Alcollarín

Alcollarín
Alministración
País	España
Autonomía	Estremadura
Provincia	provincia de Cáceres
Tipu d'entidá	conceyu d'España
Alcalde de Alcollarín (es)	Julián Calzas Escribano
Nome oficial	Alcollarín (es)[1]
Códigu postal	10135
Xeografía
Coordenaes	39°14′40″N 5°44′17″W / 39.2445°N 5.7381°O / 39.2445; -5.7381
Alcollarín Alcollarín (España)
Superficie	79 km²
Altitú	380 m
Llenda con	Abertura, Campo Lugar y Madrigalejo
Demografía
Población	255 hab. (2023) - 146 homes (2019) - 143 muyeres (2019)
Porcentaxe	0.07% de provincia de Cáceres
Densidá	3,23 hab/km²
Más información
Estaya horaria	UTC+01:00

Alcollarín ye un pueblu y conceyu español, na provincia de Cáceres, Comunidá Autónoma d'Estremadura.

Asitiar al sureste de la provincia de Cáceres, de que la so capital falta 82 km. Les llocalidaes que tán más cercanes son Zorita, a 5 km en direición Guadalupe, Campo Lugar y Abertura si diriximos en direición escontra Miajadas, que ta a 18 km.

L'escudu de Alcollarín foi aprobáu por aciu la "ORDE de 13 de xineru de 2003, pola que s'aprueba l'Escudu Heráldicu, pal Conceyu de Alcollarín", aprobada pola Conseyera de Presidencia María Antonia Trujillo y publicada nel Diariu Oficial d'Estremadura el 11 de febreru de 2003, depués de ser aprobáu pol plenu municipal el 23 de mayu de 2002 y emitir informe'l Conseyu Asesor d'Honores y Distinciones de la Xunta d'Estremadura'l 25 de xunu de 2002. L'escudu defínese oficialmente asina:

Escudu tayáu. Primero, de plata, un pinu de sinople cháu de dos osos rampantes de sable. Segundu, de gules, una rueda catalina d'oru. Al timbre corona real zarrada.^[2]

El términu municipal de Alcollarín tien les siguientes llendes:

• Zorita al norte y este;
• Madrigalejo al sureste;
• Campo Lugar al suroeste;
• Abertura al oeste.

Amás de la llocalidá de Alcollarín, el conceyu cunta con un pobláu de colonización, Fernandu V, asitiáu a 10 km del pueblu y enmarcáu ente la canal de Orellana y el ríu Ruecas.

El principal ríu que pasa pol conceyu ye'l ríu Alcollarín, afluente del ríu Ruecas. Tamién traviesen el términu municipal los regueros Gargantiya y Levosilla, afluentes del Alcollarín.

El 28 de xineru de 2015 foi inauguráu oficialmente'l banzáu de Alcollarín, sobre'l ríu del mesmu nome, con una superficie embalsada de 554 hai y una capacidá total de 51,6 hm³. La presa, de gravedá y planta recta, ta asitiada a 500 m del pueblu, tien un altor de 31 m y un llargor de 626 m.

Según la creencia popular, l'orixe del pueblu tendría dos oríxenes distintos. Unu d'ellos facer venir de una "Venta de la Collada", que d'una forma lingüísticamente imposible evolucionaría hasta convertise en "Alcollarín". De dicha venta que taría nel encruz ente'l ríu y el camín a Guadalupe surdiría'l pueblu al dise estableciendo xente al so alredor.

Otra creencia facer nacer a a partir de xente que s'establecería alredor d'una ilesia que mandó faer Diego Pizarro, hermanu del conquistador Francisco Pizarro, que s'estableció ellí y mandó faer tamién un palaciu.

Sicasí, nenguna d'estes lleendes tienen la más mínima credibilidá, polos siguiente motivos:

Esiste documentación del 17 d'abril de 1353, del Archivu de Trujillo, que reza lo siguiente: «col exido de la Sarca y col monte de Alcollaryn y pol portechue-lo de Cifuruela...», tando felicidá Ciferuela cerca de la Sierra de Pedro Gómez, como se llama anguaño'l monte onde naz el ríu Alcollarín de cuenta que esti ríu toma'l nome del monte onde naz, que'l so nome camudó más palantre. Y de dichu ríu provién el nome del pueblu que s'asitió ellí na posición estratéxica del encruz ente'l ríu y el camín pol que la xente diba dende Mérida hasta Guadalupe.

Amás, ta la evolución imposible de "Collada" a Alcollarín. Una etimoloxía más creíble sería considerar que "Al-" sería l'artículu árabe, y "-in" la terminación plural que n'árabe clásicu correspuende al xenitivu pero dialectalmente equivalía al nominativu. Collar podría ser un raigañu mozárabe, non necesariamente árabe, seique "collada". De cuenta qu'ésti sería'l "Monte de les Collaes", esto ye, les llombes o les cañaes.

Per otru llau, tamién hai en Trujillo documentación del sieglu XV o XVI que fala de cuando, esistiendo yá'l pueblu, llegó Diego Pizarro y estableció cerca del pueblu una ilesia que muncho depués quedaría dientro d'ésti y un palaciu qu'entá güei día ta distante del pueblu, y de cómo la xente del pueblu nunca quixo a esos nobles qu'había ellí pos vivíen muncho meyor qu'ellos. Mas anque nun hubiera esta documentación, nun yera creíble qu'unos nobles estableciérense metanes la nada nun palaciu y fixeren una ilesia pa naide y darréu estableciérase la xente alredor d'estos.

Una sobreelaboración de la lleenda asitia la Venta de la Collada cerca de la Plaza de la Cañá, pos viendo la forma de les cais vese cómo éstes fueron creciendo a partir de dicha plaza, y a esti datu añadieron el de la Venta, que magar pue que dalguna hubiera, el nome del pueblu nun vien d'ella.

En 1594^[3] formaba parte de la Tierra de Trujillo na Provincia de Trujillo.

A la cayida del Antiguu Réxime la llocalidá constituyir en conceyu constitucional na rexón d'Estremadura que dende 1834 quedó integráu en Partíu Xudicial de Logrosán^[4]que nel censu de 1842 cuntaba con 80 llares y 438 vecinos.^[5]

Evolución demográfica dende 1900:^[6][7]

• Palaciu de los Pizarro/Carvajal, que data del sieglu XVI (los escudos que flanqueaban la fachada del palaciu de los Pizarro/Carvajal fueron robaos n'avientu de 2001 ensin qu'hasta la fecha pudiérense recuperar).
• Ilesia de Santa Catalina d'Alexandría. Ilesia parroquial católica so la advocación de Santa Catalina d'Alexandría, Virxe y Mártir, na Archidiócesis de Mérida-Badayoz, Diócesis de Plasencia, Arciprestalgu de Logrosán.^[8]

• Santa Catalina d'Alexandría (25 de payares)
• Fiestes del Emigrante (primer selmana d'agostu)

Creaes por D. Santos Carrasco pa homenaxar a los emigrantes. Nel marcu de diches fiestes, nel patiu d'armes del palaciu Pizarro-Carvajal, interprétase la obra orixinal de los hermanos Prudencio y Manuel Ángel Martín Barrado - "El Conde de Alcollarín" -, estrenada pol grupu "Farándula" n'agostu de 2008.

• Xota estremeña
• Xota de Alcollarín, lletra y música de Mercedes Jiménez Sánchez y Francisco Bernardo Huertas, arreglos Chelo López,estrenada'l día de Santa Catalina, 25 de payares de 2006, na Ilesia de Santa Catalina.

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Alcollarín.

• Alcollarín n'OpenStreetMap.
• El conteníu d'esti artículu incorpora material d'una entrada de la Enciclopedia Libre Universal, espublizada en castellán baxo la llicencia Creative Commons Compartir-Igual 3.0.