Rukomet
Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Rukomet je ekipni sport, u kojem igra šest igrača i jedan golman na jednoj strani, protiv isto tako formirane protivničke ekipe. Igra traje dva puta po 30 minuta, a cilj je dati više golova od protivnika. Ovaj ekipni sport se prije igrao na vanjskim, mahom betonskim terenima, da bi vremenom potpuno prešao u zatvorene dvorane sa parketom ili nekom drugom specijalnom podlogom.
Rukometni teren i oprema
urediDimenzije rukometnog terena su dužina 40 metara, a širina 20 m. Tereni su uglavnom u natkrivenim prostorima ili dvoranama, a podloga je tradicionalno bila drveni parket, dok se danas koriste vještački materijali od tvrde gume. Postoje i vanjski tereni, uglavnom od betona ili asfalta, ali se oni uglavnom ne koriste za takmičenja najvišeg nivoa zbog opasnosti od padova i povreda igrača. Na terenu se nalaze linije koje određuju pojedine dijelove terena. Na sredini terena se nalazi linija koja odvaja teren na dvije polovine. Na suprotnim stranama terena, i to na na kraćim stranicama, nalazi se po jedan gol, koji je 2 m visok i 3 m širok. U golu je razapeta mreža. Ispred svakog gola nalazi se polukružni prostor, na prosječnoj udaljenosti 6 m od gola, označen punom linijom. Taj se prostor od 6 m na terenu osim što je označen linijom često i oboji drugom bojom, različitom od boje ostatka terena. Na 9 m od gola nalazi se isprekidana polukružna linija tzv. deveterac. Ispred gola na udaljenosti 7 m nalazi se kratka ravna linija koja označava mjesto izvođenja kaznenog udarca, tzv. sedmerca.
Rukometna lopta je takve veličine da je prosječni igrač može držati u jednoj ruci prstima, s dlanom prema dolje, iako smije loptu držati i s obje ruke. Standardno se kao materijal izrade koristi koža, iako postoje i lopte od vještačkih materijala.
Osnovna pravila rukometa
urediCilj igre je loptom pogoditi gol, tj. postići pogodak. Igra se po dva poluvremena od po 30 minuta, i ekipa koja postigne više golova je pobjednik. Igrači smiju rukama dodirivati loptu i dodavati se međusobno, kao i šutirati prema golu. Svaki igrač smije napraviti do tri koraka držeći loptu u ruci, dok za svaki sljedeći korak mora loptu voditi odbijajući je od poda, ili je mora dodati saigraču.
Svi igrači se slobodno kreću po cijelom terenu, osim u prostoru 6 m ispred oba gola. U tom prostoru smije stajati samo po jedan član odbrambene ekipe koji se naziva golman. Ostali igrači smiju iznad prostora od 6 m loptu pokušati uhvatiti ili dodati samo u skoku, dakle za vrijeme leta.
Dvije osnovne faze igre za svaku ekipu su faza napada i faza odbrane. U fazi napada igrači najčešće koriste formaciju sa dva bočna igrača (lijevo i desno krilo), tri beka (lijevi bek, srednji bek i desni bek) i pivot ili centar. U odbrani se koristi nekoliko različitih varijanti, koje označavaju način postavljanja tj. formacije odbrambenih igrača ispred svog prostora od 6 m. Tako se, naprimjer, koriste odbrane 6-0 (šesti igrača u ravnini ispred linije od 6 m), zatim 5-1 (pet igrača u liniji te jedan ispred njih koji pokušava ometati organizatora igre protivničke ekipe), zatim 4-2, a rijeđe se koristi i formacija 3-2-1. Ekipa u napadu, zavisno od formacije odbrane, pokušava naći način da dođe što bliže golu u što povoljniju poziciju za šut na gol.
Odbrambeni igrači smiju do određene mjere ometati napadače u pokušaju dodavanja lopte ili šuta na gol. Ukoliko pri tome koriste udarce ili grubo potezanje protivnika jedan od dvojice sudija će dosuditi prekršaj. Za izrazito grube prekršaje može se dobiti kazna žutog ili crvenog kartona, isključenja na dvije minute ili trajnog isključenja iz igre. Kod isključenja na dvije minute ekipa nema pravo zamjene isključenog igrača za vrijeme trajanja kazne. Prekršaj se izvodi sa mjesta gdje je počinjen osim u dva slučaja:
- ukoliko je prekršaj napravljen u zoni deveterca a pri tom nije bilo prilike za postizanje gola, dosuđuje se tzv. deveterac, koji se izvodi s isprekidane linije deveterca na mjestu najbliže prekršaju
- ukoliko je prekršaj bio u zoni oko 6 m i to u trenutku očigledne šanse za postizanje pogotka (već upućen šut ili igrač koji je slobodan u povoljnoj poziciji za šut na gol) dosuđuje se kazneni udarac, sedmerac. Kod izvođenja sedmerca svi odbrambeni igrači moraju stajati iza prostora deveterca, a jedan napadač upućuje direktan udarac na gol sa pozicije sedam metara.
Rukomet se danas igra u muškoj i ženskoj konkurenciji i u različitim dobnim grupama. Rukomet je i standardni olimpijski sport, u programu Igara neprekidno od Olimpijskih igara u Münchenu 1972. godine do danas.
Rukomet u Bosni i Hercegovini
urediOd 1948. godine u Bosni i Hercegovini postoji rukometni savez koji od tada organizuje sva takmičenja na prostoru Bosne i Hercegovine. Klubovi iz Bosne i Hercegovine bili su veoma uspješni, kako u jugoslavenskim tako i u evropskim takmičenjima. Rukometni klub Borac je najjuspješniji bosanskohercegovački klub u historiji, gdje je bio 7 puta prvak i 10 puta osvajač kupa Jugoslavije, a za najveći uspjeh se uzima osvajanje evropskog kupa 1976. godine. Osim Borca, prvak Jugoslavije je bio i Željezničar 1978. godine. Regionalne uspjehe postizali su Borac, Bosna iz Visokog, Sloboda, Željezničar te Bosna iz Sarajeva.
Rat u Bosni i Hercegovini imao je katastrofalne posljedice na rukometne klubove iz Bosne i Hercegovine, tako da nijedno evropsko takmičenje nije osvojeno, gdje su se teško prolazile i prve faze evropskih takmičenja. U domaćem takmičenju najuspješniji klubovi su Izviđač i Bosna iz Sarajeva. Isto tako uspješni klubovi u domaćem prvenstvu, i koji su učestvovali u evropskim takmičenjima su Bosna iz Visokog, Borac iz Travnika, Sloga, Sloboda i nekadašnji rukometni gigant Borac iz Banja Luke. Trenutno najelitnije takmičenje u Bosni i Hercegovini je Premijer liga.
Takmičenje za reprezentacije
uredi- Svjetski nivo:
- Evropski nivo:
- Evropska rukometna prvenstva za muškarce
- Evropska rukometna prvenstva za žene
- Juniori (kategorija "ispod 18"):
- Evropska rukometna prvenstva za kategoriju ispod 18 godina
- Afrički nivo:
- Azijski nivo:
- Okeanijski nivo: