Plougerne

War lez dehoù an Aber-Ac'h emañ Plougerne.

• Porzh Perroz
• Menez Perroz
• Lilia

Erwan Vallerie ː Ploe Kerneu, c 1330; Ploueguerneau, 1388; Guikerne, 1498; Ploekerneau, 1516; Plou-Kerneaw, 1636; Guiquerno, 1715^[3]

Dont a ra an anv Plougerne eus an henvrezhoneg ploe (parrez) ha kernev (Kerne-Veur).

Plouiz-Kerne^[4] a reer eus tud Plougerne, pe Plougerneviz^[5] pe Plougerneiz^[6].

En aour e dreustell en gul, e sourin geotet karget gant teir bezantenn en argant balirant, e gab en erminoù

• Tud eus ar gumun a gemeras perzh en Emgann Kergidu d'ar 24 a viz Meurzh 1793 e-kichen Plougouloum; un dell-gastiz a 11 000 lur a voe paeet gant ar gumun edan 24 euriad^[7].

• Mervel a reas 212 gwaz eus ar gumun abalamour d'ar brezel, eleze 3,64% ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911^[8].

• Mervel a reas 55 den ag ar gumun abalamour d'ar brezel^[9].
• D'an 18 a viz Even 1940 e rankas un nijerez Ju 88 A-1 eus an aerlu alaman (Luftwaffe) gant pevar milour en he bourzh douarañ buan ha rekis e "Leur Lann ar Floc'h" er gumun goude bout bet bombezet bigi e Brest ha bout bet tizhet gant tennoù gall; tapet e voe an nijourion da brizonidi gant ar C'hallaoued ha dieubet gant o c'henvroidi un nebeud deizioù war-lerc'h^[10]; daou waz eus ar gumun a voe tamallet dezhe bout gwallgaset he faread; d'ar 27 a viz Even e voe barnet ha kondaonet Jean-Marie Keranvel d'ar marv gant lez-varn al lu alaman e Brest, ha fuzuilhet e voe d'an 28; egile, Jean Balson, a voe kondaonet da eizh vloaz labour-ret, ha kaset e voe d'ur c'hamp-bac'h en Alamagn, distreiñ a reas d'ar 15 a viz Mae 1945^[11],[12].
• Nijerezioù eus ar ar Royal Air Force (aerlu ar Rouantelezh-Unanet) aet d'ar strad: d'ar 27 a viz Meurzh 1941 e kouezhas un nijerez Blenheim IV marilhet V5865 ha kodet PZ-P eus 53th Squadron en donvor da Enez-Werc'h e Plougerne; lazhet e voe he zri nijour, ne voe ket kavet o c'horfoù; d'an 18 a viz Kerzu 1941 e kouezhas div nijerez Stirling I, unan, marilhet N3665 ha kodet LS-S eus ar 15th Squadron, er mor nepell eus Plougerne, lazhet e voe he eizh nijour, ne voe kavet korf ebet, hag an eil hini, marilhet W7436 ha kodet MG-D eus ar 7th Squadron e Plougerne; daou nijour a voe lazhet, douaret int e bered ar gumun, ar pemp nijour all a voe tapet gant an Alamaned; d'an 2 a viz C'hwevrer 1942 e kouezhas un nijerez Beaufort marilhet AW253 ha kodet AW-A eus ar 86th Squadron eus ar Royal Air Force (aerlu ar Rouantelezh-Unanet) nepell eus Plougerne; mervel a reas he fevar nijour, tri anezhe a zo douaret int e Bered Kerfaotraz e Brest, an hini all e Sibirill^[13].

• Lazhet e voe ur penngorporal eus ar gumun e Chorwon d’an 18 a viz Gouhere 1952^[14].

• Mervel a reas nav milour eus ar gumun^[15].

• Lazhet e voe ur soudard eus ar gumun d’an 3 a viz Here 1956 en El Raicha ^[16].

• 1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol^[17].

• D'ar 17 a viz Kerzu 2010 e oa bet votet ar garta Ya d'ar brezhoneg gant kuzul-kêr ar gumun.
• D'ar 5 a viz Mae 2015 e oa bet roet d'ar gumun al label Ya d'ar brezhoneg live 2.

• Klasoù divyezhek zo eno abaoe 1996.
• Ur skol Diwan zo, abaoe Gwengolo 2018.
• E distro-skol 2023 e oa 128 skoliad enskrivet er skol Diwan hag er c'hlasoù divyezhek publik (22,7 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)^[18].
• Ar vagouri-kêr he deus sinet Live 2 karta Divskouarn.

Traezhegi:

• An Aod Wenn,
• ar Vougo,
• ar C'horejou
• Sant-Kava, e kornad Lilia.
• Kervenni

•  
  Aod Plougerne.
•  
  Kervenni (Lilia).
•  
  an Aod Wenn.
•  
  an Aod Wenn ha Beg ar Spins.
•  
  Porzh Gwenn.
•  
  Lilia : Sant-Kava d'an izelvor.

 

• Tour-tan Enez-Werc'h
• Iliz kozh Tremenac'h
• Pont Krac'h
• Peulvan Lilia

 

• Monumant ar re varv e-tal an iliz katolik, luc’hskeudenn^[19].

Bro	Niver a vilourion
Afrika ar Su	2 (Tirlu)
Aostralia	1 (Aerlu)
Kanada	2 (Aerlu)
Rouantelezh-Unanet	6 (Aerlu)
Hollad	11

Re an Tirlu, troadeion o-daou, a varvas e miz Here 1918, e-pad ar Brezel-bed Kentañ. Re an Aerlu a varvas e-pad an Eil Brezel Bed:

• daou anezhe d'an 18 a viz Kerzu 1941 pa gouezhas o c'harr-nij (Stirling I marilhet W7436 ha kodet MG-D) e Plougerne;
• unan anezhe d'ar 7 a viz Ebrel 1943 pa gouezhas e garr-nij (Catalina Ib marilhet FP 138) er mor, nepell diouzh an aod e Normandi;
• unan anezhe d'an 16 a viz Ebrel 1943 pa gouezhas e garr-nij (Spitfire VI marilhet BS245 ha kodet YQ-C) e bourc'h Plougerne;
• pemp anezhe d'ar 5 a viz Gouere 1943 pa gouezhas o c'harr-nij (Whitley marilhet BD 359 ha kodet JL-X) er mor e Plougerne^[13],[20].

Niver a annezidi

Roll ar vaered

• 1577 : Mikael an Noblez.
• 1848 : Alan an Habask, beleg ha skrivagner brezhonek.
• 1849 : Yann-Vari Nikolaz, beleg ha skrivagner brezhonek.
• 1906 : Yves Floc'h, livour.
• 1937 : René Abjean, sonaozour ha rener lazoù-kanañ.
• 1951 : Goulc'han Kervella, komedian, saver pezhioù ha levrioù.
• 1956 : Jean-Luc Roudaut, kaner.

	de Carné Beskonted Coëtquenan	En aour e ziv dreustell en gul

Kontañ a reer e oa ur gêr anvet Tolente gwechall hag a vije bet beuzet gant ar mor. Gant meur a istorour eo bet lec'hiet ar gêr-se dirak aod Plougerne. N'eo, evit poent, nemet martezeadennoù chomet difrouezh^[21] Met hervez ur vartezeadenn all e vije bet ar gêr-se e-kichen Pont de la Talence, e Abbeville, tost da c'henoù ar stêr Somme.

 

Muioc'h a restroù diwar-benn

Plougerne

a vo kavet e Wikimedia Commons.

• (br) Plougerne war lec'hienn Geobreizh
• P.N.E (Plouguerneau Nature Environnement) (Ekologiezh e Plougerne)
• Strollad ar Vro Bagan (C'hoariva e brezhoneg)
• Ti an Douristed
• Plouguerneau d'hier et d'aujourd'hui