chwyth

• yn y Gogledd: /χwɨːθ/
• yn y De: /hwiːθ/

Celteg *swiddo o'r gwreiddyn Indo-Ewropeg *su̯eisd- a welir hefyd yn y Lladin sībilus ‘sïo, hisiad’, y Rwseg svistétʹ (свисте́ть) ‘chwibanu’ a'r Sansgrit kṣveḍati (क्ष्वेडति) ‘chwibanu, sïo’. Cymharer â'r Gernyweg hwyth, y Llydaweg c'hwezh a'r Wyddeleg séid ‘chwythu’.

chwyth g (lluosog: chwythau)

1. anadl; yr hyn sy'n cael ei anadlu allan.

   Ninnau heb ysgog ac heb ynom chwyth
   Barlyswyd ennyd;

   "Y Llwynog" gan R. Williams Parry

2. Pwff o wynt; chwa.
3. Offeryn cerdd a chwythir gan y person sy'n ei canu.

   Mae'r obo a'r clarinet yn offerynnau chwyth.

• chwythu
• chwythbeiriant
• chwythbib