Đorđe Andrejević Kun

Rođen je u porodici Veljka Andrejevića Kuna i žene Gertrude, porijeklom Njemice, kao četvrto od petoro djece. Otac Veljko je bio grafički majstor i prije nego što je došao u Njemačku, tu je izučio i graverski zanat. Postao je graver u jednom od najboljih grafičkih preduzeća u Nemačkoj. Umetničku crtu u Đorđu prvi je otkrio njegov berlinski učitelj.

 

Đorđe je sa porodicom došao u Beograd 1914, gde je završio štamparski zanat 1920, a zatim učio slikarstvo na Umjetničkoj školi u Beogradu 1920—1925. Zahvaljujući dobrotvoru beogradskom trgovcu Iliji Rankiću, Đorđe Andrejević Kun dobija stipendiju za slikarsko usavršavanje u Italiji. Boravio je u Veneciji, tamo je učio, slikao, obilazio muzeje i galerije – a zatim isto to u Firenci, Milanu i Rimu. U Italiji je proveo dvije godine pred platnima velikih majstora renesanse i baroka Mikelanđela, Tiziana, Veronesea, Tintoretta. Nakon Italije, Đorđe je nastavio studije u Parizu, gde je proučavao savremene umetnike Paul Cézanne, Modiglianija i bugarskog slikara Paskina, ali je i pronašao sebe i svoj stil. U Parizu je prodao svoje prve slike. Kun je krajem februara 1931. godine imao prvu samostalnu izložbu, na kojoj su preovladavale dvije njegove glavne teme: mrtva priroda i autoportret. Te iste godine Kun sa 27 godina na anonimnom konkursu za grb Grada Beograda, na kome je učestvovalo 56 umjetnika iz Jugoslavije, dobija prvu nagradu. Taj grb je i danas zvanični grb Beograda. Prelom u Kunovom stvaralaštvu nastaje 1934. godine, kada je održan Svjetski kongres pisaca u Moskvi na kome je izrečen pojam "socijalistički realizam". Tim pojmom je označeno da tema umjetničkog djela treba da bude svakodnevica radnika, kako bi im umjetnost pomogla u borbi protiv klasnog neprijatelja. S obzirom da je Kun po političkoj orijentaciji bio ljevičar, vratio se grafici kao najpogodnijem umjetničkom medijumu za ostvarenje tih zahteva.

U tom periodu izdaje mapu grafika pod nazivom "Krvavo zlato" sa tematikom iz radničkog života. Iz Španije, kuda je otišao da se s tamošnjim patriotama bori protiv fašizma u Internacionalnim brigadama, donijeo je mapu grafika "Za slobodu".

Posle oslobođenja objavio je mapu crteža "Partizani". Poznat je po monumentalnim realističnim kompozicijama i grafičkim mapama u kojima je prikazao zločine okupatora u vrijeme Drugog svjetskog rata i motive iz obnove i izgradnje zemlje. Tvorac je idejnih rješenja za ordenje i grb nove jugoslovenske države formirane 1943. godine na Drugom zasjedanju AVNOJ-a u Jajcu. Bio je profesor Akademije likovnih umjetnosti u Beogradu i rektor Umetničke akademije.^[1]

U toku života i rada Đorđe Andrejević Kun je dobio mnoga priznanja, a najznačajnija su:

• 1931. Prva nagrada za grb Beograda,
• 1940. Nagrada za grafiku Državne štaparije u Beogradu,
• 1947. Prva nagrada za grafiku Komiteta za kulturu i umetnost vlade FNRJ,
• 1949. Prva nagrada za slikarstvo Predsedništva vlade FNRJ,

• Partizanska spomenica,
• Orden zasluga za narod prvog reda,
• Orden za hrabrost
• Orden rada prvog reda

1. ^ Član SANU Arhivirano 17. 12. 2013. na Wayback Machine, Pristupljeno 28. 3. 2013.