Idioma cabécar

cabécar Cabécar
Faláu en	Costa Rica
Rexón	Talamanca
Falantes	aprox. 11,000
Familia	Chibchense Ístmico Cabécar
Estatus oficial
Oficial en	N.A.
Reguláu por	Nun ta reguláu
Códigos
ISO 639-1	nengún
ISO 639-2	{{{iso2}}}
ISO 639-3	cjp
Estensión del cabécar

El cabécar ye una llingua indíxena costarricense. Ye falada pola comunidá cabécar na rexón costarricense de Talamanca. Pertenez a la familia llingüística chibchense, motivu pol cual atópase emparentada con otros idiomes rexonales, como'l téribe, el bribri, el boruca, el guaymí y el maleku.

El cabécar ye la llingua indíxena costarricense que cunta con mayor númberu de falantes. Según el censu nacional realizáu nel añu 2000, la población cabécar total suma unos 10,000 individuos, de los cualos el 85% son falantes nativos.

Los cabécares habiten el cordal de Talamanca dientro de les reserves indíxenes de Nairi-Awari, Chirripó)baxu y alto=, Tayni, Telire, Talamanca Cabécar y, pola aguada del pacíficu sur, en Ujarrás.

El cabécar presenta diferencies dialeutales bien notables. Anguaño, nun se cunta con estudios detallaos de les variantes, pero sábese que, en dellos casos, son fondes. Dende'l sieglu XIX, foi común estremar cuatro variedaes de Cabécar, que fueron axuntaes en dos grupos por Margery (1989):

• El cabécar septentrional
  • Cabécar de Chirripó
  • Cabécar del Valle de la Estrella
• El cabécar meridional
  • Cabécar de Talamanca
  • Cabécar de Ujarrás

El cabécar tien ocho vocales orales y cinco vocales nasales.

La vocal ɤ solo apaez nes variantes dialeutales del norte, sobremanera nel cabécar de Chirripó, pos les variedaes sureñes fundir cola ʊ. Por eso, munches pallabres que nel sur pronunciar con una ʊ, pronunciar nel norte con una ɤ.

El cabécar tien los siguientes fonemes consonánticos.

1. Regla de la nasalización

Los fonemes oclusivos billabial [b] y dentoalveolar [d] y l'africáu alveopalatal [ʤ] se nasalizan cuando precieden a vocales nasales.

[b] → [m]/_ Ṽ

[d] → [n]/_ Ṽ

[ʤ] → [ɲ]/_ Ṽ

2. Regla de la perda de la obstrucción

El fonema dental sonoru [d] manifiéstase como vibrante simple [ɾ] en posición intervocálica y como vibrante múltiple [r] a la fin de sílaba y ante callo absolutu.

[d]→[ɾ]/ V___V

[d]→ [r]/ ___#

• Cabécar Language Overview Archiváu 2009-10-22 en Wayback Machine
• Cabécar Indian Language (Chirripó)
• Diccionariu cabécar-español, español-cabécar d'Enrique Margery Peña
• Aprienda a dicir en cabécar...
• Bibliografía sobre la llingua cabécar
• Cabécar: Basic typological properties Archiváu 2014-02-03 en Wayback Machine
• Documentación de la llingua cabécar