J. R. Jones

J. R. Jones
Ganwyd	4 Medi 1911  Pwllheli
Bu farw	3 Mehefin 1970
Dinasyddiaeth	Cymru
Alma mater	Prifysgol Aberystwyth Coleg Balliol, Rhydychen
Galwedigaeth	athronydd, llenor
Cyflogwr	Prifysgol Abertawe
Cysylltir gyda	Cymdeithas yr Iaith

Am sylfaenydd y Bedyddwyr Albanaidd yng Nghymru, gweler J. R. Jones, Ramoth.

Athronydd ac awdur o Gymro oedd John Robert Jones, sy'n fwy adnabyddus fel J. R. Jones (4 Medi 1911 – 3 Mehefin 1970).

Ganed J. R. Jones ym Mhwllheli, Gwynedd. Bu'n fyfyriwr ym Mhrifysgol Cymru, Aberystwyth, gan raddio gyda dosbarth cyntaf mewn athroniaeth cyn gwneud M.A. yn Aberystwyth a D. Phil. yng Ngholeg Balliol, Rhydychen.

Dychwelodd i Aberystwyth fel darlithydd yn 1939, a bu yno hyd nes cael ei benodi'n Athro Athroniaeth ym Mhrifysgol Cymru, Abertawe yn 1952, lle bu hyd ei farwolaeth. Roedd yn briod â Julia Roberts, ac roedd ganddynt un ferch fabwysiedig.

Roedd yn un o gefnogwyr cynharaf Cymdeithas yr Iaith Gymraeg ac ysgrifennodd nifer o lyfrau ar yr iaith gan gynnwys ei lyfr Prydeindod a oedd yn rhannol yn ymateb i syniadau newydd Owain Owain ar bwysigrwydd Y Fro Gymraeg. Ysgrifennodd hefyd ar grefydd. Dylanwadau eraill arno oedd: Paul Tillich, Simone Weil a Ludwig Wittgenstein.

Mae 'Wedi'r Storm' gan Gerallt Lloyd Owen, a gyhoeddwyd yn y gyfrol Cerddi'r Cywilydd, yn gerdd er cof am J. R. Jones.

Mae llawer o bamffledi J.R. Jones bellach wedi eu digido gan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol ac i'w darllen a lawrlwytho am ddim o lyfrgell y Coleg sydd ar ei gwefan:^[1]

• Yr Argyfwng Gwacter Ystyr ar lyfrgell Coleg Cymraeg Cenedlaethol cyhoeddwyd gyntaf gan (Llyfrau’r Dryw, 1964)
• Prydeindod ar lyfrgell Coleg Cymraeg Cenedlaethol cyhoeddwyd gyntaf gan (Llyfrau’r Dryw, 1966)
• A Raid i’r Iaith ein Gwahanu? (Undeb Cymru Fydd, 1967)
• Ac Onide ar lyfrgell Coleg Cymraeg Cenedlaethol cyhoeddwyd gyntaf gan (Llyfrau’r Dryw, 1970)
• Gwaedd yng Nghymru (Cyhoeddiadau Modern Cymreig, 1970)

Cyhoeddodd hefyd nifer fawr o ysgrifau mewn cyfnodolion megis Efrydiau Athronyddol, Y Traethodydd, Proceedings of the Aristotelian Society ac eraill.

• Cofio J. R. Jones: dau anerchiad (Caernarfon: Gwasanaeth Llyfrgell Cyngor Sir Gwynedd, 1990)
• Dewi Z. Phillips J. R. Jones, Cyfres Writers of Wales (Gwasg Prifysgol Cymru, 1995)
• E. R. Lloyd-Jones, Llên y Llenor: J. R. Jones (Gwasg Pantycelyn, 1997)