Dəlilər (Qəmərli)
| Kənd | |
| Dəlilər | |
|---|---|
 | |
| 39°58′01″ şm. e. 44°32′11″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Ermənistan |
| Region | Gərnibasar mahalı |
| Rayon | Qəmərli rayonu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Əsası qoyulub | 1831 |
| Mərkəzin hündürlüyü | 835 m |
| Saat qurşağı | UTC+4 |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəsmi dili | |
|
| |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Dəlilər, Böyük Dəlilər — İrəvan quberniyasının İrəvan qəzasında, indi Qəmərli (Artaşat) rayonunda kənd.[2]
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Böyük Dəlilər kəndi Erməni mənbələrində Dəlilər kəndi kimi qeyd edilir[3]. Rayon mərkəzindən 2 km şimal şərqdə, Gərni çayından axan arxın yanında yerləşir. «İrəvan əyalətinin icmal dəftəri»ndə Dəlilər formasında[4], Qafqazın 5 verstlik xəritəsində Böyük Dəlilər kimi[5] qeyd edilmişdir.
Toponim qədim türk tayfası tele[6] etnoniminə[7] cəmlik bildirən -lər şəkilçisinin artırılması əsasında əmələ gəlmişdir. Toponimdəki «böyük» sözü fərqləndirici əlamət bildirir. Etnotoponimdir. Quruluşca mürəkkəb toponimdir.
Erm. SSR AS RH-nin 3.l.1935-ci il fərmanı ilə kəndin adı dəyişdirilib Dalar (dəlilər etnoniminin ermənicə tələffüz formasıdır) qoyulmuşdur.
Əhalisi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Burada tarixən yalnız azərbaycanlı yaşamışdır[8]. Kəndə ermənilər 1828-1829 -cu illərdə İranın Xoy vilayətindən köçürülmüşdür. Kənddə ermənilərlə yanaşı 1831-ci ildə 46 nəfər, 1873 - cü ildə 115 nəfər, 1886-cı ildə 124 nəfər, 1897-ci ildə 134 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır[8]. 1918-ci ildə azərbaycanlılar soyqırımına məruz qalaraq deportasiya olunmuşdur.
İndiki Ermənistanda sovet hökuməti qurulandan sonra kəndə az sayda azərbaycanlı dönə bilmişdir. Burada 1922-ci ildə 5 nəfər, 1926-cı ildə 4 nəfər, 1931-ci ildə 4 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır [8].
1930-cu illərin ortalannda kənddə olan azərbaycanlılar tamamilə qovulmuşdur. İndi burada yalnız ermənilər yaşayır.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (erm.).
- ↑ İbrahim Bayramov, "Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri" Arxivləşdirilib 2015-07-21 at the Wayback Machine, Bakı, "Elm", 2002.
- ↑ erm. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931) Arxivləşdirilib 2020-09-24 at the Wayback Machine. Հեղինակ: Զավեն Կորկոտյան. Յերեվան: Մելքոնյան ֆոնդի հրատ, 1932.; rus. Население Советской Армении за последние сто лет (1831-1931) Arxivləşdirilib 2016-02-29 at the Wayback Machine. Автор: Завен Коркотян. Ереван: Издательство «Мелконян фонд», 1932.; azərb. Son yüzildə Sovet Ermənistanının əhalisi (1831–1931). Müəllif: Zaven Korkotyan. İrəvan: «Melkonyan fond» nəşriyyatı, 1932. s.48
- ↑ İrəvan əyalətinin icmal dəftəri (araşdırma, tərcümə, qeyd və əlavələrin müəllifləri: Z.Bünyatov və H.Məmmədov (Qaramanlı), Bakı, «Elm», 1996. s.49
- ↑ Пагирев Д.Д. Алфавитный указатель к пятиверстной карт Кавказского края, Тифлис, Типография К.П.Казловского, 1913. s.74
- ↑ >dəli — İbrahim Bayramova görə
- ↑ Qumilyev L.N. Qədim türklər (tərcümə edənlər: V.Quliyev, V.Həbiboğlu), Bakı, «Gənclik», 1993. s.21
- ↑ 1 2 3 Qorqodyan Z. 1831-1931-ci illərdə Sovet Ermənistanının əhalisi, (erməni dilində). İrəvan, «Melkonyan fond», 1932. s.48-49, 128-129
 | |
|---|---|
| Şəhərlər | |
| Rayonlar (1930–1995) | Abaran rayonu • Agin rayonu • Axta rayonu • Alagöz rayonu • Allahverdi rayonu • Amasiya rayonu • Aşağı Qaranlıq rayonu • Barana rayonu • Basarkeçər rayonu • Böyük Qarakilsə rayonu • Cəlaloğlu rayonu • Çəmbərək rayonu • Dilican rayonu • Düzkənd rayonu • Ellər rayonu • Ərtik rayonu • Əştərək rayonu • Gorus rayonu • Hamamlı rayonu • Karvansaray rayonu • Keşişkənd rayonu • Kəvər rayonu • Qafan rayonu • Qarakilsə rayonu • Qəmərli rayonu • Qızıl Qoç rayonu • Meğri rayonu • Sərdarabad rayonu • Şəmşəddin rayonu • Paşalı rayonu • Talın rayonu • Üçkilsə rayonu • Vedi rayonu • Zəngibasar rayonu |
| Mahallar | |