Pen y Gadair Fawr

Pen y Gadair Fawr

Math	mynydd, copa
Daearyddiaeth
Sir	Powys
Gwlad	Cymru
Uwch y môr	800 metr
Cyfesurynnau	51.951961°N 3.12264°W
Cod OS	SO2294628763
Manylion
Amlygrwydd	47 metr
Rhiant gopa	Waun Fach
Cadwyn fynydd	Mynydd Du
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Mae Pen y Gadair Fawr yn gopa yn y Mynydd Du, yn ardal Brycheiniog, de Powys. Mae'r mynydd yn 800 metr o uchder.

Mae'n gorwedd i'r de-orllewin o bentref Capel-y-ffin ac i'r de-ddwyrain o Waun Fach, copa uchaf y Mynyddoedd Duon.

Uchder y copa o lefel y môr ydy 800 metr (2625 tr). Cafodd yr uchder ei fesur a'i gadarnhau ar 28 Hydref 2001. Uchder cymharol, neu ”amlygrwydd” y copa, ydy 753metr: dyma'r uchder mae'r copa'n codi uwchlaw'r mynydd agosaf.

Dosberthir copaon Cymru, a gweddill gwledydd Prydain, yn rhestri arbennig yn ôl uchder ac yn ôl amlygrwydd y copa; mae'r copa hwn yn cael ei alw'n Hewitt a Nuttall. Mae sawl cymdeithas yn mesur, gwiro a chasglu'r rhestri hyn a dônt ynghŷd ar wefan “Database of British and Irish hills”.^[1]

Ceir carnedd lwyfan ar y gopa sy'n dyddio'n ôl i Oes yr Efydd; cyfeiriad grid SO229287. Dylid cofio nad cylch cerrig fel y cyfryw yw carneddi llwyfan, fodd bynnag, gan fod y rheiny o oes wahanol ac yn cael eu defnyddio i bwrpas gwahanol. Mae'n bosibl i seremoniau neu ddefodau gael eu cynnal ar y safle yn ogystal â chladdedigaeth.^[2] Mae'r heneb hon wedi'i chofrestru gan Cadw gyda'r rhif SAM: BR311.

• Rhestri copaon a sut y cânt eu dosbarthu
• Rhestr mynyddoedd Cymru
• Rhestr o gopaon Cymru
• Rhestr Mynyddoedd yr Alban dros 2,000'

• Clwb Mynydda Cymru
• Lleoliad ar wefan Streetmap Archifwyd 2016-03-06 yn y Peiriant Wayback
• Lleoliad ar wefan Get-a-map^{[dolen farw]}