gain · Redberth · Reynalton · Rhos-y-bwlch · Rudbaxton · Rhoscrowdder · Rhosfarced · Sain Fflwrens · Sain Ffrêd · Saundersfoot · Scleddau · Slebets · Solfach · Spittal · Y Stagbwll · Star · Stepaside · Tafarn-sbeit · Tegryn · Thornton · Tiers Cross · Treamlod · Trecŵn · Tredeml · Trefaser · Trefdraeth · Trefelen · Trefgarn · Trefin · Trefwrdan · Treglarbes · Tre-groes · Treletert · Tremarchog · Uzmaston · Waterston · Yerbeston