İngilis dili

İngilis dili
Orijinal adı	English[1]
Ölkələr	Amerika Samoası[2]  Angilya[3]  Antiqua və Barbuda[4]  Aruba[5]  Avstraliya[6]  Baham adaları[7]  Bəhreyn[8]  Barbados[9]  Beliz[10]  Bermud adaları[11]  Butan[12]  Botsvana[13]  Britaniya Hind okeanı əraziləri[14]  Britaniya Virgin adaları[15]  Bruney[16]  Kamboca[17]  Kamerun[18]  Kanada[19]  Kayman adaları[20]  Kuk adaları[21]  Dominika[22]  Eritreya[23]  Efiopiya[24]  Folklend adaları[25]  Fici[26]  Qambiya[27]  Qana[28]  Cəbəllüttariq[29]  Qrenada[30]  ABŞ[31]  Gernsi[32]  Qayana[33]  Hindistan[34]  İrlandiya[35]  Men adası[36]  İsrail[37]  Yamayka[38]  Cersi[39]  Keniya[40]  Kiribati[41]  Livan[42]  Lesoto[43]  Liberiya[44]  Madaqaskar[45]  Malavi[46]  Malayziya[47]  Maldiv adaları[48]  Malta[49]  Marşall adaları[50]  Mavriki[51]  Mikroneziya[52]  Montserrat[53]  Namibiya[54]  Nauru[55]  Yeni Zelandiya[56]  Nigeriya[57]  Niue[58]  Oman[59]  Pakistan[60]  Palau[61]  Papua-Yeni Qvineya[62]  Filippin[63]  Pitkern adaları[64]  Ruanda[65]  Müqəddəs Yelena, Askenson və Tristan-da-Kunya adaları  Sent-Kits və Nevis[66]  Sent-Lüsiya[67]  Sent Martin[68]  Sent-Vinsent və Qrenadina[69]  Samoa[70]  Seyşel adaları[71]  Syerra-Leone[72]  Sinqapur[73]  Sint-Marten[74]  Solomon adaları[75]  CAR[76]  Cənubi Sudan[77]  Şri-Lanka[78]  Sudan[79]  Esvatini[80]  Tanzaniya[81]  Tokelau[82]  Tonqa[83]  Trinidad və Tobaqo[84]  Törks və Kaykos[85]  Tuvalu[86]  Amerika Virgin adaları[87]  Uqanda[88]  BƏƏ[89]  Birləşmiş Krallıq[90]  Vanuatu[91]  Zambiya[92]  Zimbabve[93]  İndoneziya[94]
Danışanların ümumi sayı	379.007.140 nəf. (2019)[95] 753.359.540 nəf. (2019)[95]
Təsnifatı
Hind-Avropa dilləri German dilləri Qərbi Germanca[vd] Anqlo-friz dilləri İngilis dilləri[vd] ingilis dili
Yazı	latın əlifbası
Dil kodları
QOST 7.75–97	анг 045
ISO 639-1	en
ISO 639-2	eng
ISO 639-3	eng
Dilin strukturlarının dünya atlası	eng
Ethnologue	eng
Linguasphere	52-ABA
ABS ASCL	1201, 12
IETF	en
Glottolog	stan1293
Bu dildə olan Vikipediya
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

İngilis dili (ing. English, English language) — Hind-Avropa dillərinin german dillərinə aiddir. Doğma dil kimi 373 milyon insan tərəfindən istifadə olunur. İkinci dil kimi 1.08 milyard insan danışır (2022).^[96]

BMT-nin altı rəsmi və işçi dilindən biridir. İngilislərin təbii dili, İngiltərənin, faktiki Böyük Britaniyanın, ABŞ (31 ştatının rəsmi dili), İrlandiyanın, Kanadanın və Maltanın iki rəsmi dilindən biri, Avstraliyanın, Yeni Zelandiyanın rəsmi dili. O, Asiya (məsələn Hindistan, Pakistan və s.) və Afrikanın bəzi dövrlərində rəsmi dil kimi istifadə edilib. Linqvistikada ingilis dilində danışanları anqlofon adlanırlar, Kanadada bu termin siyasi mənada işlədilir.

Dildə qrammatik mənanı analitik formada ifadə etmək üstünlük təşkil edir. Dillərin analitik tipinə aiddir. Leksikanın 70% götürülmə sözlərdir. Əlifbası VII əsrdən latın qrafikası əsasındadır. Orta əsrlərin əvvələrində əlavə hərflər də istifadə edilirdi. Sonradan onlar sıradan çıxdılar. Orfoqrafiyada ənənəvi yazılış formasıdır.

Hazırda ingilis dili dünyada ən geniş yayılmış dillərdən biridir. İngilis dili dünyada diplomatiya, kommersiya, dənizçilik, elmi-texniki və kütləvi informasiya dili kimi məşhurdur. Zəmanəmizdə nəşr olunan ədəbiyyatın və kütləvi mətbuatın əksəriyyəti ingilis dilində dərc olunur. Bütün bu deyilənlərə görə ingilis dilinin öyrənilməsi hər kəs üçün həyati zərurət kimi qarşıda durur^[97]. İngilis dilinin fonetik quruluşu bir sıra inkişaf mərhələlərindən keçməklə özünəməxsus orijinal səs strukturu yarada bilmişdir.

İngilis əlifbasında 26 hərf, 44 səs var.

İngilis dilinin xarakterik cəhətlərindən biri onun qısa sözlərdən ibarət olmasıdır. Uzun sözlər dildə olsa da, onlara az rast gəlinir. Qısa sözlər ingilis dilinə alman tayfalarının dilindən, uzun sözlər isə fransız dilindən və latın dilindən keçib. Qısa sözlər danışıqda və jarqonda, uzun sözlər isə elmdə və publisistikada işlədilir.

Kökləri, 5-ci əsrdə yaşayan alman tayfalarına qədər uzanan ingilis dili dinamik təkamül yaşayıb.

Eramızın 450-ci ildən 1150-ci ilinə qədər danışılan köhnə ingilis dili, dilin linqvistik bazasını təşkil etmişdir. Vikinq işğalları zamanı qədim skandinav dilinən təsirlənib, həmçinin 1066-cı ildə Normanların fəthi dilə fransız lüğətini aşılayıb və orta ingilis dilinin yaranmasına səbəb olub. 15–17-ci əsrlərdəki İntibah Dövrü və Böyük Saitlərin Dəyişməsi prosesi bir çox dəyişikliklər gətirib. Müasir ingilis dili isə 18-ci əsrdə yaranıb, Sənaye inqilabı və Britaniya İmperiyasının genişlənməsi amillərilə formalaşmışdır.

Bu gün ingilis dili regional nüansları əks etdirən variasiyaları ilə qlobal bir dildir. Köhnə ingilis dilinin müasir ingilis dilinə təkamülü, sosial və mədəni dəyişiklikləri özündə əks etdirir.

İngilis dilinin çox sayda dialektləri vardır. Dialektlər İngiltərədə daha çoxdur. ABŞ-də dialektlər olsa da, ədəbi dil kimi orta-atlantik dialekt işlənir.

Ölkə	İngilis dili ana dili olanların sayı
ABŞ	214.809.000[99]
{{ {{{1}}}	alias = Böyük Britaniya	flag alias = Flag of the United Kingdom.svg	flag alias-1707 = Union flag 1606 (Kings Colors).svg	flag alias-1658 = Flag of the Commonwealth (1658-1660).svg	flag alias-1651 = Flag of The Commonwealth.svg	flag alias-1649 = Flag of the Commonwealth (1649-1651).svg	flag alias-1606 = Union flag 1606 (Kings Colors).svg	flag alias-HDQ = Naval Ensign of the United Kingdom.svg	flag alias-ticarət = Civil Ensign of the United Kingdom.svg	flag alias-HHQ = Air Force Ensign of the United Kingdom.svg	flag alias-diplomatik = Government Ensign of the United Kingdom.svg	flag alias-ordu = Flag of the British Army.svg	variant =	altlink =	miqyas = }}||58.200.000[100]
Kanada	17.694.830[101]
Avstraliya	15.581.334[102]
İrlandiya	4.200.000+[100]
CAR	3.673.203[103]
Yeni Zelandiya	3.500.000+[104]
Sinqapur	665.087[105]

Dil ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.