Lucien Petit-Breton

E dad, deuet da horolajer da Redon, en devoa ivez un tamm douar eno. Deuet e oa c'hoant dezhañ da vont da welout ar bed avat, hag e 1888 ez eas e-unan da Arc'hantina. Bloaz goude e tegouezhas e dri mab e Buenos Aires ivez : Anselme, Paul, ha Lucien ar yaouankañ. Ret dezho labourat o-zri, ha sede Lucien o tiwall toull-dor ar "jockey-club". D'e c'hwezek vloaz e tichañsas dezhañ gounit ur marc'h-houarn en ul lotiri. Nepell diouzh an ti e oa marc'hhouarnva Palermo. Ha tri bloaz goude, d'e naontek vloaz, e oa Lucien Mazan kampion Arc'hantina. An tad avat ne oa ket troet gant seurt c'hoarioù, sede dibabet ul lesanv gant Lucien. Peogwir e veze graet El Breton anezhañ e tibabas bezañ Lucien Breton, ha ne oa ket kreñvoc'h egetañ war gelc'h ar marc'houarnvaoù en Arc'hantina : trec'h e veze betek war an Europiz a deue da redek da gêr Buenos Aires.

E 1902 e teuas ur Gall, Contenet e anv, d'e gaout da aliañ anezhañ da vont da redek da vBro-C'hall, rak eno, emezañ, e veze gounezet muioc'h. Ret dezhañ espern ar veaj da gentañ. Pa erruas en Europa e voe ret dezhañ deskiñ galleg en-dro. Peogwir e oa ur reder all anvet Breton e kemeras an anv Petit-Breton.

Evel en Arc'hantina e krogas da redek e marc'houarnvaoù. E Pariz e redas, hag e Chicago hag New York ivez e redadegoù "c'hwec'h devezh". Biskoazh ne c'hounezas, rak er redadegoù-se a veze redet dre skipailhoù, e veze emglev etre ar rederien ha gwerzhet an trec'h etreze, en desped dezhañ a-hervez. Nag evit-se ! Gounit brud a reas bepred ma ne c'hounezas ket arc'hant e-leizh, ha plijout kenañ a rae d'an dimezelled a zerede d'e welout.

Kregiñ a reas da redek war an hentoù, ha gounit a reas ar "Bol d'Or" e 1904. E 1905 e klaskas diskar rekord an eur a oa dalc'het gant ar stadunanat Willie Hamilton, gant 40,781 km abaoe 1898 : kaset e voe gantañ da 41,110 km, er marc'houarnva Buffalo e Pariz. Gounit a reas Pariz-Teurgn e 1906, hag ar redadeg kentañ Milan-Sanremo e 1907.

Dre ziv wech diouzh renk e voe trec'h e Tro Bro-C'hall, e 1907 hag e 1908, goude bezañ gounezet gantañ daou dennad er bloaz kentañ, ha pemp en eil. Ar c'hentañ reder e voe o c'hounit an dro div wech.

Redek a reas betek 1914, ma reas e Dro Bro-C'hall diwezhañ, ret dezhañ dilezel goude nav zennad er bloavezh-se.

Mervel a eure war an talbenn e 1917 en ur gwallzarvoud^[1],[2]. Beziet e voe e bered Pennestin.

Redek a reas ivez e zaou vreur henañ, Anselme ha Paul. Kemend-all a reas ivez e vab Yves, a voe rener ur skipailh diwezhatoc'h.

• Rekord-bed an eur : 41,110 km e marc'houarnva Buffalo Pariz e 1905
• Rekord-bed an 20 km : 28' 59" 4 (1905)
• Rekord-bed an 10 km : 14' 04" 4 (1905)

• Tro Bro-C'hall :   : 1907, 1908
• Bol d'Or : 1904 (852 km en ur ober 24 eurvezh) ; (da eil e voe e 1902)
• Pariz-Teurgn : 1906 (3de e 1912)
• Milan-Sanremo : 1907
• Pariz-Brusel : 1908
• Tro Beljia : 1908 (gounezet 4 zennad gantañ)
• Tro Katalonia : 1909
• Tro Tarragona : 1909
• Buffalo-Cup : 1909
• 7 tennad en holl e Tro Bro-C'hall
• 1 tennad e Tro Italia

• da 2-l e Bourdel-Pariz e 1912
• da 2-l e Pariz-Hesdin e 1907
• da 3-de e Kampionad Bro-C'hall e 1910
• da 3-de e Pariz-Menin e 1912

• E 1905 : 5vet en holl,
• E 1906 : 4vet en holl,
• E 1907 : 1añ, ha trec'h e daou dennad,
• E 1908 : 1añ, ha trec'h e pemp tennad,
• E 1910 : dilez er 7vet tennad,
• E 1911 : dilez er 1añ tennad,
• E 1912 : dilez en 2-l tennad,
• E 1913 : dilez er 14vet tennad,
• E 1914 : dilez en 9vet tennad.

• E 1910 : dilez
• E 1911 : dilez goude bezañ gounezet un tennad.

• https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k318775h/f3.item

1. ↑ E fichenn el lu gall
2. ↑ memorialgenweb

• Buhez ha marv Lucien Petit-Breton: ur pennad-skrid hollvrezhonek
• http://enenvor.fr/eeo_actu/velo/lucien_petit_breton_a_jamais_le_premier_breton_vainqueur_du_tour_de_france.html
• https://france3-regions.francetvinfo.fr/bretagne/petit-breton-incroyable-histoire-du-gentleman-cycliste-annees-1900-racontee-livre-1839430.html