5. januar
Izgled
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 31 |
5. januar / siječanj (5. 1) jest 5. dan godine po gregorijanskom kalendaru. Do kraja godine još je 360 dana (361 u prijestupnoj godini).
Događaji
[uredi | uredi izvor]- 1066 – Edvard Ispovjednik umro bez potomaka, što je izazvalo krizu u pogledu nasljeđivanja prijestolja, koja je na kraju dovela do normanskog osvajanja Engleske.
- 1554 – Izbio veliki požar u Eindhovenu.
- 1757 – Luj XV preživio pokušaj atentata od strane Robert-Françoisa Damiensa, koji je postao posljednja osoba u Francuskoj pogubljena vučenjem konjem i raščetvoravanjem, tradicionalnom i okrutnom kaznom primjenjivanom za regicid.
- 1895 – Afera Dreyfus: francuskom oficiru Alfredu Dreyfusu oduzet čin i izrečena kazna doživotne robije na Đavoljem ostrvu.
- 1896 – Austrijske novine izvijestile da je Wilhelm Conrad Röntgen otkrio novi tip elektromagnetnog zračenja, kasnije nazvan X-zrake.
- 1908 – Potpisan Dardanelski mir između Osmanlijskog Carstva i Velike Britanije kojim je okončan Anglo-turski rat.
- 1909 – Kolumbija priznala nezavisnost Paname.
- 1913 – Prvi balkanski rat: tokom bitke kod Lemnosa grčki admiral Pavlos Kountouriotis prisilio osmanlijsku flotu na povlačenje u njenu bazu u Dardanelima, odakle više nije izašla do kraja rata.
- 1919 – Osnovana Njemačka radnička partija, koja će kasnije prerasti u Nacionalsocijalističku njemačku radničku partiju (NSDAP).
- 1925 – Nellie Tayloe Ross iz Wyominga postala prva žena guverner neke američke savezne države.
- 1933 – Počela izgradnja mosta "Golden Gate" u San Francisku.
- 1957 – U govoru u Kongresu američki predsjednik Dwight Eisenhower objavio ustanovljavanje onoga što će postati poznato kao Eisenhowerova doktrina.
- 1968 – Alexander Dubček dolazi na vlast; početak Praškog proljeća.
- 1972 – Američki predsjednik Richard Nixon naredio razvoj programa svemirskih šatlova.
- 1974 – Izmjerena najviša temperatura na Antarktiku ikad: +15 °C.
- 1976 – Crveni Kmeri proglasili ustav Demokratske Kampućije.
- 2005 – Michael E. Brown, Chad Trujillo i David L. Rabinowitz otkrili Eridu, najveću poznatu patuljastu planetu u Sunčevom sistemu, koristeći snimke prvobitno snimljene 21. oktobra 2003. u opservatoriji Mount Palomar.
- 2016 – Kuvajt povlači ambasadora iz Irana zbog napada na diplomatsko predstavništvo Saudijske Arabije.
- 2020 – Održana 77. dodjela "Zlatnog globusa".
Rođeni
[uredi | uredi izvor]13. vijek
[uredi | uredi izvor]16. vijek
[uredi | uredi izvor]17. vijek
[uredi | uredi izvor]- 1614 – Nadvojvoda Leopold Wilhelm od Austrije, bio je više puta biskup, guverner od španske Holandije i zapovjednik.
- 1640 – Paolo Lorenzani, italijanski kompozitor
18. vijek
[uredi | uredi izvor]- 1762 – Constanze Mozart (r. Weber), supruga Wolfganga Amadeusa Mozarta
19. vijek
[uredi | uredi izvor]- 1835 – Richard Faltin, finski kompozitor, muzički pedagog i sakupljač finskih narodnih pjesama
- 1846 – Rudolf Christoph Eucken, njemački filozof
- 1855 – King C. Gillette, američki biznismen, osnivač kompanije Gillette
- 1874 – Joseph Erlanger, američki fiziolog, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1944.
- 1876 – Konrad Adenauer, njemački političar i državnik
- 1900 – Yves Tanguy, francuski slikar, predstavnik nadrealizma
20. vijek
[uredi | uredi izvor]- 1909 – Stephen Cole Kleene, američki matematičar
- 1917 – Jane Wyman, američka glumica
- 1920 – Arturo Benedetti Michelangeli, italijanski pijanist
- 1921
- 1928
- Zulfikar Ali Bhutto, pakistanski političar i državnik
- Walter Mondale, američki političar, 42. potpredsjednik SAD-a
- 1931
- Alfred Brendel, austrijski pijanist i književnik
- Robert Duvall, američki glumac
- 1932 – Umberto Eco, italijanski književnik i semiotičar
- 1935
- Forough Farrokhzad, iranska književnica i režiserka
- Bizjagin Dašgaj, mongolski skijaš-trkač i biatlonac
- 1938 – Juan Carlos, španski kralj
- 1942 – Maurizio Pollini, italijanski pijanist i dirigent
- 1946 – Diane Keaton, američka glumica, režiserka, filmska producentica i scenaristica
- 1952
- Nermin Tulić, bosanskohercegovački glumac
- Uli Hoeneß, njemački nogometaš i nogometni funkcioner
- 1954 – Pamela Sue Martin, američka glumica
- 1963 – Song Wenbin, kineski olimpijski biatlonac.
- 1964 – Salko Obhođaš, bh. političar
- 1968 – DJ BoBo, švicarski DJ i muzičar
- 1969
- Marilyn Manson, američki muzičar i pjevač
- Petra Behle, bivša njemačka biatlonka
- 1972
- Sakis Rouvas, grčki pjevač, tekstopisac, producent i glumac
- Sasha, njemački pop-pjevač
- 1974 – Daisy Bates, britanska glumica
- 1982
- Janica Kostelić, hrvatska alpska skijašica, jedna od najtrofejnijih skijašica u historiji
- Vadims Vasiļevskis, latvijski bacač koplja
- 1985 – Fabienne Suter, švicarska alpska skijašica
- 1994 – Jonquel Jones, bahamsko-bosanskohercegovačka košarkašica
- 1996 – Dinara Alimbekava, bjeloruska biatlonka
Umrli
[uredi | uredi izvor]- 842 – El-Mu'tesim, osmi abasidski halifa
- 1524 – Marko Marulić, hrvatski književnik
- 1589 – Katarina Medici, supruga francuskog kralja Henrika II
- 1713 – Jean Chardin, francuski istraživač
- 1740 – Antonio Lotti, italijanski kompozitor
- 1762 – Elizabeta, carica Rusije
- 1796 – Samuel Huntington, američki pravnik i političar
- 1858 – Josef Radetzky, češki plemić i austrijski feldmaršal
- 1887 – Jakov Baltić, bosanski franjevac i ljetopisac
- 1910 – Léon Walras, francuski ekonomist
- 1933 – Calvin Coolidge, američki političar, 30. predsjednik SAD-a
- 1941 – Amy Johnson, engleska avijatičarka
- 1943 – George Washington Carver, američki botaničar i izumitelj
- 1970 – Max Born, njemački fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1954.
- 1976 – John A. Costello, irski političar, 3. premijer Irske
- 1981 – Harold Urey, američki hemičar, dobitnik Nobelove nagrade za hemiju 1934.
- 1988 – "Pistol Pete" Maravich, američki košarkaš
- 1990 – Arthur Kennedy, američki glumac
- 1991 – Vasko Popa, jugoslavenski i srpski pjesnik
- 1998 – Sony Bono, američki pjevač, tekstopisac, producent, glumac i političar
- 2014 – Eusébio, mozambičko-portugalski nogometaš
- 2024 – Mário Zagallo, brazilski nogometaš i trener
Praznici
[uredi | uredi izvor]- Na ovaj datum nema međunarodnih praznika[1]