[go: up one dir, main page]
Idi na sadržaj

Nettie Stevens

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Nettie Stevens
Rođenje (1861-07-07) 7. juli 1861.
Cavendish, Vermont, SAD
Smrt4. maj 1912(1912-05-04) (50 godina)
Baltimore, Maryland, SAD
NacionalnostSAD
Druga imenaNettie Maria Stevens
ZanimanjeGenetičarka
Poznat(a) poXY sistem determinacije spola

Nettie Maria Stevens (7. juli 1861 – 4. maj 1912)[1] bila je američka genetičarka koja je otkrila spolne hromosome.

Godine 1905., ubrzo nakon ponovnog otkrića rezultata Mendelovih istraživanja o genetici 1900. godine, primijetila je da muški crvi brašnara proizvode dva tip spermatozoida, jedan sa velikim hromosomom i jedan sa malim hromosomom. Kada je spermatozoid sa velikim hromosomom oplodio jajašce, proizveo je žensko potomstvo, a kada je spermatozoid sa malim hromosomom oplodio jajašca, proizveo je muško potomstvo.[2] Par spolnih hromosoma koje je proučavala kasnije je postao poznat kao X i Y hromosomi.[2][3][4]

Obrazovanje

[uredi | uredi izvor]

Tokom svog obrazovanja, Stevens je bila blizu vrha svoje klase. Ona i njena sestra Emma bile su dvije od tri žene koje su diplomirale na Westford Academy između 1872. i 1883. Nakon što je diplomirala 1880., Stevens se preselila u Liban, New Hampshire da predaje u srednjoj školi zoologiju, fiziologiju, matematiku, engleski i latinski. Nakon tri godine vratila se u Vermont da nastavi studije.

Stevens je nastavila školovanje u Westfield Normal School (sada Westfield State University). Završila je četverogodišnji kurs za dvije godine i diplomirala sa najvišim ocjenama u svojoj klasi. Traži dodatnu obuku iz nauke, 1896. godine, Stevens se upisala na novoosnovani Stanford University, gdje je diplomirala 1899. i odbranila MA stepen iz biologije 1900.[2] Nakon što je završila jednu godinu diplomskog rada na fiziologiji kod Olivera Peeblesa Jenkinsa i njegovog bivšeg studenta i docenta, Franka Macea MacFarlanda, postala je sve više fokusirana na histologiju.

Nakon studija fiziologije i histologije na Stanfordu, Stevens se upisala na Bryn Mawr College, kako bi nastavila s doktoratom iz citologije. Svoje doktorske studije fokusirala je na teme kao što su regeneracija kod primitivnih višećelijskih organizama, struktura jednoćelijskih organizama, razvoj spermatozoida i jajnih ćelijaj, germinativnih ćelija insekata i podjela ćelija kod morskih ježeva i crva. Tokom postdiplomskih studija na Bryn Mawr-u, Stevens je proglašena za predsjednika Evropskog člana i provela je godinu dana (1901–02) na Zoološkoj stanici u Napulju, Italija, gdje je radila s morskim organizmima, i na Zoološkom institutu Univerziteta iz Würzburga, Njemačka. Vrativši se u Sjedinjene Države, njen doktorandski savjetnik bio je genetičar Thomas Hunt Morgan.[2] Osim toga, na Stevensine eksperimente uticao je i rad prethodnog šefa odsjeka za biologiju Edmunda Beechera Wilsona, koji je preselila na Columbia University 1891.[2] Stevens je doktorirala iz Bryn Mawra 1903. godine i ostala na koledžu kao istraživač iz biologije godinu dana. Tamo je nastavila kao voditelj eksperimentalne morfologije još godinu dana i radila u Bryn Mawr-u kao suradnica za eksperimentalnu morfologiju od 1905. do svoje smrti. Ponuđena joj je pozicija koju je dugo tražila, kao istraživački profesor na Bryn Mawr koledžu, neposredno prije nego što joj je rak odnio život. Nije mogla prihvatiti ponudu zbog svog zdravstvenog stanja.

Nakon što je doktorirala. iz Bryn Mawra, Stevens je dobila zvanje istraživača na Carnegie Institution for Science, Washington 1904–1905. Stevensinin postdoktorski rad na Institutu Carnegie zahtijevao je podršku stipenditora, a i Wilson i Morgan su napisali preporuke u njeno ime. Prijavila se za finansiranje istraživanja o naslijeđivanju vezanom za Mendelove zakone,[2] konkretno određivanje pola. Nakon što je dobila grant, koristila je zametne stanice lisnih ušiju da ispita moguće razlike u hromosomskim setovima između dva spola. Jedan rad, napisan 1905. godine,[5] osvojio je nagradu od 1.000 dolara za najbolji naučni rad koji je napisala žena. Njen glavni rad na određivanju spola objavio je Karnegijev institut iz Vašingtona u dvodelnoj monografiji "Studije spermatogeneze," [6] koji je naglasilo njen sve obećavajući fokus studija određivanja spola i hromosomskog nasljeđivanja.[2] Godine 1908., Stevens je primila stipendiju Alice Freeman Palmer od Asocijacije diplomiranih studenata, sada American Association of University Women.[7] During that fellowship year, Stevens again conducted research at the Naples Zoological Station and the University of Würzburg, in addition to visiting laboratories throughout Europe.[8]

Karijera

[uredi | uredi izvor]
Mikroskop Nettie Stevens, Bryn Mawr College

Stevens je bila jedna od prvih Amerikanki koja je dobila priznanje za svoj doprinos nauci. Većina njenog istraživanja je završena na Bryn Mawr koledžu. Najviši rang koji je stekla bio je saradnik u eksperimentalnoj morfologiji (1905–1912). U Bryn Mawru je proširila polja genetike, citologije i embriologije.[2]

Iako Stevens nije imala fakultetsku poziciju, sama je napravila karijeru obavljajući istraživanja na vodećim morskim stanicama i laboratorijama. Njena evidencija od 38 publikacija uključuje nekoliko velikih doprinosa koji unapređuju nove koncepte hromosomskog nasljeđivanja. Eksperimentirajući na zametnim ćelijama, Stevens je tumačila svoje podatke kako bi zaključila da hromosomi imaju ulogu u određivanju spola tokom razvoja. Kao rezultat svog istraživanja, Stevens je pružila kritične dokaze za Mendelovsko područje i hromosomsku teoriju nasljeđivanja.[2]

Koristeći opažanja hromosoma kod insekata, Stevens je otkrila da se kod nekih vrsta hromosomi razlikuju među spolovima i kada se hromosomska segregacija dogodi u formiranju sperme, ova razlika dovodi do ishoda ženskog i muškog potomstva. Njeno otkriće bilo je prvi nalaz da se vidljive razlike hromosoma mogu povezati s vidljivom razlikom u fenotipu ili fizičkim atributima (tj. da li je jedinka muškarac ili žena). Ovaj rad je objavljen 1905. Njeni kontinuirani eksperimenti koristili su niz insekata. Identificirala je mali hromosom koji je sadao poznat kao hromosom Y u brašnaru roda Tenebrio. Zaključila je da hromosomska osnova spola zavisi od manjeg Y hromosoma koji nosi mužjak. Jajna ćelija oplođena spermom koji nosi mali hromosom postaje mužjak dok jajna ćelija oplođena spermatozoidom sa većim hromosomom postaje ženka. Proučavanje jajnog tkiva i procesa oplodnje kod lisnih ušiju, brašnara, tvrdokrilaca i muhe, Stevens je vidjela da postoje hromosomi u malim-velikim parovima (sada poznati kao parovi hromozoma XY) i također je vidjela hromoz+some koji nisu bili upareni, XO.[2][6] Hermann Henking je ranije proučavao hromosome vatrenih buba i primijetio hromosom koji se sada zove X, ali nije pronašao mali hromosom koji se sada zove Y. Stevens je shvatila da je prethodna ideja Clarencea Erwina McClunga, da X hromosom određuje spol, bila pogrešna i da je određivanje spola, u stvari, posljedica prisustva ili odsustva malog (Y) hromosoma.[2] Stevens nije nazvala hromosome X ili Y. Njihova sadašnja imena došla su kasnije.[9][10] Edmund Wilson je radio na preparatima za spermatogenezu istovremeno sa Stevensinim studijama.[11] Citološki pregled je radio samo na testisima, odnosno u svojim studijama nije ispitivao ženske zametne ćelije (jaja) već samo muške zametne ćelije (spermu). Njegov rad je naveo da su jaja bila previše masna za njegove postupke bojenja. Nakon što je pročitao radove koji opisuju Stevensinina otkrića, Wilson je ponovo izdao svoj originalni rad i u fusnoti odao joj priznanje za pronalazak spolnih hromozoma.[2]

U Bryn Mawr-u, nakon njenih publikacija iz 1905-06, Stevens je uzgajala i proučavala Drosophila melanogaster, voćne mušice u laboratoriji. Radila je s njima kao predmetima svog istraživanja nekoliko godina prije nego što ih je Morgan usvojio kao svoj modelni organizam.[12]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ "Nettie Stevens | American biologist and geneticist". Encyclopedia Britannica (jezik: engleski). Pristupljeno 12. 8. 2019.
  2. ^ a b c d e f g h i j k l Brush, Stephen G. (juni 1978). "Nettie M. Stevens and the Discovery of Sex Determination by Chromosomes". Isis. 69 (2): 162–172. doi:10.1086/352001. JSTOR 230427. PMID 389882. S2CID 1919033.
  3. ^ "Nettie Maria Stevens – DNA from the Beginning". www.dnaftb.org. Pristupljeno 7. 7. 2016.
  4. ^ John L. Heilbron (ed.), The Oxford Companion to the History of Modern Science, Oxford University Press, 2003, "genetics".
  5. ^ NM Stevens. (1905) “A Study of the Germ Cells of Aphis rosae and Aphis oenotherae.” Journal of Experimental Zoology 2 (3):313–334.
  6. ^ a b NM Stevens, (1905) “Studies in Spermatogenesis, with Especial Reference to the ‘Accessory Chromosome,’” Washington, DC, Carnegie Institution of Washington, Publication 36, NM Stevens, (1906) “Studies in Spermatogenesis Part II, A Comparative Study of Heterochromosomes in certain Species of Coleoptera, Hemiptera, and Lepidoptera with Especial Reference to Sex Determination,” Washington, DC, Carnegie Institution of Washington, Publication 36, Part II, (1906).
  7. ^ Gilgenkrantz, Simone (15. 10. 2008). "Nettie Maria Stevens (1861–1912)". Médecine/Sciences (jezik: francuski). 24 (10): 874–878. doi:10.1051/medsci/20082410874. PMID 18950586. Arhivirano s originala, 17. 8. 2013. Pristupljeno 18. 8. 2013.
  8. ^ Maltby, Margaret (1929). History of the Fellowships Awarded by the American Association of University Women. American Association of University Women. str. 41–42.
  9. ^ David Bainbridge, The X in Sex: How the X Chromosome Controls Our Lives, pp. 3–5, 13, Harvard University Press, 2003 ISBN 0674016211.
  10. ^ James Schwartz, In Pursuit of the Gene: From Darwin to DNA, pp. 170–172, Harvard University Press, 2009 ISBN 0674034910
  11. ^ E Wilson. (1905) “A study of the ideochromosomes in Hemiptera." Journal of Experimental Zoology 2(3):371–405.
  12. ^ Lois N. Magner, A History of the Life Sciences, 3rd ed., Marcel Dekker, 2002, p. 346.

Dopunska literatura

[uredi | uredi izvor]

Vanjski linkovi

[uredi | uredi izvor]
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Nettie_Stevens&oldid=3580338"