فرانکفۆرت، کنتاکی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
Tessla (لێدوان | بەشدارییەکان) No edit summary |
ب بۆت: پارامەترە دووبارەکان کە ھەمان نرخیان ھەیە لابران (بێجگە لە کۆتا دانە)؛ ناوی پارامەترە کۆنەکان نوێ کرایەوە؛ نرخی کۆنی پارامەترەکان نوێ کرایەوە؛ بەکوردیکردنی شێوازی ڕێکەوتەکان (بە بەکارھێنانی وپ:نپس) |
||
| (٦ دەستکاری لەلایەن ٣ بەکارھێنەرەوە پیشاننادرێت) | |||
| ھێڵی ٤٢: | ھێڵی ٤٢: | ||
| government_type = کۆمیسیۆن/بەڕێوەبەر |
| government_type = کۆمیسیۆن/بەڕێوەبەر |
||
| leader_title = [[سەرۆکی شارەوانی]] |
| leader_title = [[سەرۆکی شارەوانی]] |
||
| leader_name = لەین ویڵکەرسن<ref>{{ |
| leader_name = لەین ویڵکەرسن<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://www.frankfort.ky.gov/572/Mayor-Layne-Wilkerson |سەردێڕ=Mayor Layne Wilkerson |وێبگە=City of Frankfort, Kentucky |ڕێکەوتی سەردان=١٢ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٢}}</ref> |
||
| leader_title1 = |
| leader_title1 = |
||
| leader_name1 = |
| leader_name1 = |
||
| ھێڵی ٥٠: | ھێڵی ٥٠: | ||
| established_date2 = ٢٨ی شوباتی ١٨٣٥ |
| established_date2 = ٢٨ی شوباتی ١٨٣٥ |
||
<!-- Area -->| unit_pref = Imperial |
<!-- Area -->| unit_pref = Imperial |
||
| area_footnotes = <ref name="CenPopGazetteer2020">{{ |
| area_footnotes = <ref name="CenPopGazetteer2020">{{بیرخستنەوەی وێب|سەردێڕ=2020 U.S. Gazetteer Files|ناونیشان=https://www2.census.gov/geo/docs/maps-data/data/gazetteer/2020_Gazetteer/2020_gaz_place_21.txt|بڵاوکەرەوە=United States Census Bureau|ڕێکەوتی سەردان=١٨ی ئازاری ٢٠٢٢}}</ref> |
||
| area_magnitude = |
| area_magnitude = |
||
| area_total_km2 = 39.03 |
| area_total_km2 = 39.03 |
||
| ھێڵی ٦٨: | ھێڵی ٦٨: | ||
| footnotes = |
| footnotes = |
||
| pop_est_as_of = ٢٠٢٢ |
| pop_est_as_of = ٢٠٢٢ |
||
| pop_est_footnotes = <ref>{{ |
| pop_est_footnotes = <ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=https://www2.census.gov/programs-surveys/popest/tables/2020-2022/cities/totals/SUB-IP-EST2022-POP-21.xlsx|سەردێڕ=Annual Estimates of the Resident Population for Incorporated Places in Kentucky: April 1, 2020 to July 1, 2022|بڵاوکەرەوە= United States Census Bureau|ڕێکەوتی سەردان= ٢٦ی ئایاری ٢٠٢٣}}</ref> |
||
| population_est = 28391 |
| population_est = 28391 |
||
| name = فرانکفۆرت |
| name = فرانکفۆرت |
||
| ھێڵی ٧٤: | ھێڵی ٧٤: | ||
| blank_emblem_type = لۆگۆ |
| blank_emblem_type = لۆگۆ |
||
}} |
}} |
||
'''فرانکفۆرت''' ({{بە ئینگلیزی |Frankfort}}) پایتەختی [[کنتاکی|ویلایەتی کنتاکیی]] [[ئەمریکا]]یە و [[ناوەندی شارستان| |
'''فرانکفۆرت''' ({{بە ئینگلیزی |Frankfort}}) پایتەختی [[کنتاکی|ویلایەتی کنتاکیی]] [[ئەمریکا]]یە و [[ناوەندی شارستان|ناوەندی شارستانی]] [[فرانکڵین کاونتی، کنتاکی|فرانکڵین کاونتی]]یە.<ref name="GR62">{{بیرخستنەوەی وێب|سەردێڕ=Find a County |ناونیشان=http://www.naco.org/Counties/Pages/FindACounty.aspx |ڕەوشی ناونیشان=مردوو |ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20110531210815/http://www.naco.org/Counties/Pages/FindACounty.aspx |ڕێکەوتی ئەرشیڤ=٣١ی ئایاری ٢٠١١ |ڕێکەوتی سەردان=٧ی حوزەیرانی ٢٠١١|بڵاوکەرەوە=National Association of Counties}}</ref> وەک شارێکی چینی حوکمڕانی نێوخۆیی پۆڵێن کراوە. لە [[سەرژمێریی ساڵی ٢٠٢٠ (ویلایەتە یەکگرتووەکان)|سەرژمێریی ساڵی ٢٠٢٠ی ئەمریکادا]]، ژمارەی دانیشتووانی ٢٨ ھەزار و ٦٠٢ کەس بووە.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://www.klc.org/UserFiles/files/ClassificationReformFACT(3).pdf |سەردێڕ=Summary and Reference Guide to House Bill 331 City Classification Reform |بڵاوکەرەوە=Kentucky League of Cities |ڕێکەوتی سەردان=٣٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٤|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20141111185236/http://www.klc.org/UserFiles/files/ClassificationReformFACT(3).pdf |ڕێکەوتی ئەرشیڤ=١١ی تشرینی دووەمی ٢٠١٤|ڕەوشی ناونیشان=live}}</ref> فرانکفۆرت دەکەوێتە سەر [[ڕووباری کنتاکی]]، شارێکی سەرەکییە لە [[کنتاکی|ویلایەتی کنتاکیی]]، و کە پارێزگاکانی فرانکڵین و [[ئاندەرسن کاونتی، کنتاکی|ئاندەرسن]] لەخۆدەگرێت. لە پلەی چوارەمی بچووکترین پایتەختی ویلایەتەکانە بەپێی ژمارەی دانیشتووانی [[ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا]] و ١٣ھەمین شاری پڕ دانیشتووانە لە [[کنتاکی|ویلایەتی کنتاکیی]].<ref name="ky.gov2">{{بیرخستنەوەی وێب|سەردێڕ=City History |ناونیشان=http://www.frankfort.ky.gov/About/About-Frankfort/City-History/city-history.html |ڕەوشی ناونیشان=مردوو |ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20160718152323/http://www.frankfort.ky.gov/About/About-Frankfort/City-History/city-history.html |ڕێکەوتی ئەرشیڤ=١٨ی تەممووزی ٢٠١٦ |ڕێکەوتی سەردان=١ی تەممووزی ٢٠١٦|work=Official website |بڵاوکەرەوە=City of Frankfort, Kentucky}}</ref> |
||
پێش دامەزراندنی فرانکفۆرت، شوێنەکە خاڵێکی پەڕینەوە بوو کە پێی دەگوترا [[بوار|فۆرد]] بەسەر ڕووباری کنتاکییەوە، کە لەلایەن بوفالۆکانەوە بەکاردەھێنرا و وەک ڕێڕەوێکی سەرەکی لە ئەمریکای کۆلۆنیالیزمدا کاری دەکرد. گەڕانچییە ئینگلیزەکان بۆ یەکەمجار لە ساڵانی ١٧٥٠ ھاتنە ناوچەکە. ناوی فرانکفۆرت لە ڕووداوێکەوە سەرچاوەی گرتووە لە ساڵی ١٧٨٠ کاتێک پێشەنگێک بە ناوی ستیڤن فرانک لە پێکدادانێکدا لەگەڵ [[ئەمریکییە ڕەسەنەکانی ویلایەتە یەکگرتووەکان|ئەمریکییە ڕەسەنەکان]] کوژرا. بۆیە ناوی لێنرا «فرانک فۆرد» بۆ ڕێزلێنان لەو کەسە. لە ساڵی ١٧٨٦ [[کۆبوونەوەی گشتیی ڤیرجینیا]] ١٠٠ دۆنم زەوی تەرخان کرد بۆ دامەزراندنی شارۆچکەی فرانکفۆرت. دوای ئەوەی کنتاکی لە ساڵی ١٧٩٢ بوو بە ویلایەت، فرانکفۆرت وەک پایتەختی ئەو ویلایەتە ھەڵبژێردرا.<ref name=":32">[http://kentucky.gov/kyhs/hmdb/MarkerSearch.aspx?mode=Subject&subject=134 "Kentucky Historical Marker 1774"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060818090817/http://kentucky.gov/kyhs/hmdb/MarkerSearch.aspx?mode=Subject&subject=134|date=August 18, 2006}}. Kentucky Historical Society Website</ref> |
پێش دامەزراندنی فرانکفۆرت، شوێنەکە خاڵێکی پەڕینەوە بوو کە پێی دەگوترا [[بوار|فۆرد]] بەسەر ڕووباری کنتاکییەوە، کە لەلایەن بوفالۆکانەوە بەکاردەھێنرا و وەک ڕێڕەوێکی سەرەکی لە ئەمریکای کۆلۆنیالیزمدا کاری دەکرد. گەڕانچییە ئینگلیزەکان بۆ یەکەمجار لە ساڵانی ١٧٥٠ ھاتنە ناوچەکە. ناوی فرانکفۆرت لە ڕووداوێکەوە سەرچاوەی گرتووە لە ساڵی ١٧٨٠ کاتێک پێشەنگێک بە ناوی ستیڤن فرانک لە پێکدادانێکدا لەگەڵ [[ئەمریکییە ڕەسەنەکانی ویلایەتە یەکگرتووەکان|ئەمریکییە ڕەسەنەکان]] کوژرا. بۆیە ناوی لێنرا «فرانک فۆرد» بۆ ڕێزلێنان لەو کەسە. لە ساڵی ١٧٨٦ [[کۆبوونەوەی گشتیی ڤیرجینیا]] ١٠٠ دۆنم زەوی تەرخان کرد بۆ دامەزراندنی شارۆچکەی فرانکفۆرت. دوای ئەوەی کنتاکی لە ساڵی ١٧٩٢ بوو بە ویلایەت، فرانکفۆرت وەک پایتەختی ئەو ویلایەتە ھەڵبژێردرا.<ref name=":32">[http://kentucky.gov/kyhs/hmdb/MarkerSearch.aspx?mode=Subject&subject=134 "Kentucky Historical Marker 1774"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060818090817/http://kentucky.gov/kyhs/hmdb/MarkerSearch.aspx?mode=Subject&subject=134|date=August 18, 2006}}. Kentucky Historical Society Website</ref> |
||
شارەکە دەکەوێتە ناوەوەی [[ھەرێمی بلووگراس]] لە ویلایەتی کنتاکیی ئەمریکا.<ref name=":02">{{ |
شارەکە دەکەوێتە ناوەوەی [[ھەرێمی بلووگراس]] لە ویلایەتی کنتاکیی ئەمریکا.<ref name=":02">{{بیرخستنەوەی وێب|سەردێڕ=Geography {{!}} Frankfort, KY |ناونیشان=https://www.frankfort.ky.gov/325/Geography |ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20230611215338/https://www.frankfort.ky.gov/325/Geography |ڕێکەوتی ئەرشیڤ=١١ی حوزەیرانی ٢٠٢٣|ڕێکەوتی سەردان=١١ی حوزەیرانی ٢٠٢٣|وێبگە=www.frankfort.ky.gov}}</ref> ڕووباری کنتاکی بەناو شارەکەدا دەڕوات، ناوەندی شار و ساوت فرانکفۆرت لە بەرامبەر ڕووبارەکەدان. ناوچەکانی دەرەوەی شار بە ڕۆژھەڵات و ڕۆژاوای فرانکفۆرت ناودەبرێن. فرانکفۆرت بە چوار وەرزدا تێدەپەڕێت: لە وەرزی زستان بە شێوەیەکی گشتی فێنکە لەگەڵ ھەندێک بارینی بەفر، لەکاتێکدا وەرزی هاوینی گەرم و شێدارە.<ref name="NCDC2">{{بیرخستنەوەی وێب|سەردێڕ=Station: Frankfort Lock 4, KY |ناونیشان=https://www.ncei.noaa.gov/access/services/data/v1?dataset=normals-monthly&startDate=0001-01-01&endDate=9996-12-31&stations=USC00153028&format=pdf |ڕێکەوتی سەردان=٤ی حوزەیرانی ٢٠٢١|work=U.S. Monthly Climate Normals (1981-2010) |بڵاوکەرەوە=National Oceanic and Atmospheric Administration}}</ref><ref name="extremes2">{{بیرخستنەوەی وێب|سەردێڕ=Monthly Highest Max Temperature and Monthly Lowest Min Temperature for Frankfort Downtown, KY |ناونیشان=http://xmacis.rcc-acis.org/ |ڕێکەوتی سەردان=٤ی حوزەیرانی ٢٠٢١|بڵاوکەرەوە=Applied Climate Information System}}</ref> |
||
بەهۆی ھەڵکەوتەکەی شوێنەکەی بەدرێژایی ڕووباری کنتاکی، فرانکفۆرت ڕووبەڕووی چەندین لافاو بووەتەوە، بەتایبەتی لە ساڵانی ١٩٣٧ و ١٩٧٨. بۆ ڕێگریکردن لە لافاو، بەنداوی باکووری فرانکفۆرت لە ساڵی ١٩٦٩ تەواو بوو، و دیواری لافاوەکەی باشووری فرانکفۆرت لە ساڵانی نەوەدەکاندا دروست کرا. ناوەندی شاری فرانکفۆرت بە پێنج پرد بەسەر ڕووبارەکەدا بەستراوەتەوە، لەوانە پردی [[پردی سانت کلێر ستریت]] و کەپیتاڵ ئەڤینۆ. شوێنە گرنگەکان بریتین لە باڵەخانەی [[کەپیتۆڵی ویلایەتی کنتاکی]]، مۆزەخانەی پایتەخت و فۆرت ھیڵ کە دیمەنی ناوەندی شارەکە پێشکەش دەکات. |
|||
تا ساڵی ٢٠١٦ گەورەترین پیشەسازی لە فرانکفۆرت بەڕێوبەرایەتیی گشتی بووە، کە ئەویش لە ٢٨٪ی کرێکاران پێکدێت.<ref name=":13">{{ |
تا ساڵی ٢٠١٦ گەورەترین پیشەسازی لە فرانکفۆرت بەڕێوبەرایەتیی گشتی بووە، کە ئەویش لە ٢٨٪ی کرێکاران پێکدێت.<ref name=":13">{{بیرخستنەوەی وێب|سەردێڕ=Economy {{!}} Frankfort, KY |ناونیشان=https://www.frankfort.ky.gov/320/Economy |ڕێکەوتی سەردان=١١ی حوزەیرانی ٢٠٢٣|وێبگە=www.frankfort.ky.gov}}</ref> بەرھەمھێنان زیاتر لە ١٢٪ی ھەلی کارەکانی پێکھێناوە. فرانکفۆرت لە تەنیشت ڕێگای ئینتەرستەیت ٦٤ و ڕێگای ئینتەرستەیت ٧٥ نزیکە. خەڵک دەتوانن لە فڕۆکەخانەی بلوو گراس لە لێکسینگتۆنەوە بە فڕۆکەی بازرگانی بفڕن. |
||
== مێژوو == |
== مێژوو == |
||
=== پێش ١٩٩٠ === |
=== پێش ١٩٩٠ === |
||
[[پەڕگە:Frankfort bird eye.jpg|وێنۆک|لە پێشەوە ناوەندی شاری فرانکفۆرت دەبینرێت، لە کاتێکدا باشووری فرانکفۆرت لە پاشخانەکەدا لە بەرامبەر ڕووبارەکەدا دایە. فۆرت هیڵ لە گۆشەی خوارەوەی دەستی چەپدایە، ساڵی ١٨٧١]] |
[[پەڕگە:Frankfort bird eye.jpg|وێنۆک|لە پێشەوە ناوەندی شاری فرانکفۆرت دەبینرێت، لە کاتێکدا باشووری فرانکفۆرت لە پاشخانەکەدا لە بەرامبەر ڕووبارەکەدا دایە. فۆرت هیڵ لە گۆشەی خوارەوەی دەستی چەپدایە، ساڵی ١٨٧١]] |
||
ڕەنگە شارۆچکەی فرانکفۆرت ناوەکەی لە ڕووداوێکەوە لە ساڵانی ١٧٨٠دا وەرگرتبێت. خەڵکانی ڕەسەنی ئەمریکا لە وێستگەی برایانەوە ھێرشیان کردە سەر ھەندێک لە دانیشتووانی سەرەتایی ئەورووپی، کە بڕیار بوو لە مانز لیک لە ناوچەی جێفرسن خوێ دروست بکەن. پێشڕەوێک بە ناوی ستیڤن فرانک لە ڕووباری کێنتاکیی کوژرا، بۆیە دانیشتووانان دەستیان کرد بە ناونانی ئەو پەڕینەوەیە بە "فرانکس فۆرد ". ئەم ناوە دواتر بوو بە فرانکفۆرت.<ref name="ky.gov">{{ |
ڕەنگە شارۆچکەی فرانکفۆرت ناوەکەی لە ڕووداوێکەوە لە ساڵانی ١٧٨٠دا وەرگرتبێت. خەڵکانی ڕەسەنی ئەمریکا لە وێستگەی برایانەوە ھێرشیان کردە سەر ھەندێک لە دانیشتووانی سەرەتایی ئەورووپی، کە بڕیار بوو لە مانز لیک لە ناوچەی جێفرسن خوێ دروست بکەن. پێشڕەوێک بە ناوی ستیڤن فرانک لە ڕووباری کێنتاکیی کوژرا، بۆیە دانیشتووانان دەستیان کرد بە ناونانی ئەو پەڕینەوەیە بە "فرانکس فۆرد ". ئەم ناوە دواتر بوو بە فرانکفۆرت.<ref name="ky.gov">{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://www.frankfort.ky.gov/About/About-Frankfort/City-History/city-history.html|سەردێڕ=City History|بڵاوکەرەوە=City of Frankfort, Kentucky|work=Official website|ڕێکەوتی سەردان=١ی تەممووزی ٢٠١٦|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20160718152323/http://www.frankfort.ky.gov/About/About-Frankfort/City-History/city-history.html|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=١٨ی تەممووزی ٢٠١٦|ڕەوشی ناونیشان=مردوو}}</ref> |
||
لە ساڵی ١٧٨٦ جەیمس ویلکینسن ٢٦٠ دۆنم زەوی لە لای باکووری ڕووباری کێنتاکیی کڕی، کە بوو بە ناوەندی شاری فرانکفۆرت. ئەو لایەنگرێکی سەرەتایی بوو بۆ ئەوەی فرانکفۆرت ببێتە پایتەختی ویلایەتەکە. ویلکینسن پێیوابوو فرانکفۆرت دەتوانێت ناوەندێکی گواستنەوە بێت، ڕووباری کێنتاکیی بەکاردەھێنێت بۆ ناردنی بەرھەمی کێڵگە بۆ ڕووباری ئۆھایۆ، پاشان بۆ میسیسیپی و دواجار بۆ نیو ئۆرلینز. |
لە ساڵی ١٧٨٦ جەیمس ویلکینسن ٢٦٠ دۆنم زەوی لە لای باکووری ڕووباری کێنتاکیی کڕی، کە بوو بە ناوەندی شاری فرانکفۆرت. ئەو لایەنگرێکی سەرەتایی بوو بۆ ئەوەی فرانکفۆرت ببێتە پایتەختی ویلایەتەکە. ویلکینسن پێیوابوو فرانکفۆرت دەتوانێت ناوەندێکی گواستنەوە بێت، ڕووباری کێنتاکیی بەکاردەھێنێت بۆ ناردنی بەرھەمی کێڵگە بۆ ڕووباری ئۆھایۆ، پاشان بۆ میسیسیپی و دواجار بۆ نیو ئۆرلینز. |
||
| ھێڵی ٩٥: | ھێڵی ٩٥: | ||
فرانکفۆرت تا ساڵی ١٧٩٤ پۆستەخانەی ئەمریکای ھەبوو، دانیاڵ وایسیگەر وەک پۆستماستەر. لە تشرینی یەکەمی ساڵی ١٧٩٤دا، وایسیگەر یەکەم ڕاپۆرتی چارەکی بۆ واشنتۆن نارد.<ref name=ren>Rennick, Robert M. (1993) ''Kentucky's Bluegrass: A Survey of the Post Offices'', pp. 91 & 99. Lake Grove, Oregon: The Depot, {{ISBN|0-943645-31-X}}. Post Office Department records were destroyed by a fire in 1836.</ref> |
فرانکفۆرت تا ساڵی ١٧٩٤ پۆستەخانەی ئەمریکای ھەبوو، دانیاڵ وایسیگەر وەک پۆستماستەر. لە تشرینی یەکەمی ساڵی ١٧٩٤دا، وایسیگەر یەکەم ڕاپۆرتی چارەکی بۆ واشنتۆن نارد.<ref name=ren>Rennick, Robert M. (1993) ''Kentucky's Bluegrass: A Survey of the Post Offices'', pp. 91 & 99. Lake Grove, Oregon: The Depot, {{ISBN|0-943645-31-X}}. Post Office Department records were destroyed by a fire in 1836.</ref> |
||
جۆن براون، پارێزەر و پیاوێکی دەوڵەتی خەڵکی ڤێرجینیا، لە ساڵی ١٧٩٦دا ماڵێکی دروست کرد کە ئێستا ناوی لیبرتی ھۆڵە لە فرانکفۆرت، پێش ئەوەی کێنتاکی ببێتە ویلایەت، نوێنەرایەتی ڤێرجینیای کردووە لە کۆنگرەی کیشوەری (١٧٧٧–٧٨) و [[کۆنگرەی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا|کۆنگرێسی ئەمریکا]] (١٧٨٩–٩١). لەکاتێکدا لە کۆنگرێس بوو، ئەو پڕۆژە یاسایەی پێشکەش کرد کە ویلایەتی کێنتاکیی کردە ویلایەتێک. دوای بوون بە ویلایەتی، وەک یەکێک لە سیناتۆرەکانی ئەمریکا لە ویلایەتی کێنتاکیی ھەڵبژێردرا.<ref>{{ |
جۆن براون، پارێزەر و پیاوێکی دەوڵەتی خەڵکی ڤێرجینیا، لە ساڵی ١٧٩٦دا ماڵێکی دروست کرد کە ئێستا ناوی لیبرتی ھۆڵە لە فرانکفۆرت، پێش ئەوەی کێنتاکی ببێتە ویلایەت، نوێنەرایەتی ڤێرجینیای کردووە لە کۆنگرەی کیشوەری (١٧٧٧–٧٨) و [[کۆنگرەی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا|کۆنگرێسی ئەمریکا]] (١٧٨٩–٩١). لەکاتێکدا لە کۆنگرێس بوو، ئەو پڕۆژە یاسایەی پێشکەش کرد کە ویلایەتی کێنتاکیی کردە ویلایەتێک. دوای بوون بە ویلایەتی، وەک یەکێک لە سیناتۆرەکانی ئەمریکا لە ویلایەتی کێنتاکیی ھەڵبژێردرا.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=https://bioguideretro.congress.gov/|سەردێڕ=Biographical Directory of the U.S. Congress - Retro Search|وێبگە=[[Biographical Directory of the United States Congress]]}}</ref> |
||
لە ساڵی ١٧٩٦ ئەنجومەنی گشتیی کێنتاکیی پارەی بۆ دروستکردنی خانوویەک بۆ پارێزگار دابین کرد، کە دوای دوو ساڵ تەواو بوو. دەوترێت کۆشکی پارێزگاری کۆن کۆنترین خانووی فەرمی پارێزگارە کە تا ئێستاش لە ئەمریکا بەکاردەھێنرێت. لە ساڵی ١٨٢٩دا گیدیۆن شریۆک بینای پەرلمانی کۆن بە شێوازی زیندووبوونەوەی یۆنانی نەخش کردووە. لە ساڵی ١٨٣٠ تا ١٩١٠ بینای پەرلەمانی ویلایەتی کێنتاکیی ئەمریکا بوو، ناوچەی جیاواز بە ناوی ساوس فرانکفۆرت لە ٣ی کانوونی دووەمی ١٨٥٠ بۆ شارەکە زیادکرا.<ref name=SOS>Commonwealth of Kentucky. Office of the Secretary of State. Land Office. "Frankfort, Kentucky". Accessed July 25, 2013.</ref> ئارگوسی ئەمریکای ڕۆژاوا لە ساڵی ١٨٠٨ تا ١٨٣٠ لە فرانکفۆرت بڵاو کرایەوە.<ref>{{ |
لە ساڵی ١٧٩٦ ئەنجومەنی گشتیی کێنتاکیی پارەی بۆ دروستکردنی خانوویەک بۆ پارێزگار دابین کرد، کە دوای دوو ساڵ تەواو بوو. دەوترێت کۆشکی پارێزگاری کۆن کۆنترین خانووی فەرمی پارێزگارە کە تا ئێستاش لە ئەمریکا بەکاردەھێنرێت. لە ساڵی ١٨٢٩دا گیدیۆن شریۆک بینای پەرلمانی کۆن بە شێوازی زیندووبوونەوەی یۆنانی نەخش کردووە. لە ساڵی ١٨٣٠ تا ١٩١٠ بینای پەرلەمانی ویلایەتی کێنتاکیی ئەمریکا بوو، ناوچەی جیاواز بە ناوی ساوس فرانکفۆرت لە ٣ی کانوونی دووەمی ١٨٥٠ بۆ شارەکە زیادکرا.<ref name=SOS>Commonwealth of Kentucky. Office of the Secretary of State. Land Office. "Frankfort, Kentucky". Accessed July 25, 2013.</ref> ئارگوسی ئەمریکای ڕۆژاوا لە ساڵی ١٨٠٨ تا ١٨٣٠ لە فرانکفۆرت بڵاو کرایەوە.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://steveinskeep.com/77-the-argus-of-western-america/|سەردێڕ=How Politicians Bought the 19th Century Media|ڕێکەوت=٤ی ئایاری ٢٠١٥|وێبگە=Steve Inskeep: NPR Host and Author}}{{Dead link|date=January 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes}}</ref> |
||
لە کاتی [[شەڕی نێوخۆییی ئەمریکا]]، سوپای یەکێتی قەڵاکانی دروست کرد کە ڕووی لە فرانکفۆرت دەکرد لەسەر ئەو شوێنەی کە ئێستا پێی دەوترێت گردی فۆرت. ھەروەھا سوپای کۆنفیدڕاڵ بۆ ماوەیەکی کورت فرانکفۆرتی داگیرکرد، لە ٣ی ئەیلوولی ١٨٦٢ دەستی پێکرد، ئەمە تاکە جار بوو کە ھێزەکانی کۆنفیدڕاڵی پایتەختێکی یەکێتییان کۆنترۆڵکرد. |
لە کاتی [[شەڕی نێوخۆییی ئەمریکا]]، سوپای یەکێتی قەڵاکانی دروست کرد کە ڕووی لە فرانکفۆرت دەکرد لەسەر ئەو شوێنەی کە ئێستا پێی دەوترێت گردی فۆرت. ھەروەھا سوپای کۆنفیدڕاڵ بۆ ماوەیەکی کورت فرانکفۆرتی داگیرکرد، لە ٣ی ئەیلوولی ١٨٦٢ دەستی پێکرد، ئەمە تاکە جار بوو کە ھێزەکانی کۆنفیدڕاڵی پایتەختێکی یەکێتییان کۆنترۆڵکرد. |
||
قوتابخانەی ئامادەییی کڵینتن ستریت، قوتابخانەیەکی گشتی جیاکراوە بۆ خوێندکارانی ئەمریکی ئەفریقی لە فرانکفۆرت، لە ساڵی ١٨٨٢ یان ١٨٨٤ تا ساڵی ١٩٢٨ بەردەوام بوو.<ref name=":0">{{ |
قوتابخانەی ئامادەییی کڵینتن ستریت، قوتابخانەیەکی گشتی جیاکراوە بۆ خوێندکارانی ئەمریکی ئەفریقی لە فرانکفۆرت، لە ساڵی ١٨٨٢ یان ١٨٨٤ تا ساڵی ١٩٢٨ بەردەوام بوو.<ref name=":0">{{بیرخستنەوەی وێب|سەردێڕ=African American Schools in Frankfort and Franklin County, KY |ناونیشان=https://nkaa.uky.edu/nkaa/items/show/2647 |ڕێکەوتی سەردان=٦ی شوباتی ٢٠٢٣|وێبگە=Notable Kentucky African Americans Database, University of Kentucky Libraries, [[University of Kentucky]]}}</ref><ref name=":1">{{Cite book |last=Boyd |first=Douglas |url=https://books.google.com/books?id=N2YiDiKWa_0C |title=Crawfish Bottom: Recovering a Lost Kentucky Community |date=2011-08-01 |publisher=[[University Press of Kentucky]] |isbn=978-0-8131-3409-3 |pages=93–96 |language=en}}</ref> |
||
=== سەدەی ٢٠ەم === |
=== سەدەی ٢٠ەم === |
||
| ھێڵی ١١١: | ھێڵی ١١١: | ||
کەپیتاڵ پڵازا بریتی بوو لە تاوەری ئۆفیسی کەپیتاڵ پڵازا، بەرزترین بینای شارەکە، ھۆتێلی کەپیتاڵ پڵازایە. تاوەری ئۆفیسی کەپیتاڵ پلازا لە ساڵی ١٩٧٢ کرایەوە و بووە ھێمایەکی بینراو بۆ ناوەندی شارەکە. تا سەرەتای ساڵانی ٢٠٠٠، چاککردنەوەی پێکھاتە کۆنکرێتییەکان پشتگوێ خرابوو و گۆڕەپانەکە کەوتبووە دۆخێکی خراپەوە، بەشێکی بەڕووی پیادەدا داخراوە بەھۆی ھۆکاری سەلامەتییەوە. |
کەپیتاڵ پڵازا بریتی بوو لە تاوەری ئۆفیسی کەپیتاڵ پڵازا، بەرزترین بینای شارەکە، ھۆتێلی کەپیتاڵ پڵازایە. تاوەری ئۆفیسی کەپیتاڵ پلازا لە ساڵی ١٩٧٢ کرایەوە و بووە ھێمایەکی بینراو بۆ ناوەندی شارەکە. تا سەرەتای ساڵانی ٢٠٠٠، چاککردنەوەی پێکھاتە کۆنکرێتییەکان پشتگوێ خرابوو و گۆڕەپانەکە کەوتبووە دۆخێکی خراپەوە، بەشێکی بەڕووی پیادەدا داخراوە بەھۆی ھۆکاری سەلامەتییەوە. |
||
فرانکفۆرت لە ساڵانی شەستەکاندا لەگەڵ حکوومەتی ویلایەتەکەدا گەشەیەکی بەرچاوی بەخۆیەوە بینی. زیادکردنێکی مۆدێرن بۆ بینای ئۆفیسی ویلایەتی لە ساڵی ١٩٦٧ تەواو بوو، بینا ڕەسەنەکە لە ساڵانی ١٩٣٠ لە شوێنی زیندانی پێشووی ویلایەتی کێنتاکیی تەواو بوو. بەشێک لە بەردی زیندانە کۆنەکە بۆ دیوارەکانی دەوروبەری بینای ئۆفیسەکان بەکاردەھێنرا.<ref>{{ |
فرانکفۆرت لە ساڵانی شەستەکاندا لەگەڵ حکوومەتی ویلایەتەکەدا گەشەیەکی بەرچاوی بەخۆیەوە بینی. زیادکردنێکی مۆدێرن بۆ بینای ئۆفیسی ویلایەتی لە ساڵی ١٩٦٧ تەواو بوو، بینا ڕەسەنەکە لە ساڵانی ١٩٣٠ لە شوێنی زیندانی پێشووی ویلایەتی کێنتاکیی تەواو بوو. بەشێک لە بەردی زیندانە کۆنەکە بۆ دیوارەکانی دەوروبەری بینای ئۆفیسەکان بەکاردەھێنرا.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=https://books.google.com/books?id=-5Mdua_lXBgC&pg=PA352 |سەردێڕ=Knight's Penny Magazine|ڕێکەوت=١٠ی نیسانی ١٨٣٤|بڵاوکەرەوە=Charles Knight & Company|via=Google Books}}</ref> |
||
=== سەدەی ٢١ەم === |
=== سەدەی ٢١ەم === |
||
ھەرچەندە لە ساڵانی شەستەکاندا گەشەی ئابووری و ژمارەی دانیشتووان بە خێرایی ھەبوو، بەڵام ھەردووکیان لە ھەشتاکانی سەدەی ڕابردوودا خاوبوونەوە و لەو کاتەوە تاڕادەیەک جێگیر بوون.<ref>{{ |
ھەرچەندە لە ساڵانی شەستەکاندا گەشەی ئابووری و ژمارەی دانیشتووان بە خێرایی ھەبوو، بەڵام ھەردووکیان لە ھەشتاکانی سەدەی ڕابردوودا خاوبوونەوە و لەو کاتەوە تاڕادەیەک جێگیر بوون.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|دوایین=Jochim |یەکەم=Mark Joseph |ڕێکەوت=٣١ی ئایاری ٢٠١٨|سەردێڕ=Kentucky & Tennessee Statehood |ناونیشان=https://stampaday.wordpress.com/2018/06/01/kentucky-tennessee-statehood/ |ڕێکەوتی سەردان=١٠ی کانوونی دووەمی ٢٠٢١|وێبگە=A Stamp A Day |زمان=en}}</ref> |
||
لە مانگی ئابی ٢٠٠٨، بەرپرسانی حکوومەتی ویلایەتەکە پێشنیاریان کرد کە تاوەری ئۆفیسی کەپیتاڵ پڵازا بڕوخێنرێت و لە ماوەی چەند ساڵێکدا ناوچەکە پەرەپێبدرێتەوە. دوای دە ساڵ، ڕوخاندنی تاوەری ئۆفیسەکە لە ڕۆژی یەکشەممە ١١ی ئازاری ٢٠١٨ تەواو بوو و لەلایەن WKYT-TV تەلەڤیزیۆنییەوە نمایشکرا و ڕاستەوخۆ لە تۆڕی کۆمەڵایەتی [[فەیسبووک]] پەخشکرا.<ref name="demolition">{{ |
لە مانگی ئابی ٢٠٠٨، بەرپرسانی حکوومەتی ویلایەتەکە پێشنیاریان کرد کە تاوەری ئۆفیسی کەپیتاڵ پڵازا بڕوخێنرێت و لە ماوەی چەند ساڵێکدا ناوچەکە پەرەپێبدرێتەوە. دوای دە ساڵ، ڕوخاندنی تاوەری ئۆفیسەکە لە ڕۆژی یەکشەممە ١١ی ئازاری ٢٠١٨ تەواو بوو و لەلایەن WKYT-TV تەلەڤیزیۆنییەوە نمایشکرا و ڕاستەوخۆ لە تۆڕی کۆمەڵایەتی [[فەیسبووک]] پەخشکرا.<ref name="demolition">{{بیرخستنەوەی وێب|سەردێڕ=Dates set for Frankfort Convention Center, Capital Plaza Tower demolition|work=Lexington Herald-Leader|دوایین=Miller|یەکەم=Alfred|ڕێکەوت=١٤ی کانوونی دووەمی ٢٠١٨|ناونیشان=http://www.kentucky.com/news/local/counties/franklin-county/article194640249.html|ڕێکەوتی سەردان=١٥ی کانوونی دووەمی ٢٠١٨|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20180116135735/http://www.kentucky.com/news/local/counties/franklin-county/article194640249.html|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=١٦ی کانوونی دووەمی ٢٠١٨|ڕەوشی ناونیشان=live}}</ref> سەنتەری کۆنگرە کە لە نزیکەوە بوو، کە لە ساڵی ١٩٧٢ کرایەوە و میوانداری بۆنە جۆراوجۆرەکانی دەکرد، ھەروەھا لە بەھاری ٢٠١٨دا ڕووخێندرا. بەرپرسانی ویلایەتەکە تاوەری ئۆفیسەکانی بەسەرچوویان گۆڕی بە بینایەکی بچووکتر بە ناوی بینای مایۆ-ئەندەروود لە ساڵی ٢٠١٩.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=١٣ی ئابی ٢٠١٩|سەردێڕ=State office building named after historic Frankfort African American school |ناونیشان=https://www.state-journal.com/news/state-office-building-named-after-historic-frankfort-african-american-school/article_f350003e-be01-11e9-9889-e39ad6582370.html |ڕێکەوتی سەردان=٦ی شوباتی ٢٠٢٣|وێبگە=[[The State Journal (Frankfort)|The State Journal]] |زمان=en}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=١٣ی ئابی ٢٠١٩|سەردێڕ=New state office building in downtown Frankfort officially named |ناونیشان=https://www.wtvq.com/new-state-office-building-downtown-frankfort-officially-named/ |ڕێکەوتی سەردان=٦ی شوباتی ٢٠٢٣|وێبگە=ABC 36 News |زمان=en-US}}</ref> ئەم گۆڕانکارییە ئامانجی دروستکردنی زیاتر بوو بۆ پیادە-ژینگەیەکی دۆستانە لە کۆمپلێکسەکەدا و ھاندانی چالاکییەکانی سەر شەقامەکان.<ref>[http://www.kentucky.com/211/story/481397.html Redevelopment Plan"],{{dead link|date=January 2022}} ''Kentucky''</ref> |
||
فرانکفۆرت شوێنی سێ کارگەی دڵۆپاندنە: کارگەی دڵۆپاندنی بافاڵۆ ترایس (بە کێنتاکیی بۆربۆن ناسراوە)، کارگەی دڵۆپاندنی کاستڵ و کی (بەرھەمھێنانی خواردنی ڕۆحی جۆراوجۆر)، و کارگەی دڵۆپاندنی تری بۆیس فاڕم (تایبەتمەند لە بۆربۆن و ویسکی).<ref>{{ |
فرانکفۆرت شوێنی سێ کارگەی دڵۆپاندنە: کارگەی دڵۆپاندنی بافاڵۆ ترایس (بە کێنتاکیی بۆربۆن ناسراوە)، کارگەی دڵۆپاندنی کاستڵ و کی (بەرھەمھێنانی خواردنی ڕۆحی جۆراوجۆر)، و کارگەی دڵۆپاندنی تری بۆیس فاڕم (تایبەتمەند لە بۆربۆن و ویسکی).<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=https://www.bourboncountry.com/plan-your-visit/bourbon-country-regions/frankfort/|سەردێڕ=Home of the Distilleries of Bourbon Country|وێبگە=Bourbon Country}}</ref> |
||
لە ساڵی ٢٠١٨دا ھەزاران مامۆستا لە شارەکەدا ناڕەزایەتییان دەربڕی لە بەرامبەر پڕۆژە یاسای ١٥١ی ئەنجومەنی پیران کە لە ٢٩ی ئازاری ٢٠١٨ پەسەندکرا، بەڵام لە ١٣ی کانوونی دووەمی ٢٠١٨دا لەلایەن دادگای باڵای ویلایەتی کێنتاکییەوە ئەو پڕۆژە یاسایە بە نادەستووری ھەڵوەشێنرایەوە و ڕێگری لە جێبەجێکردنی یاسایی کرا لە ١ی کانوونی دووەمی ٢٠١٩.<ref>{{ |
لە ساڵی ٢٠١٨دا ھەزاران مامۆستا لە شارەکەدا ناڕەزایەتییان دەربڕی لە بەرامبەر پڕۆژە یاسای ١٥١ی ئەنجومەنی پیران کە لە ٢٩ی ئازاری ٢٠١٨ پەسەندکرا، بەڵام لە ١٣ی کانوونی دووەمی ٢٠١٨دا لەلایەن دادگای باڵای ویلایەتی کێنتاکییەوە ئەو پڕۆژە یاسایە بە نادەستووری ھەڵوەشێنرایەوە و ڕێگری لە جێبەجێکردنی یاسایی کرا لە ١ی کانوونی دووەمی ٢٠١٩.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=https://www.kentucky.com/news/politics-government/article207665689.html|سەردێڕ=See the best video, photos as Kentucky teachers pack Frankfort, protest in the Capitol|وێبگە=kentucky|ڕێکەوتی سەردان=٢٢ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20181223073517/https://www.kentucky.com/news/politics-government/article207665689.html|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=٢٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨|ڕەوشی ناونیشان=live|first1=Linda |last1=Blackford}}</ref> |
||
== جوگرافیا == |
== جوگرافیا == |
||
| ھێڵی ٢٥٥: | ھێڵی ٢٥٥: | ||
| Dec precipitation days = ١٢٫٠ |
| Dec precipitation days = ١٢٫٠ |
||
| year precipitation days = ١٣٨٫٤ |
| year precipitation days = ١٣٨٫٤ |
||
| source 1 = [[بەڕێوبەرایەتی نیشتیمانی زەریایی و بەرگی ھەوا|ئێن ئۆ ئەی ئەی]]<ref name=nws>{{ |
| source 1 = [[بەڕێوبەرایەتی نیشتیمانی زەریایی و بەرگی ھەوا|ئێن ئۆ ئەی ئەی]]<ref name=nws>{{بیرخستنەوەی وێب| ناونیشان = https://w2.weather.gov/climate/xmacis.php?wfo=lmk |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ڕێکەوتی سەردان = ٤ی حوزەیرانی ٢٠٢١| ڕێکەوتی ئەرشیڤ = ١٣ی ئایاری ٢٠٢١ |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| access-date = June 4, 2021}}</ref><ref>{{cite web |
|||
| |
| ڕەوشی ناونیشان=مردوو}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب| ناونیشان = https://www.ncei.noaa.gov/access/services/data/v1?dataset=normals-monthly-1991-2020&startDate=0001-01-01&endDate=9996-12-31&stations=USW00053841&format=pdf |
||
| |
| بڵاوکەرەوە = National Oceanic and Atmospheric Administration |
||
| |
| سەردێڕ = Station: Frankfort Capital City AP, KY |
||
| work = U.S. Climate Normals 2020: U.S. Monthly Climate Normals (1991-2020) |
| work = U.S. Climate Normals 2020: U.S. Monthly Climate Normals (1991-2020) |
||
| ⚫ | |||
| access-date = June 4, 2021 |
|||
| ڕێکەوتی ئەرشیڤ = ١٢ی ئایاری ٢٠٢٣}}</ref> |
|||
| ⚫ | |||
| archive-date = 2023-05-12}}</ref> |
|||
}} |
}} |
||
{{Weather box |
{{Weather box |
||
| ھێڵی ٣٧٨: | ھێڵی ٣٧٧: | ||
|Dec precipitation days = ١٠ |
|Dec precipitation days = ١٠ |
||
|year precipitation days = ١١٤ |
|year precipitation days = ١١٤ |
||
|source 1 = ئێن ئۆ ئەی ئەی<ref name= NCDC>{{ |
|source 1 = ئێن ئۆ ئەی ئەی<ref name= NCDC>{{بیرخستنەوەی وێب| ناونیشان = https://www.ncei.noaa.gov/access/services/data/v1?dataset=normals-monthly&startDate=0001-01-01&endDate=9996-12-31&stations=USC00153028&format=pdf |
||
| ⚫ | |||
| url = https://www.ncei.noaa.gov/access/services/data/v1?dataset=normals-monthly&startDate=0001-01-01&endDate=9996-12-31&stations=USC00153028&format=pdf |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| work = U.S. Monthly Climate Normals (1981-2010) |
| work = U.S. Monthly Climate Normals (1981-2010) |
||
| |
| ڕێکەوتی سەردان = ٤ی حوزەیرانی ٢٠٢١}}</ref><ref name=extremes>{{بیرخستنەوەی وێب| ناونیشان = http://xmacis.rcc-acis.org/ |
||
| ⚫ | |||
| url = http://xmacis.rcc-acis.org/ |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ڕێکەوتی سەردان = ٤ی حوزەیرانی ٢٠٢١}}</ref> |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| access-date = June 4, 2021}}</ref> |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| url = http://www.sercc.com/cgi-bin/sercc/cliMAIN.pl?ky3028 |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ڕێکەوتی ئەرشیڤ = ٣١ی ئازاری ٢٠١٤| ڕەوشی ناونیشان = live}}</ref> |
|||
| ⚫ | |||
| access-date = May 18, 2013 |
|||
| ⚫ | |||
| archive-date = March 31, 2014 |
|||
| url-status = live}}</ref> |
|||
}} |
}} |
||
== دیمۆگرافیا == |
== دیمۆگرافیا == |
||
لە سەرژمێری ساڵی ٢٠٢٠دا ٢٨٦٠٢ کەس و ١٢٤٣٤ ماڵ و ٦٠٥٣ بنەماڵە لە شارەکەدا نیشتەجێ بوون.<ref>{{ |
لە سەرژمێری ساڵی ٢٠٢٠دا ٢٨٦٠٢ کەس و ١٢٤٣٤ ماڵ و ٦٠٥٣ بنەماڵە لە شارەکەدا نیشتەجێ بوون.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=https://www.census.gov |بڵاوکەرەوە=[[United States Census Bureau]] |ڕێکەوتی سەردان=١٤ی ئایاری ٢٠١١|سەردێڕ=U.S. Census website}}</ref> [[چڕیی دانیشتووان]] لە ھەر میل چوارگۆشەیەکدا ١٧٨٣ کەس بووە (٦٨٨/کم٢). ١٢٬٩٣٨ یەکەی نیشتەجێبوون ھەبووە بە تێکڕای چڕی ٨٨٥٫١ لە ھەر میل چوارگۆشەیەکدا (٣٤١٫٧/کم٢). پێکھاتەی ڕەگەزی شارەکە ٧٥٫١٪ سپی پێست یان ئەورووپی ئەمریکی (٧٤٫١٪ نا ئیسپانی)، ١٣٫٣٪ ڕەشپێست یان [[ئەمریکییە ئەفریقییەکان]]، ٠٫٢٪ [[ئەمریکییە ڕەسەنەکانی ویلایەتە یەکگرتووەکان|ئەمریکییە ڕەسەنەکان]]، ٢٫٦٪ ئاسیایی، ٠٫٠٪ دوورگەکانی زەریای ھێمن، ١٫٨٪ لە ڕەگەزەکانی دیکە. [[ھیسپانی و ئەمریکییە لاتینییەکان]] لە ھەر ڕەگەزێکدا ٥٫٢٪ی دانیشتووان بوون. |
||
دابەشبوونی تەمەن بریتی بوو لە: ١٩٫٨٪ لە خوار ١٨ ساڵ، ١٣٫١٪ لە ١٨ بۆ ٢٤، ٢٦٫٦٪ لە ٢٥ بۆ ٤٤، ٢٥٫٥٪ لە ٤٥ بۆ ٦٤، و ١٦٫١٪ کە تەمەنیان ٦٥ ساڵ یان زیاتر بوو. بۆ ھەر ١٠٠ مێ، ٩٢٫٩ نێر ھەبووە. بۆ ھەر ١٠٠ مێین کە تەمەنیان ١٨ ساڵ و سەرووترە، ٨٩٫٤ نێر ھەبووە. |
دابەشبوونی تەمەن بریتی بوو لە: ١٩٫٨٪ لە خوار ١٨ ساڵ، ١٣٫١٪ لە ١٨ بۆ ٢٤، ٢٦٫٦٪ لە ٢٥ بۆ ٤٤، ٢٥٫٥٪ لە ٤٥ بۆ ٦٤، و ١٦٫١٪ کە تەمەنیان ٦٥ ساڵ یان زیاتر بوو. بۆ ھەر ١٠٠ مێ، ٩٢٫٩ نێر ھەبووە. بۆ ھەر ١٠٠ مێین کە تەمەنیان ١٨ ساڵ و سەرووترە، ٨٩٫٤ نێر ھەبووە. |
||
| ھێڵی ٤٠٧: | ھێڵی ٤٠١: | ||
فرانکفۆرت شارێکی سەرەکییە لە ناوچەیەکی بچووکی گەورەدا کە فرانکفۆرت و فرانکلین کاونتی لەخۆدەگرێت، ھەروەھا لۆڕێنسبێرگ و ئەندەرسۆن کاونتی لە نزیکەوەیە. ھەروەھا بەشێکە لە ناوچەیەکی ئاماری گەورەتری تێکەڵاو لەگەڵ لێکسینگتۆن و ڕیچمۆند لە ڕۆژھەڵات. |
فرانکفۆرت شارێکی سەرەکییە لە ناوچەیەکی بچووکی گەورەدا کە فرانکفۆرت و فرانکلین کاونتی لەخۆدەگرێت، ھەروەھا لۆڕێنسبێرگ و ئەندەرسۆن کاونتی لە نزیکەوەیە. ھەروەھا بەشێکە لە ناوچەیەکی ئاماری گەورەتری تێکەڵاو لەگەڵ لێکسینگتۆن و ڕیچمۆند لە ڕۆژھەڵات. |
||
ژمارەی دانیشتووانی شاری فرانکفۆرت وای کردووە کە چوارەم بچووکترین پایتەختی ئەمریکا بێت.<ref name=":2">{{ |
ژمارەی دانیشتووانی شاری فرانکفۆرت وای کردووە کە چوارەم بچووکترین پایتەختی ئەمریکا بێت.<ref name=":2">{{بیرخستنەوەی وێب|ڕێکەوت=٢١ی تشرینی دووەمی ٢٠١٨|سەردێڕ=The 10 Least Populated State Capitals |ناونیشان=https://www.worldatlas.com/articles/the-10-smallest-state-capitals.html |ڕێکەوتی سەردان=٢١ی حوزەیرانی ٢٠٢٢|وێبگە=WorldAtlas |زمان=en-US}}</ref> |
||
== پارک و شوێنی کات بەسەربردن == |
== پارک و شوێنی کات بەسەربردن == |
||
فرانکفۆرت لە ویلایەتی کنتاکی ئەمریکا چەندین پارک و شوێنی وەرزشی پێشکەش دەکات کە خزمەت بە دانیشتووان و گەشتیاران دەکات: |
فرانکفۆرت لە ویلایەتی کنتاکی ئەمریکا چەندین پارک و شوێنی وەرزشی پێشکەش دەکات کە خزمەت بە دانیشتووان و گەشتیاران دەکات: |
||
* پارکی لەیکڤیۆ:<ref>{{ |
* پارکی لەیکڤیۆ:<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://www.frankfortparksandrec.com/Parks/parks.html|سەردێڕ=Parks|وێبگە=www.frankfortparksandrec.com|ڕێکەوتی سەردان=١٨ی ئایاری ٢٠٢٠|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=٢٦ی شوباتی ٢٠٢٠|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20200226040557/http://www.frankfortparksandrec.com/Parks/parks.html|ڕەوشی ناونیشان=مردوو}}</ref> |
||
- ئەم پارکە گۆڕەپانی وەرزشی و ڕێڕەوی ڕۆیشتن و گۆڕەپانی یاری و شوێنی سەیرانی تێدایە. شوێنێکی بەناوبانگە بۆ سەردانی خێزان و بۆنە کۆمەڵایەتییەکان. |
- ئەم پارکە گۆڕەپانی وەرزشی و ڕێڕەوی ڕۆیشتن و گۆڕەپانی یاری و شوێنی سەیرانی تێدایە. شوێنێکی بەناوبانگە بۆ سەردانی خێزان و بۆنە کۆمەڵایەتییەکان. |
||
- ھەروەھا پارکەکە یاریگای گۆڵف و دەریاچەیەکی بۆ ڕاوکردنی ماسی ھەیە. |
- ھەروەھا پارکەکە یاریگای گۆڵف و دەریاچەیەکی بۆ ڕاوکردنی ماسی ھەیە. |
||
* پارکی جونیپەر ھێڵ:<ref>{{ |
* پارکی جونیپەر ھێڵ:<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://ldga.weebly.com|سەردێڕ=Lawrenceburg Disc Golf Association - Lawrenceburg (KY) Disc Golf Association|work=Lawrenceburg Disc Golf Association|ڕێکەوتی سەردان=٢٦ی تشرینی دووەمی ٢٠١٩|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20190119230708/https://ldga.weebly.com/|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٩|ڕەوشی ناونیشان=live}}</ref> |
||
- پارکێ جونیپەر ھێڵ یاریگای گۆڵفی گشتی و مەلەوانگە و یاریگای تێنس و گۆڕەپانی یاری لەخۆدەگرێت. |
- پارکێ جونیپەر ھێڵ یاریگای گۆڵفی گشتی و مەلەوانگە و یاریگای تێنس و گۆڕەپانی یاری لەخۆدەگرێت. |
||
- ھەروەھا پارکەکە شوێنی پەناگەی سەیران و ڕێڕەوی ڕۆیشتن پێشکەش دەکات، ئەمەش وای کردووە ببێتە شوێنێکی گشتگیر بۆ چالاکییە جۆراوجۆرەکانی دەرەوە. |
- ھەروەھا پارکەکە شوێنی پەناگەی سەیران و ڕێڕەوی ڕۆیشتن پێشکەش دەکات، ئەمەش وای کردووە ببێتە شوێنێکی گشتگیر بۆ چالاکییە جۆراوجۆرەکانی دەرەوە. |
||
* پارکی ڕیڤەر ڤیو:<ref>{{ |
* پارکی ڕیڤەر ڤیو:<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=https://franklincounty.ky.gov/parks-recreation/|سەردێڕ=Parks & Recreation | Franklin County}}</ref> |
||
- ئەم پارکە دەکەوێتە سەر ڕووباری کنتاکی، ڕێڕەوی ڕۆیشتن و دیمەنی ڕووبارەکە و ناوچەی مێژوویی ناوەندی شارەکەی تێدایە. |
- ئەم پارکە دەکەوێتە سەر ڕووباری کنتاکی، ڕێڕەوی ڕۆیشتن و دیمەنی ڕووبارەکە و ناوچەی مێژوویی ناوەندی شارەکەی تێدایە. |
||
- ھەروەھا پارکەکە میوانداری بۆنە کۆمەڵایەتییەکان دەکات و ڕێگەی دەستڕاگەیشتن بە ماسیگرتن دابین دەکات. |
- ھەروەھا پارکەکە میوانداری بۆنە کۆمەڵایەتییەکان دەکات و ڕێگەی دەستڕاگەیشتن بە ماسیگرتن دابین دەکات. |
||
* پارکی کەپیتاڵ ڤیو:<ref>{{ |
* پارکی کەپیتاڵ ڤیو:<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://sites.google.com/site/walkbikefrankfort |سەردێڕ=Walk/Bike Frankfort |ڕێکەوتی سەردان=١١ی کانوونی یەکەمی ٢٠١١|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20100219171612/http://sites.google.com/site/walkbikefrankfort/ |ڕێکەوتی ئەرشیڤ=١٩ی شوباتی ٢٠١٠|ڕەوشی ناونیشان=live}}</ref> |
||
- ئەم پارکە چەندین شوێنی وەرزشی پێشکەش دەکات، لەوانە یاریگای تۆپی پێ، بەیسبۆڵ، و یاریگای بۆ بی ئێم ئێکس. |
- ئەم پارکە چەندین شوێنی وەرزشی پێشکەش دەکات، لەوانە یاریگای تۆپی پێ، بەیسبۆڵ، و یاریگای بۆ بی ئێم ئێکس. |
||
- ھەروەھا ڕێڕەوی ڕۆیشتن و پاسکیلسواری ھەیە، ئەمەش وای کردووە ببێتە شوێنێکی بەناوبانگی ئارەزومەندانی دەرەوە. |
- ھەروەھا ڕێڕەوی ڕۆیشتن و پاسکیلسواری ھەیە، ئەمەش وای کردووە ببێتە شوێنێکی بەناوبانگی ئارەزومەندانی دەرەوە. |
||
* پارکی کۆڤ سپرینگ:<ref>{{ |
* پارکی کۆڤ سپرینگ:<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://josephinesculpturepark.org|سەردێڕ=Josephine Sculpture Park|ڕێکەوتی سەردان=٢٦ی تشرینی دووەمی ٢٠١٩|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20190920180306/https://josephinesculpturepark.org/|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=٢٠ی ئەیلوولی ٢٠١٩|ڕەوشی ناونیشان=live}}</ref> |
||
- پارکی کۆڤ سپرینگ بە سروشتییەکانی ناسراوە، کە چەم و ژیانی جۆراوجۆری ڕوەک و ئاژەڵی تێدایە. |
- پارکی کۆڤ سپرینگ بە سروشتییەکانی ناسراوە، کە چەم و ژیانی جۆراوجۆری ڕوەک و ئاژەڵی تێدایە. |
||
- پارکەکە ڕێڕەوی ڕۆیشتن و ڕێڕەوی تەختە و شوێنە مێژوویییەکانی تێدایە، لەنێویاندا پاشماوەی میڵ و کانگایەکی کۆن. |
- پارکەکە ڕێڕەوی ڕۆیشتن و ڕێڕەوی تەختە و شوێنە مێژوویییەکانی تێدایە، لەنێویاندا پاشماوەی میڵ و کانگایەکی کۆن. |
||
* پارکی لێسلی مۆریس لەسەر فۆرت ھێڵ:<ref>{{ |
* پارکی لێسلی مۆریس لەسەر فۆرت ھێڵ:<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://folkbikerecyclery.org|سەردێڕ=The Folkbike Re-Cyclery - Join The Revolution - Frankfort, KY|work=folkbikerecyclery.org|ڕێکەوتی سەردان=٢٦ی تشرینی دووەمی ٢٠١٩|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20121028033721/http://folkbikerecyclery.org/|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=٢٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٢|ڕەوشی ناونیشان=live}}</ref><ref>{{cite news | last = Staff | date = May 1, 2013 | title = How to Celebrate Kentucky Derby 2013 in Central Kentucky | url = http://www.aceweekly.com/2013/05/how-to-celebrate-kentucky-derby-2013-in-central-kentucky/ | work = Ace | access-date = June 8, 2017 | archive-url = https://web.archive.org/web/20161013050617/http://www.aceweekly.com/2013/05/how-to-celebrate-kentucky-derby-2013-in-central-kentucky/ | archive-date = October 13, 2016 | url-status = live}}</ref> |
||
- ئەم پارکە بە قەڵاکانی شەڕی ناوخۆ و ئاماژە لێکدانەوەکانی، تێڕوانینێکی مێژوویی دەدات. |
- ئەم پارکە بە قەڵاکانی شەڕی ناوخۆ و ئاماژە لێکدانەوەکانی، تێڕوانینێکی مێژوویی دەدات. |
||
| ھێڵی ٤٤٥: | ھێڵی ٤٣٩: | ||
== پەروەردە == |
== پەروەردە == |
||
زانکۆی ویلایەتی کێنتاکیی دەکەوێتە سنووری شاری فرانکفۆرت. زانکۆکە (کە بە KYSU ناسراوە) زانکۆیەکی گشتی مێژووییی ڕەشپێستەکانە.<ref name="educ1">{{ |
زانکۆی ویلایەتی کێنتاکیی دەکەوێتە سنووری شاری فرانکفۆرت. زانکۆکە (کە بە KYSU ناسراوە) زانکۆیەکی گشتی مێژووییی ڕەشپێستەکانە.<ref name="educ1">{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=https://www.frankfort.ky.gov/322/Education|سەردێڕ=Education | Frankfort, KY|وێبگە=www.frankfort.ky.gov}}</ref> |
||
دوو ناوچەی خوێندنگەی حکومی خزمەت بە شارەکە دەکەن، لەگەڵ سێ قوتابخانەی ئامادەیی حکومی لە سنووری شارەکەدا.<ref name=Censusschoolmap>{{ |
دوو ناوچەی خوێندنگەی حکومی خزمەت بە شارەکە دەکەن، لەگەڵ سێ قوتابخانەی ئامادەیی حکومی لە سنووری شارەکەدا.<ref name=Censusschoolmap>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=https://www2.census.gov/geo/maps/DC2020/PL20/st21_ky/schooldistrict_maps/c21073_franklin/DC20SD_C21073.pdf|سەردێڕ=2020 census - school district reference map: Franklin County, KY|بڵاوکەرەوە=[[U.S. Census Bureau]]|ڕێکەوتی سەردان=١١ی ئابی ٢٠٢٢}} - [https://www2.census.gov/geo/maps/DC2020/PL20/st21_ky/schooldistrict_maps/c21073_franklin/DC20SD_C21073_SD2MS.txt Text list] - For more detailed boundaries of the independent school districts see: {{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=https://apps.legislature.ky.gov/lrc/publications/ResearchReports/RR415.pdf |سەردێڕ=Appendix B: Maps Of Independent School Districts In Operation In FY 2014-FY 2015 Using 2005 Tax District Boundaries – Frankfort ISD |work=Research Report No. 415 – Kentucky's Independent School Districts: A Primer |بڵاوکەرەوە=Office of Education Accountability, Legislative Research Commission |location=Frankfort, KY |پەڕە=110 (PDF p. 124/174)|ڕێکەوت=١٥ی ئەیلوولی ٢٠١٥}}</ref> |
||
ناوچەی خوێندنگەی سەربەخۆی فرانکفۆرت خزمەت بە گەڕەکەکانی ناوەندی شار دەکات، لەوانە ناوەندی شاری فرانکفۆرت، باشووری فرانکفۆرت، بێلپۆینت و تانگڵوود. خوێندنگەکە ئەکادیمیای فێربوونی سەرەتایی (پرۆگرامێکی [[پێش قوتابخانە]])، قوتابخانەی شەکەند ستریت (بۆ پۆلەکانی سەرەتایی و ناوەندی)، ئامادەیی فرانکفۆرت، و ئەکادیمیای گواستنەوەی پانتەر (پرۆگرامێکی ئامادەیی ناتەقلیدی) بەڕێوەدەبات.<ref>{{ |
ناوچەی خوێندنگەی سەربەخۆی فرانکفۆرت خزمەت بە گەڕەکەکانی ناوەندی شار دەکات، لەوانە ناوەندی شاری فرانکفۆرت، باشووری فرانکفۆرت، بێلپۆینت و تانگڵوود. خوێندنگەکە ئەکادیمیای فێربوونی سەرەتایی (پرۆگرامێکی [[پێش قوتابخانە]])، قوتابخانەی شەکەند ستریت (بۆ پۆلەکانی سەرەتایی و ناوەندی)، ئامادەیی فرانکفۆرت، و ئەکادیمیای گواستنەوەی پانتەر (پرۆگرامێکی ئامادەیی ناتەقلیدی) بەڕێوەدەبات.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://www.frankfort.k12.ky.us/|سەردێڕ=Frankfort Independent Schools|وێبگە=www.frankfort.k12.ky.us|ڕێکەوتی سەردان=٧ی شوباتی ٢٠١٩|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20190209124529/http://www.frankfort.k12.ky.us/|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=٩ی شوباتی ٢٠١٩|ڕەوشی ناونیشان=live}}</ref> |
||
قوتابخانە گشتییەکانی فرانکڵین کاونتی خزمەت بە باقی شار و پارێزگاکە دەکەن. حەوت [[قوتابخانەی سەرەتایی]] لەخۆدەگرێت (بریجپۆرت، کۆلینز لەین، ئێرلی لێرنینگ ڤیلیج، ئێلخۆرن، ھیرن، پیکس میل، وێستریج)، دوو [[قوتابخانەی ناوەندی]] (بۆندورانت، ئێلخۆرن)، و دوو قوتابخانەی ئامادەیی (ئامادەیی فرانکڵین کاونتی و ئامادەیی وێستەرن ھیڵز).<ref>{{ |
قوتابخانە گشتییەکانی فرانکڵین کاونتی خزمەت بە باقی شار و پارێزگاکە دەکەن. حەوت [[قوتابخانەی سەرەتایی]] لەخۆدەگرێت (بریجپۆرت، کۆلینز لەین، ئێرلی لێرنینگ ڤیلیج، ئێلخۆرن، ھیرن، پیکس میل، وێستریج)، دوو [[قوتابخانەی ناوەندی]] (بۆندورانت، ئێلخۆرن)، و دوو قوتابخانەی ئامادەیی (ئامادەیی فرانکڵین کاونتی و ئامادەیی وێستەرن ھیڵز).<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=https://www.franklin.kyschools.us/|سەردێڕ=Franklin County Schools|وێبگە=www.franklin.kyschools.us}}</ref> |
||
چەندین قوتابخانەی تایبەت لە ناوچەکەدا ھەیە، لەوانە قوتابخانەی کەپیتاڵ دەی، ئەکادیمیای مەسیحی فرانکفۆرت، قوتابخانەی گوود شیپھێرد کاتۆلیک. |
چەندین قوتابخانەی تایبەت لە ناوچەکەدا ھەیە، لەوانە قوتابخانەی کەپیتاڵ دەی، ئەکادیمیای مەسیحی فرانکفۆرت، قوتابخانەی گوود شیپھێرد کاتۆلیک. |
||
ھەروەھا فرانکفۆرت کتێبخانەیەکی قەرزکردنی ھەیە، کتێبخانەی گشتی پۆڵ ساویێر، کە لە ساڵی ١٩٦٥ بە ناوی ھونەرمەند پاوڵ ساویێرەوە ناونراوە، کە زۆرێک لە تابلۆکانی مێژووی ناوچەکە بەڵگەدار دەکەن.<ref>{{ |
ھەروەھا فرانکفۆرت کتێبخانەیەکی قەرزکردنی ھەیە، کتێبخانەی گشتی پۆڵ ساویێر، کە لە ساڵی ١٩٦٥ بە ناوی ھونەرمەند پاوڵ ساویێرەوە ناونراوە، کە زۆرێک لە تابلۆکانی مێژووی ناوچەکە بەڵگەدار دەکەن.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب| ناونیشان=https://kdla.ky.gov/librarians/pages/librarydirectory.aspx | ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20190111202017/https://kdla.ky.gov/librarians/pages/librarydirectory.aspx | ڕەوشی ناونیشان=مردوو | ڕێکەوتی ئەرشیڤ=١١ی کانوونی دووەمی ٢٠١٩ | سەردێڕ=Kentucky Public Library Directory | بڵاوکەرەوە=Kentucky Department for Libraries and Archives | ڕێکەوتی سەردان=١٨ی ئایاری ٢٠٢٠}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=https://explorekyhistory.ky.gov/items/show/250|سەردێڕ=Paul Sawyier Library|یەکەم=Amy|دوایین=Roe|وێبگە=ExploreKYHistory|ڕێکەوتی سەردان=١٨ی ئایاری ٢٠٢٠}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=https://www.pspl.org/event/paul-sawyier-art-exhibit/|سەردێڕ=Paul Sawyier Art Exhibit|ڕێکەوت=٨ی ئەیلوولی ٢٠١٨|وێبگە=pspl.org|ڕێکەوتی سەردان=١٨ی ئایاری ٢٠٢٠|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=٢١ی ئەیلوولی ٢٠٢١|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20210921222817/https://www.pspl.org/event/paul-sawyier-art-exhibit/|ڕەوشی ناونیشان=مردوو}}</ref> |
||
== گواستنەوە == |
== گواستنەوە == |
||
فرانکفۆرت ترانزێت خزمەتگوزاری گواستنەوەی ڕێگای جێگیر و وەڵامدانەوەی داواکاری لە سەرتاسەری شارەکەدا پێشکەش دەکات.<ref name="educ1"/> |
فرانکفۆرت ترانزێت خزمەتگوزاری گواستنەوەی ڕێگای جێگیر و وەڵامدانەوەی داواکاری لە سەرتاسەری شارەکەدا پێشکەش دەکات.<ref name="educ1"/> |
||
ڕێگای ٦٠ی ئەمریکا و ڕێگای ٤٦٠ی ئەمریکا لە ڕۆژھەڵات-ڕۆژاوا بە فرانکفۆرتدا تێدەپەڕن. ڕێگای ١٢٧ی ئەمریکا و ڕێگای ٤٢١ی ئەمریکا لە باکوور-باشوورەوە بە فرانکفۆرتدا تێدەپەڕن. ڕێگای ئینتەرستەیت ٦٤ بەرەو باشووری شارەکە تێدەپەڕێت.<ref name=Censusschoolmap/><ref>{{ |
ڕێگای ٦٠ی ئەمریکا و ڕێگای ٤٦٠ی ئەمریکا لە ڕۆژھەڵات-ڕۆژاوا بە فرانکفۆرتدا تێدەپەڕن. ڕێگای ١٢٧ی ئەمریکا و ڕێگای ٤٢١ی ئەمریکا لە باکوور-باشوورەوە بە فرانکفۆرتدا تێدەپەڕن. ڕێگای ئینتەرستەیت ٦٤ بەرەو باشووری شارەکە تێدەپەڕێت.<ref name=Censusschoolmap/><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://www.frankfort.k12.ky.us/|سەردێڕ=Frankfort Independent Schools|وێبگە=www.frankfort.k12.ky.us|ڕێکەوتی سەردان=٧ی شوباتی ٢٠١٩|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20190209124529/http://www.frankfort.k12.ky.us/|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=٩ی شوباتی ٢٠١٩|ڕەوشی ناونیشان=live}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=https://www.franklin.kyschools.us/|سەردێڕ=Franklin County Schools|وێبگە=www.franklin.kyschools.us}}</ref> |
||
فڕۆکەخانەی کەپیتاڵ ستی، فڕۆکەخانەیەکی بەکارھێنانی گشتییە، یەک میل لە باشووری ڕۆژاوای ناوچەی بازرگانی ناوەندی فرانکفۆرتەوە دوورە. نزیکترین فڕۆکەخانە کە گەشتە بازرگانییەکانی تێدایە فڕۆکەخانەی بلو گراسە کە ٢٢ میل لە باشووری ڕۆژھەڵاتی فرانکفۆرتەوە دوورە.<ref>{{ |
فڕۆکەخانەی کەپیتاڵ ستی، فڕۆکەخانەیەکی بەکارھێنانی گشتییە، یەک میل لە باشووری ڕۆژاوای ناوچەی بازرگانی ناوەندی فرانکفۆرتەوە دوورە. نزیکترین فڕۆکەخانە کە گەشتە بازرگانییەکانی تێدایە فڕۆکەخانەی بلو گراسە کە ٢٢ میل لە باشووری ڕۆژھەڵاتی فرانکفۆرتەوە دوورە.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب| ناونیشان=https://kdla.ky.gov/librarians/pages/librarydirectory.aspx | ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20190111202017/https://kdla.ky.gov/librarians/pages/librarydirectory.aspx | ڕەوشی ناونیشان=مردوو | ڕێکەوتی ئەرشیڤ=١١ی کانوونی دووەمی ٢٠١٩ | سەردێڕ=Kentucky Public Library Directory | بڵاوکەرەوە=Kentucky Department for Libraries and Archives | ڕێکەوتی سەردان=١٨ی ئایاری ٢٠٢٠}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=https://explorekyhistory.ky.gov/items/show/250|سەردێڕ=Paul Sawyier Library|یەکەم=Amy|دوایین=Roe|وێبگە=ExploreKYHistory|ڕێکەوتی سەردان=١٨ی ئایاری ٢٠٢٠}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=https://www.pspl.org/event/paul-sawyier-art-exhibit/|سەردێڕ=Paul Sawyier Art Exhibit|ڕێکەوت=٨ی ئەیلوولی ٢٠١٨|وێبگە=pspl.org|ڕێکەوتی سەردان=١٨ی ئایاری ٢٠٢٠|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=٢١ی ئەیلوولی ٢٠٢١|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20210921222817/https://www.pspl.org/event/paul-sawyier-art-exhibit/|ڕەوشی ناونیشان=مردوو}}</ref> وێستگەی فرانکفۆرت یونیۆن [[وێستگەی شەمەندەفەر|وێستگەیەکی شەمەندەفەری]] ناوەندی بوو بۆ باکووری ناوەڕاستی ویلایەتی کنتاکی. خزمەتی بە ھێڵی ئاسنی چیساپیک و ئۆھایۆ، ھێڵی ئاسنی فرانکفۆرت و سینسیناتی و ھێڵی ئاسنی لویسڤیل و ناشڤیل دەکرد. تا ناوەڕاستی ساڵانی ١٩٥٠، وێستگەی یونیۆن خزمەتی بە بەشەکانی لویسڤیل-ئاشلاند دەکرد. |
||
== شوێنە سەرنجڕاکێشەکان == |
== شوێنە سەرنجڕاکێشەکان == |
||
| ھێڵی ٤٧٧: | ھێڵی ٤٧١: | ||
* کارگەی بوفاڵۆ، لە ساڵی ١٧٩٢ دروست کراوە |
* کارگەی بوفاڵۆ، لە ساڵی ١٧٩٢ دروست کراوە |
||
* ماڵی «جێسی ئاڕ زایگلێر» (تایبەت)، تاکە ماڵی [[فرانک لۆید ڕایت]]ە لە کنتاکی، لە ساڵی ١٩٠٩ دروست کراوە |
* ماڵی «جێسی ئاڕ زایگلێر» (تایبەت)، تاکە ماڵی [[فرانک لۆید ڕایت]]ە لە کنتاکی، لە ساڵی ١٩٠٩ دروست کراوە |
||
* مۆزەخانەی کەپیتاڵ، کۆگایەکی مێژووی فرانکفۆرت و فرانکڵین کاونتییە.<ref name=":4">{{ |
* مۆزەخانەی کەپیتاڵ، کۆگایەکی مێژووی فرانکفۆرت و فرانکڵین کاونتییە.<ref name=":4">{{بیرخستنەوەی وێب|سەردێڕ=Capital City Museum {{!}} Frankfort KY |ناونیشان=https://www.capitalcitymuseum.com/ |ڕێکەوتی سەردان=١٢ی تەممووزی ٢٠٢٢|وێبگە=www.capitalcitymuseum.com}}</ref> |
||
== کەسایەتییەکان == |
== کەسایەتییەکان == |
||
[[پەڕگە:02Sawyier.jpg|وێنۆک|پۆڵ ساویێر، هونەرمەندی دیاری فرانکفۆرت ]] |
[[پەڕگە:02Sawyier.jpg|وێنۆک|پۆڵ ساویێر، هونەرمەندی دیاری فرانکفۆرت ]] |
||
شاری فرانکفۆرت، کنتاکیی ئەمریکا شوێنی چەندین کەسی دیار بووە، لەوانە:<ref>{{ |
شاری فرانکفۆرت، کنتاکیی ئەمریکا شوێنی چەندین کەسی دیار بووە، لەوانە:<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|last1=Robert Brammer |سەردێڕ=General James Wilkinson, the Spanish Spy Who was a Senior Officer in the U.S. Army During Four Presidential Administrations |ناونیشان=https://blogs.loc.gov/law/2020/04/general-james-wilkinson-the-spanish-spy-who-commanded-the-u-s-army-during-four-presidential-administrations/ |بڵاوکەرەوە=Library of Congress |ڕێکەوتی سەردان=٢٨ی ئابی ٢٠٢١|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20210318011056/https://blogs.loc.gov/law/2020/04/general-james-wilkinson-the-spanish-spy-who-commanded-the-u-s-army-during-four-presidential-administrations/ |ڕێکەوتی ئەرشیڤ=١٨ی ئازاری ٢٠٢١|زمان=en |ڕێکەوت=٢١ی نیسانی ٢٠٢٠|وتەگێڕانەوە=Frankfort, the capital of Kentucky, where Wilkinson laid out the grid for many of the early streets. Wilkinson brazenly named one of those streets for a Spanish governor who was paying him, Mero Street (the correct spelling of the governor's name is Miro)}}</ref><ref name="Marquis 1607-1896">{{cite book | title = Who Was Who in America, Historical Volume, 1607−1896 | publisher = Marquis Who's Who | location = Chicago | year = 1963}}</ref> |
||
* جۆرج گراھام ڤێست؛ سیناتۆری ئەمریکی لە ویلایەتی میزۆری.<ref>{{ |
* جۆرج گراھام ڤێست؛ سیناتۆری ئەمریکی لە ویلایەتی میزۆری.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب| سەردێڕ = George Graham Vest: Tribute to the Dog | بڵاوکەرەوە = The History Place | ناونیشان = http://www.historyplace.com/speeches/vest.htm | ڕێکەوتی سەردان = ١٢ی شوباتی ٢٠١٧| ناونیشانی ئەرشیڤ = https://web.archive.org/web/20161129202446/http://www.historyplace.com/speeches/vest.htm | ڕێکەوتی ئەرشیڤ = ٢٩ی تشرینی دووەمی ٢٠١٦| ڕەوشی ناونیشان = live}}</ref><ref>{{بیرخستنەوەی وێب| سەردێڕ = Illinois Governor Thomas Carlin | بڵاوکەرەوە = National Governors Association | ناونیشان = http://www.nga.org/cms/home/governors/past-governors-bios/page_illinois/col2-content/main-content-list/title_carlin_thomas.html | ڕێکەوتی سەردان = ١٢ی شوباتی ٢٠١٧| ناونیشانی ئەرشیڤ = https://web.archive.org/web/20130928020144/http://www.nga.org/cms/home/governors/past-governors-bios/page_illinois/col2-content/main-content-list/title_carlin_thomas.html | ڕێکەوتی ئەرشیڤ = ٢٨ی ئەیلوولی ٢٠١٣| ڕەوشی ناونیشان = live}}</ref> |
||
* پۆڵ ساویێر؛ ھونەرمەندێکی ئەمریکییە و بە تابلۆی دیمەنە سروشتییەکانی ویلایەتی کنتاکی ناسراوە. |
* پۆڵ ساویێر؛ ھونەرمەندێکی ئەمریکییە و بە تابلۆی دیمەنە سروشتییەکانی ویلایەتی کنتاکی ناسراوە. |
||
* وێس ئەنسێڵد؛ یاریزانێکی پیشەگەر و ڕاهێنەری تۆپی سەبەتە بوو، ئەنسێڵد یاریزانی ھۆڵی ناوبانگ و باشترین یاریزانی ئێن بی ئەس بووە. |
* وێس ئەنسێڵد؛ یاریزانێکی پیشەگەر و ڕاهێنەری تۆپی سەبەتە بوو، ئەنسێڵد یاریزانی ھۆڵی ناوبانگ و باشترین یاریزانی ئێن بی ئەس بووە. |
||
| ھێڵی ٤٩٦: | ھێڵی ٤٩٠: | ||
== دەستەخوشک == |
== دەستەخوشک == |
||
* {{flagdeco|ژاپۆن}} [[شیمامۆتۆ]]، [[پارێزگای ئۆساکا]]، [[ژاپۆن]]<ref>{{ |
* {{flagdeco|ژاپۆن}} [[شیمامۆتۆ]]، [[پارێزگای ئۆساکا]]، [[ژاپۆن]]<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://www.state-journal.com/2017/04/18/new-sister-city-official/|سەردێڕ=New sister city official {{!}} The State Journal|وێبگە=www.state-journal.com|ڕێکەوتی سەردان=٢٦ی شوباتی ٢٠١٨|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20180227094254/http://www.state-journal.com/2017/04/18/new-sister-city-official/|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=٢٧ی شوباتی ٢٠١٨|ڕەوشی ناونیشان=مردوو}}</ref> |
||
== پێشانگا == |
== پێشانگا == |
||
| ھێڵی ٥١٧: | ھێڵی ٥١١: | ||
== بەستەرە دەرەکییەکان == |
== بەستەرە دەرەکییەکان == |
||
{{پۆلی کۆمنز|Frankfort, Kentucky}} |
{{پۆلی کۆمنز|Frankfort, Kentucky}} |
||
{{وتاری ھەڵبژێردراو|وەشان=|ڕێکەوت=٢٧ی تەممووزی ٢٠٢٤}} |
{{وتاری ھەڵبژێردراو|وەشان=١٣٢٦٢٩٥|ڕێکەوت=٢٧ی تەممووزی ٢٠٢٤}} |
||
{{تووڵی دەروازە|ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا|جوگرافیا|مێژوو|کەش و ھەوا}} |
{{تووڵی دەروازە|ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا|جوگرافیا|مێژوو|کەش و ھەوا|شارەکان}} |
||
[[پۆل:شارەکانی کێنتاکی]] |
[[پۆل:شارەکانی کێنتاکی]] |
||
دوایین پێداچوونەوەی ١١:١٦، ١٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤
فرانکفۆرت | |
|---|---|
پایتەختی ویلایەت | |
ناوچەی مێژووی، ناوەندی شار کڵێسای گوود شیپھێرد ناوەندی فرانکفۆرت لە شەو فرانکفۆرت لە ٢٠٠٩ | |
 ئاڵا  مۆر  لۆگۆ | |
 شوێنی فرانکفۆرت لە فرانکڵین کاونتی، کنتاکی | |
| وڵات | ویلایەتە یەکگرتووەکان |
| ویلایەت | کنتاکی |
| کاونتی | فرانکڵین |
| دامەزراو | ١٧٨٦ |
| یەکگرتوو | ٢٨ی شوباتی ١٨٣٥ |
| دەسەڵات | |
| • جۆر | کۆمیسیۆن/بەڕێوەبەر |
| • سەرۆکی شارەوانی | لەین ویڵکەرسن[١] |
| ڕووبەر | |
| • سەرجەم | ١٥٫٠٧ میلی چوارگۆشە (٣٩٫٠٣ کیلۆمەتری چوارگۆشە) |
| • وشکایی | ١٤٫٧٧ میلی چوارگۆشە (٣٨٫٢٥ کیلۆمەتری چوارگۆشە) |
| • ئاو | ٠٫٣٠ میلی چوارگۆشە (٠٫٧٨ کیلۆمەتری چوارگۆشە) |
| ژمارەی دانیشتووان (٢٠٢٠) | |
| • سەرجەم | ٢٨٬٦٠٢ |
| • مەزندە (٢٠٢٢)[٣] | ٢٨٬٣٩١ |
| • چڕی | ١٬٩٠٠ کەس لە میلی چوارگۆشە (٧٣٠ کەس لە کیلۆمەتری چوارگۆشە) |
| وێبگە | City website |
فرانکفۆرت (بە ئینگلیزی: Frankfort) پایتەختی ویلایەتی کنتاکیی ئەمریکایە و ناوەندی شارستانی فرانکڵین کاونتییە.[٤] وەک شارێکی چینی حوکمڕانی نێوخۆیی پۆڵێن کراوە. لە سەرژمێریی ساڵی ٢٠٢٠ی ئەمریکادا، ژمارەی دانیشتووانی ٢٨ ھەزار و ٦٠٢ کەس بووە.[٥] فرانکفۆرت دەکەوێتە سەر ڕووباری کنتاکی، شارێکی سەرەکییە لە ویلایەتی کنتاکیی، و کە پارێزگاکانی فرانکڵین و ئاندەرسن لەخۆدەگرێت. لە پلەی چوارەمی بچووکترین پایتەختی ویلایەتەکانە بەپێی ژمارەی دانیشتووانی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا و ١٣ھەمین شاری پڕ دانیشتووانە لە ویلایەتی کنتاکیی.[٦]
پێش دامەزراندنی فرانکفۆرت، شوێنەکە خاڵێکی پەڕینەوە بوو کە پێی دەگوترا فۆرد بەسەر ڕووباری کنتاکییەوە، کە لەلایەن بوفالۆکانەوە بەکاردەھێنرا و وەک ڕێڕەوێکی سەرەکی لە ئەمریکای کۆلۆنیالیزمدا کاری دەکرد. گەڕانچییە ئینگلیزەکان بۆ یەکەمجار لە ساڵانی ١٧٥٠ ھاتنە ناوچەکە. ناوی فرانکفۆرت لە ڕووداوێکەوە سەرچاوەی گرتووە لە ساڵی ١٧٨٠ کاتێک پێشەنگێک بە ناوی ستیڤن فرانک لە پێکدادانێکدا لەگەڵ ئەمریکییە ڕەسەنەکان کوژرا. بۆیە ناوی لێنرا «فرانک فۆرد» بۆ ڕێزلێنان لەو کەسە. لە ساڵی ١٧٨٦ کۆبوونەوەی گشتیی ڤیرجینیا ١٠٠ دۆنم زەوی تەرخان کرد بۆ دامەزراندنی شارۆچکەی فرانکفۆرت. دوای ئەوەی کنتاکی لە ساڵی ١٧٩٢ بوو بە ویلایەت، فرانکفۆرت وەک پایتەختی ئەو ویلایەتە ھەڵبژێردرا.[٧]
شارەکە دەکەوێتە ناوەوەی ھەرێمی بلووگراس لە ویلایەتی کنتاکیی ئەمریکا.[٨] ڕووباری کنتاکی بەناو شارەکەدا دەڕوات، ناوەندی شار و ساوت فرانکفۆرت لە بەرامبەر ڕووبارەکەدان. ناوچەکانی دەرەوەی شار بە ڕۆژھەڵات و ڕۆژاوای فرانکفۆرت ناودەبرێن. فرانکفۆرت بە چوار وەرزدا تێدەپەڕێت: لە وەرزی زستان بە شێوەیەکی گشتی فێنکە لەگەڵ ھەندێک بارینی بەفر، لەکاتێکدا وەرزی هاوینی گەرم و شێدارە.[٩][١٠]
بەهۆی ھەڵکەوتەکەی شوێنەکەی بەدرێژایی ڕووباری کنتاکی، فرانکفۆرت ڕووبەڕووی چەندین لافاو بووەتەوە، بەتایبەتی لە ساڵانی ١٩٣٧ و ١٩٧٨. بۆ ڕێگریکردن لە لافاو، بەنداوی باکووری فرانکفۆرت لە ساڵی ١٩٦٩ تەواو بوو، و دیواری لافاوەکەی باشووری فرانکفۆرت لە ساڵانی نەوەدەکاندا دروست کرا. ناوەندی شاری فرانکفۆرت بە پێنج پرد بەسەر ڕووبارەکەدا بەستراوەتەوە، لەوانە پردی پردی سانت کلێر ستریت و کەپیتاڵ ئەڤینۆ. شوێنە گرنگەکان بریتین لە باڵەخانەی کەپیتۆڵی ویلایەتی کنتاکی، مۆزەخانەی پایتەخت و فۆرت ھیڵ کە دیمەنی ناوەندی شارەکە پێشکەش دەکات.
تا ساڵی ٢٠١٦ گەورەترین پیشەسازی لە فرانکفۆرت بەڕێوبەرایەتیی گشتی بووە، کە ئەویش لە ٢٨٪ی کرێکاران پێکدێت.[١١] بەرھەمھێنان زیاتر لە ١٢٪ی ھەلی کارەکانی پێکھێناوە. فرانکفۆرت لە تەنیشت ڕێگای ئینتەرستەیت ٦٤ و ڕێگای ئینتەرستەیت ٧٥ نزیکە. خەڵک دەتوانن لە فڕۆکەخانەی بلوو گراس لە لێکسینگتۆنەوە بە فڕۆکەی بازرگانی بفڕن.
مێژوو
[دەستکاری]پێش ١٩٩٠
[دەستکاری]
ڕەنگە شارۆچکەی فرانکفۆرت ناوەکەی لە ڕووداوێکەوە لە ساڵانی ١٧٨٠دا وەرگرتبێت. خەڵکانی ڕەسەنی ئەمریکا لە وێستگەی برایانەوە ھێرشیان کردە سەر ھەندێک لە دانیشتووانی سەرەتایی ئەورووپی، کە بڕیار بوو لە مانز لیک لە ناوچەی جێفرسن خوێ دروست بکەن. پێشڕەوێک بە ناوی ستیڤن فرانک لە ڕووباری کێنتاکیی کوژرا، بۆیە دانیشتووانان دەستیان کرد بە ناونانی ئەو پەڕینەوەیە بە "فرانکس فۆرد ". ئەم ناوە دواتر بوو بە فرانکفۆرت.[١٢]
لە ساڵی ١٧٨٦ جەیمس ویلکینسن ٢٦٠ دۆنم زەوی لە لای باکووری ڕووباری کێنتاکیی کڕی، کە بوو بە ناوەندی شاری فرانکفۆرت. ئەو لایەنگرێکی سەرەتایی بوو بۆ ئەوەی فرانکفۆرت ببێتە پایتەختی ویلایەتەکە. ویلکینسن پێیوابوو فرانکفۆرت دەتوانێت ناوەندێکی گواستنەوە بێت، ڕووباری کێنتاکیی بەکاردەھێنێت بۆ ناردنی بەرھەمی کێڵگە بۆ ڕووباری ئۆھایۆ، پاشان بۆ میسیسیپی و دواجار بۆ نیو ئۆرلینز.
دوای ئەوەی ویلایەتی کێنتاکیی لە ساڵی ١٧٩٢ بوو بە پازدەھەمین ویلایەت، لە ٢٠ی حوزەیرانی ١٧٩٢دا پێنج کۆمیساری لە پارێزگا جیاوازەکانەوە ھەڵبژێردران بۆ ئەوەی شوێنێک بۆ پایتەختەکە ھەڵبژێرن. ئەوان بریتی بوون لە جۆن ئاڵن و جۆن ئێدواردز (ھەردووکیان خەڵکی بۆربۆن کاونتی)، ھێنری لی (لە ماسۆن)، تۆماس کێنێدی (لە مادیسن) و ڕۆبەرت تۆد (لە فەیێت). زۆرێک لە شارۆچکەکان دەیانویست ببن بە پایتەخت، بەڵام فرانکفۆرت ھەڵبژێردرا.[١٣]
فرانکفۆرت تا ساڵی ١٧٩٤ پۆستەخانەی ئەمریکای ھەبوو، دانیاڵ وایسیگەر وەک پۆستماستەر. لە تشرینی یەکەمی ساڵی ١٧٩٤دا، وایسیگەر یەکەم ڕاپۆرتی چارەکی بۆ واشنتۆن نارد.[١٤]
جۆن براون، پارێزەر و پیاوێکی دەوڵەتی خەڵکی ڤێرجینیا، لە ساڵی ١٧٩٦دا ماڵێکی دروست کرد کە ئێستا ناوی لیبرتی ھۆڵە لە فرانکفۆرت، پێش ئەوەی کێنتاکی ببێتە ویلایەت، نوێنەرایەتی ڤێرجینیای کردووە لە کۆنگرەی کیشوەری (١٧٧٧–٧٨) و کۆنگرێسی ئەمریکا (١٧٨٩–٩١). لەکاتێکدا لە کۆنگرێس بوو، ئەو پڕۆژە یاسایەی پێشکەش کرد کە ویلایەتی کێنتاکیی کردە ویلایەتێک. دوای بوون بە ویلایەتی، وەک یەکێک لە سیناتۆرەکانی ئەمریکا لە ویلایەتی کێنتاکیی ھەڵبژێردرا.[١٥]
لە ساڵی ١٧٩٦ ئەنجومەنی گشتیی کێنتاکیی پارەی بۆ دروستکردنی خانوویەک بۆ پارێزگار دابین کرد، کە دوای دوو ساڵ تەواو بوو. دەوترێت کۆشکی پارێزگاری کۆن کۆنترین خانووی فەرمی پارێزگارە کە تا ئێستاش لە ئەمریکا بەکاردەھێنرێت. لە ساڵی ١٨٢٩دا گیدیۆن شریۆک بینای پەرلمانی کۆن بە شێوازی زیندووبوونەوەی یۆنانی نەخش کردووە. لە ساڵی ١٨٣٠ تا ١٩١٠ بینای پەرلەمانی ویلایەتی کێنتاکیی ئەمریکا بوو، ناوچەی جیاواز بە ناوی ساوس فرانکفۆرت لە ٣ی کانوونی دووەمی ١٨٥٠ بۆ شارەکە زیادکرا.[١٦] ئارگوسی ئەمریکای ڕۆژاوا لە ساڵی ١٨٠٨ تا ١٨٣٠ لە فرانکفۆرت بڵاو کرایەوە.[١٧]
لە کاتی شەڕی نێوخۆییی ئەمریکا، سوپای یەکێتی قەڵاکانی دروست کرد کە ڕووی لە فرانکفۆرت دەکرد لەسەر ئەو شوێنەی کە ئێستا پێی دەوترێت گردی فۆرت. ھەروەھا سوپای کۆنفیدڕاڵ بۆ ماوەیەکی کورت فرانکفۆرتی داگیرکرد، لە ٣ی ئەیلوولی ١٨٦٢ دەستی پێکرد، ئەمە تاکە جار بوو کە ھێزەکانی کۆنفیدڕاڵی پایتەختێکی یەکێتییان کۆنترۆڵکرد.
قوتابخانەی ئامادەییی کڵینتن ستریت، قوتابخانەیەکی گشتی جیاکراوە بۆ خوێندکارانی ئەمریکی ئەفریقی لە فرانکفۆرت، لە ساڵی ١٨٨٢ یان ١٨٨٤ تا ساڵی ١٩٢٨ بەردەوام بوو.[١٨][١٩]
سەدەی ٢٠ەم
[دەستکاری]
لە ٣ی شوباتی ١٩٠٠ ویڵیام گۆبێڵ لە شاری فرانکفۆرت تیرۆرکرا لەکاتێکدا بە پێ دەچوو بۆ کۆنگرێس لە ڕێگادا بۆ ئەنجومەنی یاسادانانی کێنتاکیی. دواتر کەیڵب پاوەرز وەزیری پێشووی دەرەوەی ئەمریکا و چەند کەسێکی دیکە بە پیلانگێڕی بۆ کوشتنی گۆبێل تاوانبار کران، بەڵام دواتر ھەموویان لێخۆشبوون.[٢٠]
قوتابخانەی مایۆ-ئەندەروود کە جێنشینی قوتابخانەی ئامادەیی کڵینتن ستریت بوو، قوتابخانەیەکی گشتی بوو بۆ خوێندکارانی ئەمریکی ئەفریقی لە فرانکفۆرت و لە ساڵی ١٩٢٩ تا ساڵی ١٩٦٤ کاری دەکرد، قوتابخانەکە وەک بەشێک لە پلانی نوێکردنەوەی شارەکان ڕووخێندرا بۆ ئەوەی شوێنێک بۆ کەپیتاڵ پڵاوا بکرێتەوە.[٢١]
کەپیتاڵ پڵازا بریتی بوو لە تاوەری ئۆفیسی کەپیتاڵ پڵازا، بەرزترین بینای شارەکە، ھۆتێلی کەپیتاڵ پڵازایە. تاوەری ئۆفیسی کەپیتاڵ پلازا لە ساڵی ١٩٧٢ کرایەوە و بووە ھێمایەکی بینراو بۆ ناوەندی شارەکە. تا سەرەتای ساڵانی ٢٠٠٠، چاککردنەوەی پێکھاتە کۆنکرێتییەکان پشتگوێ خرابوو و گۆڕەپانەکە کەوتبووە دۆخێکی خراپەوە، بەشێکی بەڕووی پیادەدا داخراوە بەھۆی ھۆکاری سەلامەتییەوە.
فرانکفۆرت لە ساڵانی شەستەکاندا لەگەڵ حکوومەتی ویلایەتەکەدا گەشەیەکی بەرچاوی بەخۆیەوە بینی. زیادکردنێکی مۆدێرن بۆ بینای ئۆفیسی ویلایەتی لە ساڵی ١٩٦٧ تەواو بوو، بینا ڕەسەنەکە لە ساڵانی ١٩٣٠ لە شوێنی زیندانی پێشووی ویلایەتی کێنتاکیی تەواو بوو. بەشێک لە بەردی زیندانە کۆنەکە بۆ دیوارەکانی دەوروبەری بینای ئۆفیسەکان بەکاردەھێنرا.[٢٢]
سەدەی ٢١ەم
[دەستکاری]ھەرچەندە لە ساڵانی شەستەکاندا گەشەی ئابووری و ژمارەی دانیشتووان بە خێرایی ھەبوو، بەڵام ھەردووکیان لە ھەشتاکانی سەدەی ڕابردوودا خاوبوونەوە و لەو کاتەوە تاڕادەیەک جێگیر بوون.[٢٣]
لە مانگی ئابی ٢٠٠٨، بەرپرسانی حکوومەتی ویلایەتەکە پێشنیاریان کرد کە تاوەری ئۆفیسی کەپیتاڵ پڵازا بڕوخێنرێت و لە ماوەی چەند ساڵێکدا ناوچەکە پەرەپێبدرێتەوە. دوای دە ساڵ، ڕوخاندنی تاوەری ئۆفیسەکە لە ڕۆژی یەکشەممە ١١ی ئازاری ٢٠١٨ تەواو بوو و لەلایەن WKYT-TV تەلەڤیزیۆنییەوە نمایشکرا و ڕاستەوخۆ لە تۆڕی کۆمەڵایەتی فەیسبووک پەخشکرا.[٢٤] سەنتەری کۆنگرە کە لە نزیکەوە بوو، کە لە ساڵی ١٩٧٢ کرایەوە و میوانداری بۆنە جۆراوجۆرەکانی دەکرد، ھەروەھا لە بەھاری ٢٠١٨دا ڕووخێندرا. بەرپرسانی ویلایەتەکە تاوەری ئۆفیسەکانی بەسەرچوویان گۆڕی بە بینایەکی بچووکتر بە ناوی بینای مایۆ-ئەندەروود لە ساڵی ٢٠١٩.[٢٥][٢٦] ئەم گۆڕانکارییە ئامانجی دروستکردنی زیاتر بوو بۆ پیادە-ژینگەیەکی دۆستانە لە کۆمپلێکسەکەدا و ھاندانی چالاکییەکانی سەر شەقامەکان.[٢٧]
فرانکفۆرت شوێنی سێ کارگەی دڵۆپاندنە: کارگەی دڵۆپاندنی بافاڵۆ ترایس (بە کێنتاکیی بۆربۆن ناسراوە)، کارگەی دڵۆپاندنی کاستڵ و کی (بەرھەمھێنانی خواردنی ڕۆحی جۆراوجۆر)، و کارگەی دڵۆپاندنی تری بۆیس فاڕم (تایبەتمەند لە بۆربۆن و ویسکی).[٢٨]
لە ساڵی ٢٠١٨دا ھەزاران مامۆستا لە شارەکەدا ناڕەزایەتییان دەربڕی لە بەرامبەر پڕۆژە یاسای ١٥١ی ئەنجومەنی پیران کە لە ٢٩ی ئازاری ٢٠١٨ پەسەندکرا، بەڵام لە ١٣ی کانوونی دووەمی ٢٠١٨دا لەلایەن دادگای باڵای ویلایەتی کێنتاکییەوە ئەو پڕۆژە یاسایە بە نادەستووری ھەڵوەشێنرایەوە و ڕێگری لە جێبەجێکردنی یاسایی کرا لە ١ی کانوونی دووەمی ٢٠١٩.[٢٩]
جوگرافیا
[دەستکاری]
فرانکفۆرت دەکەوێتە ناوچەی ناوەوەی بلوگراس لە ناوەندی ویلایەتی کێنتاکیی. شارەکە بەھۆی ڕووباری کێنتاکییەوە دابەشکراوە، کە لەگەڵ تێپەڕبوونی بە ناوەندی شارەکەدا دەچەمێتەوە. ئەم فراوانبوونی دۆڵی ڕووبارەکە چوار بەشی جیاوازی فرانکفۆرت دروست دەکات. لە سنووری شارەکەدا، داون تاون و ساوس فرانکفۆرت لە بەرامبەرەکانی ڕووبارەکەدا ھەڵکەوتوون. بێڵپۆینت، گەڕەکێکی بچووکە لە کەناری ڕۆژاوای ڕووبارەکە لە باکووری بێنسۆن کریک، بەرامبەر ناوچەی ناوەندی شار. ناوچە پەراوێزییەکانی ھەر دوو لای دۆڵەکە بە "لای ڕۆژئاوا" و "لای ڕۆژھەڵات" (یان "ڕۆژئاوای فرانکفۆرت" و "ڕۆژھەڵاتی فرانکفۆرت") ناسراون.
بەپێی ئامارەکانی نووسینگەی سەرژمێری ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا، کۆی ڕووبەری ئەم شارە ١٤٫٦ میل چوارگۆشەیە (٣٧٫٨ کیلۆمەتر دووجا)، کە ١٤٫٣ میل چوارگۆشە (٣٧٫٠ کیلۆمەتر دووجا) زەوییە و ٠٫٣ میل چوارگۆشە (٠٫٧٨ کیلۆمەتر دووجا) ئاوە.
فرانکفۆرت فڕۆکەخانەی بازرگانی نییە. بەزۆری گەشتیاران دەچنە ناو فڕۆکەخانەی بلو گراس لە شاری لێکسینگتۆن کە نزیکترین فڕۆکەخانەی سەرەکییە. بژاردەکانی تر بریتین لە فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی سینسیناتی/باکوری کێنتاکیی لە نزیک کۆڤینگتۆن یان فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی لویسڤیل لە لویسڤیل. فڕۆکەخانەی کەپیتاڵ سیتی خزمەت بە فڕۆکەوانی گشتی و سەربازی دەکات.
کەش و ھەوا
[دەستکاری]فرانکفۆرت کەشوھەوای ژێر گەرمی شێدار و چوار وەرزی جیاوازی ھەیە. زستان بەگشتی فێنک دەبێت لەگەڵ ھەندێک بەفربارین. بەھار و پاییز ھەردووکیان کەشێکی فێنک و تاڕادەیەک گەرمن، لەگەڵ بارانبارینی زۆر و چالاکیی ڕەشەبا. ھاوینی گەرم و شێدارە.
| زانیاریی کەشوھەوا بۆ «فڕۆکەخانەی کەپیتاڵ ستی، (١٩٩١–٢٠٢٠ ئاسایییەکان، دواڕادەکان ١٩٩٦–ئێستا)» | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| مانگی زایینی | ١ | ٢ | ٣ | ٤ | ٥ | ٦ | ٧ | ٨ | ٩ | ١٠ | ١١ | ١٢ | ساڵ |
| بەرزترین پلەی تۆمارکراو | ٧٣ (٢٣) |
٨٠ (٢٧) |
٨٤ (٢٩) |
٨٧ (٣١) |
٩١ (٣٣) |
١٠٠ (٣٨) |
١٠٣ (٣٩) |
١٠٣ (٣٩) |
٩٩ (٣٧) |
٩٧ (٣٦) |
٨٤ (٢٩) |
٧٣ (٢٣) |
١٠٣ (٣٩) |
| نێونجی بەرزترین پلە | ٤٣٫١ (٦) |
٤٧٫٦ (٩) |
٥٧٫٢ (١٤) |
٦٨٫٥ (٢٠) |
٧٦٫٧ (٢٥) |
٨٤٫٧ (٢٩) |
٨٧٫٦ (٣١) |
٨٧٫١ (٣١) |
٨١٫١ (٢٧) |
٦٩٫٥ (٢١) |
٥٦٫٧ (١٤) |
٤٦٫٨ (٨) |
٦٧٫٢ (٢٠) |
| نێونجی ڕۆژانە | ٣٤٫١ (١) |
٣٧٫٨ (٣) |
٤٦٫٢ (٨) |
٥٦٫٧ (١٤) |
٦٥٫٥ (١٩) |
٧٣٫٧ (٢٣) |
٧٧٫٢ (٢٥) |
٧٦٫١ (٢٤) |
٦٩٫٢ (٢١) |
٥٧٫٦ (١٤) |
٤٦٫١ (٨) |
٣٨٫١ (٣) |
٥٦٫٥ (١٤) |
| نێونجی کەمترین پلە | ٢٥٫١ (−٤) |
٢٨٫٠ (−٢) |
٣٥٫٣ (٢) |
٤٤٫٨ (٧) |
٥٤٫٤ (١٢) |
٦٢٫٨ (١٧) |
٦٦٫٨ (١٩) |
٦٥٫١ (١٨) |
٥٧٫٣ (١٤) |
٤٥٫٧ (٨) |
٣٥٫٦ (٢) |
٢٩٫٣ (−١) |
٤٥٫٨ (٨) |
| کەمترین پلەی تۆمارکراو | −٨ (−٢٢) |
−٢١ (−٢٩) |
−١٠ (−٢٣) |
٢١ (−٦) |
٢٨ (−٢) |
٤٢ (٦) |
٥٠ (١٠) |
٤٨ (٩) |
٣٥ (٢) |
٢٢ (−٦) |
٩ (−١٣) |
−٣ (−١٩) |
−٢١ (−٢٩) |
| نێونجی بارین ئینچ | ٣٫٢٧ (٨) |
٣٫٤٠ (٩) |
٤٫٧٢ (١٢) |
٤٫٥٥ (١٢) |
٥٫١٠ (١٣) |
٤٫٣٤ (١١) |
٤٫٦٩ (١٢) |
٣٫١٥ (٨) |
٣٫٣٥ (٩) |
٣٫٦٤ (٩) |
٣٫٣٦ (٩) |
٣٫٧٧ (١٠) |
٤٧٫٣٤ (١٢٠) |
| نێونجی ژمارەی ڕۆژەکانی بارین (≥ ٠.٠١ in) | ١١٫٢ | ١١٫٤ | ١٢٫٣ | ١٢٫٩ | ١٣٫٦ | ١٢٫٦ | ١١٫٩ | ١٠٫٩ | ٩٫٤ | ١٠٫١ | ١٠٫١ | ١٢٫٠ | ١٣٨٫٤ |
| سەرچاوە: ئێن ئۆ ئەی ئەی[٣٠][٣١] | |||||||||||||
| زانیاریی کەشوھەوا بۆ «ناوەندی فرانکفۆرت، کنتاکی (١٩٨١–٢٠١٠ ئاسایییەکان، دواڕادەکان ١٨٩٥–ئێستا)» | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| مانگی زایینی | ١ | ٢ | ٣ | ٤ | ٥ | ٦ | ٧ | ٨ | ٩ | ١٠ | ١١ | ١٢ | ساڵ |
| بەرزترین پلەی تۆمارکراو | ٨٠ (٢٧) |
٨٠ (٢٧) |
٨٧ (٣١) |
٩٥ (٣٥) |
٩٩ (٣٧) |
١٠٦ (٤١) |
١١١ (٤٤) |
١٠٥ (٤١) |
١٠٦ (٤١) |
٩٨ (٣٧) |
٨٤ (٢٩) |
٧٨ (٢٦) |
١١١ (٤٤) |
| نێونجی بەرزترین پلە | ٤١٫٥ (٥) |
٤٦٫٠ (٨) |
٥٥٫٨ (١٣) |
٦٦٫٥ (١٩) |
٧٥٫٢ (٢٤) |
٨٣٫٦ (٢٩) |
٨٧٫٣ (٣١) |
٨٦٫٧ (٣٠) |
٨٠٫٤ (٢٧) |
٦٩٫٥ (٢١) |
٥٧٫٣ (١٤) |
٤٥٫٠ (٧) |
٦٦٫٢ (١٩) |
| نێونجی ڕۆژانە | ٣١٫٧ (٠) |
٣٥٫٣ (٢) |
٤٣٫٥ (٦) |
٥٣٫٥ (١٢) |
٦٢٫٧ (١٧) |
٧١٫٥ (٢٢) |
٧٥٫٥ (٢٤) |
٧٤٫٦ (٢٤) |
٦٧٫٥ (٢٠) |
٥٦٫٢ (١٣) |
٤٥٫٦ (٨) |
٣٥٫٤ (٢) |
٥٤٫٤ (١٢) |
| نێونجی کەمترین پلە | ٢١٫٩ (−٦) |
٢٤٫٧ (−٤) |
٣١٫٢ (٠) |
٤٠٫٥ (٥) |
٥٠٫١ (١٠) |
٥٩٫٥ (١٥) |
٦٣٫٨ (١٨) |
٦٢٫٥ (١٧) |
٥٤٫٦ (١٣) |
٤٣٫٠ (٦) |
٣٤٫٠ (١) |
٢٥٫٩ (−٣) |
٤٢٫٦ (٦) |
| کەمترین پلەی تۆمارکراو | −٢٧ (−٣٣) |
−١٦ (−٢٧) |
−٣ (−١٩) |
١٦ (−٩) |
٢٧ (−٣) |
٣٦ (٢) |
٤٨ (٩) |
٤١ (٥) |
٣٠ (−١) |
٢٠ (−٧) |
−١ (−١٨) |
−١٧ (−٢٧) |
−٢٧ (−٣٣) |
| نێونجی بارین ئینچ | ٣٫٧٠ (٩) |
٣٫٠٧ (٨) |
٤٫٣٩ (١١) |
٣٫٧٤ (٩) |
٤٫٠١ (١٠) |
٤٫٠٦ (١٠) |
٤٫١٤ (١١) |
٣٫٤٥ (٩) |
٢٫٩٠ (٧) |
٢٫٥٣ (٦) |
٣٫٢٩ (٨) |
٣٫٤٩ (٩) |
٤٢٫٧٧ (١٠٩) |
| نێونجی بەفر بارین ئینچ | ٣٫٤ (٩) |
٢٫٨ (٧) |
١٫٢ (٣) |
٠٫٠ (٠) |
٠٫٠ (٠) |
٠٫٠ (٠) |
٠٫٠ (٠) |
٠٫٠ (٠) |
٠٫٠ (٠) |
٠٫٠ (٠) |
٠٫٤ (١) |
١٫٦ (٤) |
٩٫٤ (٢٤) |
| نێونجی ژمارەی ڕۆژەکانی بارین (≥ ٠.٠١ in) | ١١ | ١٠ | ١١ | ١١ | ١١ | ١٠ | ٩ | ٨ | ٧ | ٧ | ٩ | ١٠ | ١١٤ |
| سەرچاوەی یەکەم: ئێن ئۆ ئەی ئەی[٣٢][٣٣] | |||||||||||||
| سەرچاوەی دووەم: سەنتەری کەشوھەوای ناوچەی باشووری ڕۆژھەڵات (بارانبارین، بەفر ١٨٩٥–٢٠٠٢)[٣٤] | |||||||||||||
دیمۆگرافیا
[دەستکاری]لە سەرژمێری ساڵی ٢٠٢٠دا ٢٨٦٠٢ کەس و ١٢٤٣٤ ماڵ و ٦٠٥٣ بنەماڵە لە شارەکەدا نیشتەجێ بوون.[٣٥] چڕیی دانیشتووان لە ھەر میل چوارگۆشەیەکدا ١٧٨٣ کەس بووە (٦٨٨/کم٢). ١٢٬٩٣٨ یەکەی نیشتەجێبوون ھەبووە بە تێکڕای چڕی ٨٨٥٫١ لە ھەر میل چوارگۆشەیەکدا (٣٤١٫٧/کم٢). پێکھاتەی ڕەگەزی شارەکە ٧٥٫١٪ سپی پێست یان ئەورووپی ئەمریکی (٧٤٫١٪ نا ئیسپانی)، ١٣٫٣٪ ڕەشپێست یان ئەمریکییە ئەفریقییەکان، ٠٫٢٪ ئەمریکییە ڕەسەنەکان، ٢٫٦٪ ئاسیایی، ٠٫٠٪ دوورگەکانی زەریای ھێمن، ١٫٨٪ لە ڕەگەزەکانی دیکە. ھیسپانی و ئەمریکییە لاتینییەکان لە ھەر ڕەگەزێکدا ٥٫٢٪ی دانیشتووان بوون.
دابەشبوونی تەمەن بریتی بوو لە: ١٩٫٨٪ لە خوار ١٨ ساڵ، ١٣٫١٪ لە ١٨ بۆ ٢٤، ٢٦٫٦٪ لە ٢٥ بۆ ٤٤، ٢٥٫٥٪ لە ٤٥ بۆ ٦٤، و ١٦٫١٪ کە تەمەنیان ٦٥ ساڵ یان زیاتر بوو. بۆ ھەر ١٠٠ مێ، ٩٢٫٩ نێر ھەبووە. بۆ ھەر ١٠٠ مێین کە تەمەنیان ١٨ ساڵ و سەرووترە، ٨٩٫٤ نێر ھەبووە.
داھاتی مامناوەندی ماڵێک لە شارەکەدا ٥٠ ھەزار و ٢١١ دۆلار بووە و داھاتی مامناوەندی خێزانێک ٤٣ ھەزار و ٩٤٩ دۆلار بووە. دھاتی مامناوەندی کرێکارانی پیاو ٣٧ ھەزار و ٤٤٥ دۆلار بووە لە بەرامبەر ٣٤ ھەزار و ٦١٣ دۆلار بۆ ژنان. داھاتی سەرتاسەری ٢٩ ھەزار و ٢٨٨ دۆلار بووە. نزیکەی ١٩٫٨٪ی خێزانەکان و ١٦٫٣٪ی دانیشتووان لەژێر ھێڵی ھەژاریدا بوون، لەنێویاندا ٣٨٫٧٪ی ئەوانەی تەمەنیان لە خوار ١٨ ساڵەوەیە و ٧٫٥٪ی ئەوانەی تەمەنیان لە ٦٥ ساڵ زیاترە.
فرانکفۆرت شارێکی سەرەکییە لە ناوچەیەکی بچووکی گەورەدا کە فرانکفۆرت و فرانکلین کاونتی لەخۆدەگرێت، ھەروەھا لۆڕێنسبێرگ و ئەندەرسۆن کاونتی لە نزیکەوەیە. ھەروەھا بەشێکە لە ناوچەیەکی ئاماری گەورەتری تێکەڵاو لەگەڵ لێکسینگتۆن و ڕیچمۆند لە ڕۆژھەڵات.
ژمارەی دانیشتووانی شاری فرانکفۆرت وای کردووە کە چوارەم بچووکترین پایتەختی ئەمریکا بێت.[٣٦]
پارک و شوێنی کات بەسەربردن
[دەستکاری]فرانکفۆرت لە ویلایەتی کنتاکی ئەمریکا چەندین پارک و شوێنی وەرزشی پێشکەش دەکات کە خزمەت بە دانیشتووان و گەشتیاران دەکات:
- پارکی لەیکڤیۆ:[٣٧]
- ئەم پارکە گۆڕەپانی وەرزشی و ڕێڕەوی ڕۆیشتن و گۆڕەپانی یاری و شوێنی سەیرانی تێدایە. شوێنێکی بەناوبانگە بۆ سەردانی خێزان و بۆنە کۆمەڵایەتییەکان.
- ھەروەھا پارکەکە یاریگای گۆڵف و دەریاچەیەکی بۆ ڕاوکردنی ماسی ھەیە.
- پارکی جونیپەر ھێڵ:[٣٨]
- پارکێ جونیپەر ھێڵ یاریگای گۆڵفی گشتی و مەلەوانگە و یاریگای تێنس و گۆڕەپانی یاری لەخۆدەگرێت.
- ھەروەھا پارکەکە شوێنی پەناگەی سەیران و ڕێڕەوی ڕۆیشتن پێشکەش دەکات، ئەمەش وای کردووە ببێتە شوێنێکی گشتگیر بۆ چالاکییە جۆراوجۆرەکانی دەرەوە.
- پارکی ڕیڤەر ڤیو:[٣٩]
- ئەم پارکە دەکەوێتە سەر ڕووباری کنتاکی، ڕێڕەوی ڕۆیشتن و دیمەنی ڕووبارەکە و ناوچەی مێژوویی ناوەندی شارەکەی تێدایە.
- ھەروەھا پارکەکە میوانداری بۆنە کۆمەڵایەتییەکان دەکات و ڕێگەی دەستڕاگەیشتن بە ماسیگرتن دابین دەکات.
- پارکی کەپیتاڵ ڤیو:[٤٠]
- ئەم پارکە چەندین شوێنی وەرزشی پێشکەش دەکات، لەوانە یاریگای تۆپی پێ، بەیسبۆڵ، و یاریگای بۆ بی ئێم ئێکس.
- ھەروەھا ڕێڕەوی ڕۆیشتن و پاسکیلسواری ھەیە، ئەمەش وای کردووە ببێتە شوێنێکی بەناوبانگی ئارەزومەندانی دەرەوە.
- پارکی کۆڤ سپرینگ:[٤١]
- پارکی کۆڤ سپرینگ بە سروشتییەکانی ناسراوە، کە چەم و ژیانی جۆراوجۆری ڕوەک و ئاژەڵی تێدایە.
- پارکەکە ڕێڕەوی ڕۆیشتن و ڕێڕەوی تەختە و شوێنە مێژوویییەکانی تێدایە، لەنێویاندا پاشماوەی میڵ و کانگایەکی کۆن.
- ئەم پارکە بە قەڵاکانی شەڕی ناوخۆ و ئاماژە لێکدانەوەکانی، تێڕوانینێکی مێژوویی دەدات. - گەشتیاران و سەردانکەران دەتوانن لە لووتکەی گردەکەوە چێژ لە ڕێڕەوی ڕۆیشتن و دیمەنە پانۆراماکانی فرانکفۆرت وەربگرن.
- پارکی ڕۆژھەڵاتی فرانکفۆرت:
- پارکی ڕۆژھەڵاتی فرانکفۆرت گۆڕەپانی وەرزشی و گۆڕەپانی یاری و شوێنی سەیران لەخۆدەگرێت. - ھەروەھا ناوەندێکی کۆمەڵایەتی ھەیە کە میوانداری بۆنە و چالاکیی جۆراوجۆر دەکات.
پەروەردە
[دەستکاری]زانکۆی ویلایەتی کێنتاکیی دەکەوێتە سنووری شاری فرانکفۆرت. زانکۆکە (کە بە KYSU ناسراوە) زانکۆیەکی گشتی مێژووییی ڕەشپێستەکانە.[٤٤]
دوو ناوچەی خوێندنگەی حکومی خزمەت بە شارەکە دەکەن، لەگەڵ سێ قوتابخانەی ئامادەیی حکومی لە سنووری شارەکەدا.[٤٥]
ناوچەی خوێندنگەی سەربەخۆی فرانکفۆرت خزمەت بە گەڕەکەکانی ناوەندی شار دەکات، لەوانە ناوەندی شاری فرانکفۆرت، باشووری فرانکفۆرت، بێلپۆینت و تانگڵوود. خوێندنگەکە ئەکادیمیای فێربوونی سەرەتایی (پرۆگرامێکی پێش قوتابخانە)، قوتابخانەی شەکەند ستریت (بۆ پۆلەکانی سەرەتایی و ناوەندی)، ئامادەیی فرانکفۆرت، و ئەکادیمیای گواستنەوەی پانتەر (پرۆگرامێکی ئامادەیی ناتەقلیدی) بەڕێوەدەبات.[٤٦]
قوتابخانە گشتییەکانی فرانکڵین کاونتی خزمەت بە باقی شار و پارێزگاکە دەکەن. حەوت قوتابخانەی سەرەتایی لەخۆدەگرێت (بریجپۆرت، کۆلینز لەین، ئێرلی لێرنینگ ڤیلیج، ئێلخۆرن، ھیرن، پیکس میل، وێستریج)، دوو قوتابخانەی ناوەندی (بۆندورانت، ئێلخۆرن)، و دوو قوتابخانەی ئامادەیی (ئامادەیی فرانکڵین کاونتی و ئامادەیی وێستەرن ھیڵز).[٤٧]
چەندین قوتابخانەی تایبەت لە ناوچەکەدا ھەیە، لەوانە قوتابخانەی کەپیتاڵ دەی، ئەکادیمیای مەسیحی فرانکفۆرت، قوتابخانەی گوود شیپھێرد کاتۆلیک.
ھەروەھا فرانکفۆرت کتێبخانەیەکی قەرزکردنی ھەیە، کتێبخانەی گشتی پۆڵ ساویێر، کە لە ساڵی ١٩٦٥ بە ناوی ھونەرمەند پاوڵ ساویێرەوە ناونراوە، کە زۆرێک لە تابلۆکانی مێژووی ناوچەکە بەڵگەدار دەکەن.[٤٨][٤٩][٥٠]
گواستنەوە
[دەستکاری]فرانکفۆرت ترانزێت خزمەتگوزاری گواستنەوەی ڕێگای جێگیر و وەڵامدانەوەی داواکاری لە سەرتاسەری شارەکەدا پێشکەش دەکات.[٤٤]
ڕێگای ٦٠ی ئەمریکا و ڕێگای ٤٦٠ی ئەمریکا لە ڕۆژھەڵات-ڕۆژاوا بە فرانکفۆرتدا تێدەپەڕن. ڕێگای ١٢٧ی ئەمریکا و ڕێگای ٤٢١ی ئەمریکا لە باکوور-باشوورەوە بە فرانکفۆرتدا تێدەپەڕن. ڕێگای ئینتەرستەیت ٦٤ بەرەو باشووری شارەکە تێدەپەڕێت.[٤٥][٥١][٥٢]
فڕۆکەخانەی کەپیتاڵ ستی، فڕۆکەخانەیەکی بەکارھێنانی گشتییە، یەک میل لە باشووری ڕۆژاوای ناوچەی بازرگانی ناوەندی فرانکفۆرتەوە دوورە. نزیکترین فڕۆکەخانە کە گەشتە بازرگانییەکانی تێدایە فڕۆکەخانەی بلو گراسە کە ٢٢ میل لە باشووری ڕۆژھەڵاتی فرانکفۆرتەوە دوورە.[٥٣][٥٤][٥٥] وێستگەی فرانکفۆرت یونیۆن وێستگەیەکی شەمەندەفەری ناوەندی بوو بۆ باکووری ناوەڕاستی ویلایەتی کنتاکی. خزمەتی بە ھێڵی ئاسنی چیساپیک و ئۆھایۆ، ھێڵی ئاسنی فرانکفۆرت و سینسیناتی و ھێڵی ئاسنی لویسڤیل و ناشڤیل دەکرد. تا ناوەڕاستی ساڵانی ١٩٥٠، وێستگەی یونیۆن خزمەتی بە بەشەکانی لویسڤیل-ئاشلاند دەکرد.
شوێنە سەرنجڕاکێشەکان
[دەستکاری]
- بینای کنتاکی ستەیت کەپیتاڵ، لە ساڵی ١٩٠٩ دروست کراوە
- کۆشکی حاکمی کنتاکی کە شوێنی نیشتەجێبوونی حاکمی کنتاکییە، لە ساڵی ١٩١٤ دروست کراوە
- بینای ئۆڵد ستەیت کەیپیتاڵ کە ئێستا مۆزەخانەیە، لە ساڵی ١٨٣٧ دروست کراوە
دادگا، لە ساڵی ١٨٨٧ دروست کراوە
- پردی سینگینگ، پردێکی ١٢٥ ساڵە و ڕووباری کنتاکی دەبڕێت، لە ساڵی ١٨٩٣ دروست کراوە
- ھۆڵی ئازادی، مۆزەخانەی خانووە مێژوویییەکان، لە ساڵی ١٧٩٦ دروست کراوە
- فۆرت ھیڵ، گردێکە کە ڕووی لە ناوەندی شار، شوێنی شەڕی نێوخۆییی ئەمریکا، ئێستا پارکە
- گۆڕستانی فرانکفۆرت، شوێنەوارە سەربازییە مێژوویییەکان و شوێنی پشوودانی کۆتایی ژمارەیەکی زۆر لە دەوڵەتمەدار و کەسایەتییە بەناوبانگەکان، لە ساڵی ١٨٤٤ دامەزراوە
- گۆشەیەک لە ناوچەی مێژوویی کەسایەتییە ناودارەکان
- کارگەی بوفاڵۆ، لە ساڵی ١٧٩٢ دروست کراوە
- ماڵی «جێسی ئاڕ زایگلێر» (تایبەت)، تاکە ماڵی فرانک لۆید ڕایتە لە کنتاکی، لە ساڵی ١٩٠٩ دروست کراوە
- مۆزەخانەی کەپیتاڵ، کۆگایەکی مێژووی فرانکفۆرت و فرانکڵین کاونتییە.[٥٦]
کەسایەتییەکان
[دەستکاری]شاری فرانکفۆرت، کنتاکیی ئەمریکا شوێنی چەندین کەسی دیار بووە، لەوانە:[٥٧][٥٨]
- جۆرج گراھام ڤێست؛ سیناتۆری ئەمریکی لە ویلایەتی میزۆری.[٥٩][٦٠]
- پۆڵ ساویێر؛ ھونەرمەندێکی ئەمریکییە و بە تابلۆی دیمەنە سروشتییەکانی ویلایەتی کنتاکی ناسراوە.
- وێس ئەنسێڵد؛ یاریزانێکی پیشەگەر و ڕاهێنەری تۆپی سەبەتە بوو، ئەنسێڵد یاریزانی ھۆڵی ناوبانگ و باشترین یاریزانی ئێن بی ئەس بووە.
- تۆماس دی کڵارک؛ مێژوونووس و نووسەر، کڵارک ڕۆڵی سەرەکی ھەبوو لە دامەزراندنی کۆمەڵەی مێژوویی کنتاکی.
- ڕیچارد مەنتۆر جۆنسن؛ جێگری نۆیەمی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکایە، لە سەردەمی مارتن ڤان بورن خزمەتی کردووە.
- ڕێبێکا کاودێڵ؛ نووسەری ئەدەبیاتی منداڵانە
- جۆن براون؛ سیاسەتمەدارێک کە لە سەرەتای پەرەپێدانی فرانکفۆرت بووە وەک پایتەختی ویلایەتەکە و وەک سیناتۆری ئەمریکا لە ویلایەتی کێنتاکییەوە کاری کردووە.
- فرانسیس پرێستن بلێر؛ ڕۆژنامەنووس و سیاسەتمەدارێک کە لە ماوەی سەدەی نۆزدەھەمدا ڕۆڵێکی بەرچاوی لە سیاسەتی ئەمریکادا ھەبووە.
- تۆماس ئێچ بیۆرج؛ زانا و پەروەردەکارێکە ناسراوە بە بەشدارییەکانی لە بواری باڵندەناسیدا.
- ئێدوارد ئێچ فێڵپس؛ تەلارسازێکی دیاری سەدەی نۆزدەھەم کە دیزاینی چەندین بینای گرنگی لە ویلایەتی کێنتاکیی کردووە.
- ویلیام گۆبێل؛ سیاسەتمەدارێکە کە پێش تیرۆرکردنی لە ساڵی ١٩٠٠ بۆ ماوەیەکی کورت وەک حاکمی ویلایەتی کێنتاکیی ئەمریکا کاری کردووە.[٦١]
- جوان ئۆسبۆرن؛ گۆرانیبێژ و ئاوازدانەرە بە گۆرانییە بەناوبانگەکەی «یەکێک لە ئێمە» و بەشدارییەکانی لە پیشەسازی مۆسیقادا ناسراوە.
دەستەخوشک
[دەستکاری]
پێشانگا
[دەستکاری]-
کۆشکی پارێزگاری کنتاکی
-
کاتژمێری گوڵاو، نزیک بینای کەپیتاڵ
-
ناوەندی فرانکفۆرت
-
ناوەندی فرانکفۆرت لە شەودا
-
شوێنی گۆڕی پێشەنگ دانیاڵ بوون و ھاوسەرەکەی لە گۆڕستانی فرانکفۆرت
-
پردی ستریت
-
جاکسن ھۆڵ لە زانکۆی ویلایەتی کنتاکی
-
باڵەخانەی بانکی وایتەیکەر
-
گۆچ ھاوس
-
کارگەی بۆفاڵۆ
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ «Mayor Layne Wilkerson». City of Frankfort, Kentucky. لە ١٢ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٢ ھێنراوە.
- ^ «2020 U.S. Gazetteer Files». United States Census Bureau. لە ١٨ی ئازاری ٢٠٢٢ ھێنراوە.
- ^ «Annual Estimates of the Resident Population for Incorporated Places in Kentucky: April 1, 2020 to July 1, 2022». United States Census Bureau. لە ٢٦ی ئایاری ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «Find a County». National Association of Counties. لە ڕەسەنەکە لە ٣١ی ئایاری ٢٠١١ ئەرشیڤ کراوە. لە ٧ی حوزەیرانی ٢٠١١ ھێنراوە.
- ^ «Summary and Reference Guide to House Bill 331 City Classification Reform» (PDF). Kentucky League of Cities. لە ١١ی تشرینی دووەمی ٢٠١٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە (PDF). لە ٣٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ «City History». Official website. City of Frankfort, Kentucky. لە ڕەسەنەکە لە ١٨ی تەممووزی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ١ی تەممووزی ٢٠١٦ ھێنراوە.
- ^ "Kentucky Historical Marker 1774" August 18, 2006 لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.. Kentucky Historical Society Website
- ^ «Geography | Frankfort, KY». www.frankfort.ky.gov. لە ڕەسەنەکە لە ١١ی حوزەیرانی ٢٠٢٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی حوزەیرانی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «Station: Frankfort Lock 4, KY». U.S. Monthly Climate Normals (1981-2010). National Oceanic and Atmospheric Administration. لە ٤ی حوزەیرانی ٢٠٢١ ھێنراوە.
- ^ «Monthly Highest Max Temperature and Monthly Lowest Min Temperature for Frankfort Downtown, KY». Applied Climate Information System. لە ٤ی حوزەیرانی ٢٠٢١ ھێنراوە.
- ^ «Economy | Frankfort, KY». www.frankfort.ky.gov. لە ١١ی حوزەیرانی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «City History». Official website. City of Frankfort, Kentucky. لە ڕەسەنەکە لە ١٨ی تەممووزی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ١ی تەممووزی ٢٠١٦ ھێنراوە.
- ^ "Kentucky Historical Marker 1774" August 18, 2006 لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.. Kentucky Historical Society Website
- ^ Rennick, Robert M. (1993) Kentucky's Bluegrass: A Survey of the Post Offices, pp. 91 & 99. Lake Grove, Oregon: The Depot, ISBN 0-943645-31-X. Post Office Department records were destroyed by a fire in 1836.
- ^ «Biographical Directory of the U.S. Congress - Retro Search». Biographical Directory of the United States Congress.
- ^ Commonwealth of Kentucky. Office of the Secretary of State. Land Office. "Frankfort, Kentucky". Accessed July 25, 2013.
- ^ «How Politicians Bought the 19th Century Media». Steve Inskeep: NPR Host and Author. ٤ی ئایاری ٢٠١٥.[بەستەری مردووی ھەمیشەیی]
- ^ «African American Schools in Frankfort and Franklin County, KY». Notable Kentucky African Americans Database, University of Kentucky Libraries, University of Kentucky. لە ٦ی شوباتی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ Boyd، Douglas (2011-08-01). Crawfish Bottom: Recovering a Lost Kentucky Community (بە ئینگلیزی). University Press of Kentucky. pp. 93–96. ISBN 978-0-8131-3409-3.
- ^ Egerton، John (April 10, 1983). Generations: An American Family. University Press of Kentucky. ISBN 0-8131-2783-1 – via Google Books.
{{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|date=(یارمەتی) - ^ «Capital Plaza Authority Asks Mayo–Underwood School Site». The Lexington Herald. 1966-08-31. p. 13. لە 2023-02-06 ھێنراوە.
- ^ «Knight's Penny Magazine». Charles Knight & Company. ١٠ی نیسانی ١٨٣٤ – via Google Books.
- ^ Jochim، Mark Joseph (٣١ی ئایاری ٢٠١٨). «Kentucky & Tennessee Statehood». A Stamp A Day (بە ئینگلیزی). لە ١٠ی کانوونی دووەمی ٢٠٢١ ھێنراوە.
- ^ Miller، Alfred (١٤ی کانوونی دووەمی ٢٠١٨). «Dates set for Frankfort Convention Center, Capital Plaza Tower demolition». Lexington Herald-Leader. لە ١٦ی کانوونی دووەمی ٢٠١٨ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٥ی کانوونی دووەمی ٢٠١٨ ھێنراوە.
- ^ «State office building named after historic Frankfort African American school». The State Journal (بە ئینگلیزی). ١٣ی ئابی ٢٠١٩. لە ٦ی شوباتی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «New state office building in downtown Frankfort officially named». ABC 36 News (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). ١٣ی ئابی ٢٠١٩. لە ٦ی شوباتی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ Redevelopment Plan",[بەستەری مردوو] Kentucky
- ^ «Home of the Distilleries of Bourbon Country». Bourbon Country.
- ^ «See the best video, photos as Kentucky teachers pack Frankfort, protest in the Capitol». kentucky. لە ٢٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٢ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨ ھێنراوە.
- ^ «NowData – NOAA Online Weather Data». National Oceanic and Atmospheric Administration. لە ڕەسەنەکە لە ١٣ی ئایاری ٢٠٢١ ئەرشیڤ کراوە. لە ٤ی حوزەیرانی ٢٠٢١ ھێنراوە.
- ^ «Station: Frankfort Capital City AP, KY». U.S. Climate Normals 2020: U.S. Monthly Climate Normals (1991-2020). National Oceanic and Atmospheric Administration. لە ڕەسەنەکە لە ١٢ی ئایاری ٢٠٢٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٤ی حوزەیرانی ٢٠٢١ ھێنراوە.
- ^ «Station: Frankfort Lock 4, KY». U.S. Monthly Climate Normals (1981-2010). National Oceanic and Atmospheric Administration. لە ٤ی حوزەیرانی ٢٠٢١ ھێنراوە.
- ^ «Monthly Highest Max Temperature and Monthly Lowest Min Temperature for Frankfort Downtown, KY». Applied Climate Information System. لە ٤ی حوزەیرانی ٢٠٢١ ھێنراوە.
- ^ «General Climate Summary tables». Southeast Regional Climate Center. لە ٣١ی ئازاری ٢٠١٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٨ی ئایاری ٢٠١٣ ھێنراوە.
- ^ «U.S. Census website». United States Census Bureau. لە ١٤ی ئایاری ٢٠١١ ھێنراوە.
- ^ «The 10 Least Populated State Capitals». WorldAtlas (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). ٢١ی تشرینی دووەمی ٢٠١٨. لە ٢١ی حوزەیرانی ٢٠٢٢ ھێنراوە.
- ^ «Parks». www.frankfortparksandrec.com. لە ڕەسەنەکە لە ٢٦ی شوباتی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٨ی ئایاری ٢٠٢٠ ھێنراوە.
- ^ «Lawrenceburg Disc Golf Association - Lawrenceburg (KY) Disc Golf Association». Lawrenceburg Disc Golf Association. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٩ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٦ی تشرینی دووەمی ٢٠١٩ ھێنراوە.
- ^ «Parks & Recreation | Franklin County».
- ^ «Walk/Bike Frankfort». لە ١٩ی شوباتی ٢٠١٠ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی کانوونی یەکەمی ٢٠١١ ھێنراوە.
- ^ «Josephine Sculpture Park». لە ٢٠ی ئەیلوولی ٢٠١٩ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٦ی تشرینی دووەمی ٢٠١٩ ھێنراوە.
- ^ «The Folkbike Re-Cyclery - Join The Revolution - Frankfort, KY». folkbikerecyclery.org. لە ٢٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٢ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٦ی تشرینی دووەمی ٢٠١٩ ھێنراوە.
- ^ Staff (May 1, 2013). «How to Celebrate Kentucky Derby 2013 in Central Kentucky». Ace. لە October 13, 2016 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە June 8, 2017 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=،|date=، و|archive-date=(یارمەتی) - ^ ئ ا «Education | Frankfort, KY». www.frankfort.ky.gov.
- ^ ئ ا «2020 census - school district reference map: Franklin County, KY» (PDF). U.S. Census Bureau. لە ١١ی ئابی ٢٠٢٢ ھێنراوە. - Text list - For more detailed boundaries of the independent school districts see: «Appendix B: Maps Of Independent School Districts In Operation In FY 2014-FY 2015 Using 2005 Tax District Boundaries – Frankfort ISD» (PDF). Research Report No. 415 – Kentucky's Independent School Districts: A Primer. Frankfort, KY: Office of Education Accountability, Legislative Research Commission. ١٥ی ئەیلوولی ٢٠١٥. p. 110 (PDF p. 124/174).
- ^ «Frankfort Independent Schools». www.frankfort.k12.ky.us. لە ٩ی شوباتی ٢٠١٩ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٧ی شوباتی ٢٠١٩ ھێنراوە.
- ^ «Franklin County Schools». www.franklin.kyschools.us.
- ^ «Kentucky Public Library Directory». Kentucky Department for Libraries and Archives. لە ڕەسەنەکە لە ١١ی کانوونی دووەمی ٢٠١٩ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٨ی ئایاری ٢٠٢٠ ھێنراوە.
- ^ Roe، Amy. «Paul Sawyier Library». ExploreKYHistory. لە ١٨ی ئایاری ٢٠٢٠ ھێنراوە.
- ^ «Paul Sawyier Art Exhibit». pspl.org. ٨ی ئەیلوولی ٢٠١٨. لە ڕەسەنەکە لە ٢١ی ئەیلوولی ٢٠٢١ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٨ی ئایاری ٢٠٢٠ ھێنراوە.
- ^ «Frankfort Independent Schools». www.frankfort.k12.ky.us. لە ٩ی شوباتی ٢٠١٩ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٧ی شوباتی ٢٠١٩ ھێنراوە.
- ^ «Franklin County Schools». www.franklin.kyschools.us.
- ^ «Kentucky Public Library Directory». Kentucky Department for Libraries and Archives. لە ڕەسەنەکە لە ١١ی کانوونی دووەمی ٢٠١٩ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٨ی ئایاری ٢٠٢٠ ھێنراوە.
- ^ Roe، Amy. «Paul Sawyier Library». ExploreKYHistory. لە ١٨ی ئایاری ٢٠٢٠ ھێنراوە.
- ^ «Paul Sawyier Art Exhibit». pspl.org. ٨ی ئەیلوولی ٢٠١٨. لە ڕەسەنەکە لە ٢١ی ئەیلوولی ٢٠٢١ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٨ی ئایاری ٢٠٢٠ ھێنراوە.
- ^ «Capital City Museum | Frankfort KY». www.capitalcitymuseum.com. لە ١٢ی تەممووزی ٢٠٢٢ ھێنراوە.
- ^ «General James Wilkinson, the Spanish Spy Who was a Senior Officer in the U.S. Army During Four Presidential Administrations» (بە ئینگلیزی). Library of Congress. ٢١ی نیسانی ٢٠٢٠. لە ڕەسەنەکە لە ١٨ی ئازاری ٢٠٢١ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٨ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.
Frankfort, the capital of Kentucky, where Wilkinson laid out the grid for many of the early streets. Wilkinson brazenly named one of those streets for a Spanish governor who was paying him, Mero Street (the correct spelling of the governor's name is Miro)
- ^ Who Was Who in America, Historical Volume, 1607−1896. Chicago: Marquis Who's Who. 1963.
- ^ «George Graham Vest: Tribute to the Dog». The History Place. لە ٢٩ی تشرینی دووەمی ٢٠١٦ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٢ی شوباتی ٢٠١٧ ھێنراوە.
- ^ «Illinois Governor Thomas Carlin». National Governors Association. لە ٢٨ی ئەیلوولی ٢٠١٣ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٢ی شوباتی ٢٠١٧ ھێنراوە.
- ^ Mather، Frank Lincoln (1915). Who's Who of the Colored Race: A General Biographical Dictionary of Men and Women of African Descent; Vol. 1 (بە ئینگلیزی). p. 236.
- ^ «New sister city official | The State Journal». www.state-journal.com. لە ڕەسەنەکە لە ٢٧ی شوباتی ٢٠١٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٦ی شوباتی ٢٠١٨ ھێنراوە.
بەستەرە دەرەکییەکان
[دەستکاری] |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە فرانکفۆرت، کنتاکی تێدایە. |
 ئەم وتارە لەسەر وەشانی ٢٧ی تەممووزی ٢٠٢٤ بووە بە وتارێکی ھەڵبژێردراو (بەراوردکردن بە ئێستا • پەڕەی لێدوان • پەڕەی پاڵاوتن) |
