Juzbado
 Juzbado | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Alministración | |||
| País |  España | ||
| Autonomía |  Castiella y Lleón | ||
| Provincia |  provincia de Salamanca | ||
| Partíu xudicial | Salamanca | ||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||
Alcalde de Juzbado (es)  | Fernando Rubio de la Iglesia | ||
| Nome oficial | Juzbado (es)[1] | ||
| Códigu postal |
37115 | ||
| Xeografía | |||
| Coordenaes | 41°04′40″N 5°51′41″W / 41.077777777778°N 5.8613888888889°O | ||
  Juzbado Juzbado (España)  | |||
| Superficie | 21.74 km² | ||
| Altitú | 789 m[2] | ||
| Llenda con | Almenara de Tormes, San Pedro del Valle, Vega de Tirados, Villarmayor, Ledesma, Añover de Tormes y San Pelayo de Guareña | ||
| Demografía | |||
| Población |
189 hab. (2023) - 99 homes (2019) - 95 muyeres (2019) | ||
| Porcentaxe | 0% de provincia de Salamanca | ||
| Densidá | 8,69 hab/km² | ||
| juzbado.blogspot.com.es | |||
 | |||
Juzbado ye un conceyu y llocalidá española de la provincia de Salamanca, na comunidá autónoma de Castiella y Lleón. Intégrase dientro de la contorna de la Tierra de Ledesma. Pertenez al partíu xudicial de Salamanca y a la Mancomunidá Contorna de Ledesma.[3][4]
El so términu municipal ta formáu poles llocalidaes de Carrascal, Juzbado y Olmillos amás de pol despobláu de Palancares, ocupa una superficie total de 21,74 km² y según los datos demográficos recoyíos pol INE nel añu 2017, cuenta con una población de 173 habitantes.
Xeografía
Juzbado ye un conceyu asitiáu nel centru-norte de la provincia de Salamanca, a 22 quilómetros al oeste de la capital. Ta asitiáu a veres de la marxe derecha del ríu Tormes, separáu del calce por una amplia vega. Los paisaxes predominantes en Juzbado son de ribera y devesa, enxareyándose con campos de secanu al norte de la carretera SA-300, güertes al sur na vega y peñes y berrocales de granitos que sirven de sustratu firme pa una villa auténtica y tormesina de non más de 200 habitantes. La estensión del conceyu ye de 21,74 km² y atópase a una altitú de 796 m. Les poblaciones más cercanes son Torrecilla del Río (2,3 km), Almenara de Tormes (3,4 km), San Pelayo de Guareña y Carrascal de Velambelez (3,7 km). Dende Almenara de Tormes puede aportase a Juzbado al traviés del camín de Santa llucía. Otru de los caminos más pasiáu ye'l Vieyu camín de los Baños asitiáu en Tierra de Ledesma. El trazáu de dichu camín escurre por una paraxa de devesa fantásticamente calteníu que bordia'l ríu Tormes, catalogáu como Llugar d'Interés Comuñal (LIC). El so traza yera na antigüedá una calzada que xunía Juzbado con Baños de Ledesma y que foi recuperada pal senderismo.
Juzbado conserva bona parte del so poblamientu tradicional y del so patrimoniu etnográficu, anque la so mayor riqueza ye la complementariedá qu'ufierta la so redolada natural, y l'adaptación histórica del cascu urbanu a los escarpes, talayes y peñes que sirven d'encruciada ente la vega del Tormes al sur y les deveses y campos de secanu al norte. Dos tales identidaes paisaxístiques atopen en Juzbado un nexu d'unión que'l so esponente más representativu configurar un territoriu fluvial montascosu y predresu. El ríu Tormes ye en gran midida una de les espresiones más notables del conceyu y por eso unu de les ayalgues que, con mayor cuidáu y sensibilidá, preséntasenos como un motivu innegable pa la contemplación y esfrute de les xeneraciones vinientes.
Historia
L'afayu d'un verraco vettón nesti conceyu danos muestra de la presencia humana nel so términu dende siquier el sieglu V e.C. y el so poblamientu per parte de los mentaos vettones. Sicasí, la fundación de Juzbado nel so actual allugamientu deber a los reis lleoneses, que repoblaron esta llocalidá na Alta Edá Media con xentes procedentes de Galicia, Asturies y el norte lleonés, correspondiendo a Ramiro II de Lleón la so fundación nel sieglu X,[5] denominándose entós Iusvado, nome del que deriva l'actual. En 1173 foi donáu pol rei Fernandu II de Lleón al obispu de Salamanca como señoríu particular.[6] En 1833, cola creación de les actuales provincies, pasó a integrar la provincia de Salamanca, dientro de la Rexón Lleonesa.[7]
Economía
En 1985 empezó a funcionar Enusa, una fábrica de combustible nuclear. La so actividá entiende'l suministru de les materies primes y el so procesáu hasta'l llogru del combustible, que ye emplegáu nes centrales nucleares españoles y n'otres de distintos países como Alemaña o Rusia.[8]
Tamién ye notable l'agricultura que se nutre de la canal de zorita, dexando'l cultivu de maíz nes partes baxes xunto al Tormes. La cebera y la ganadería estensiva tamién subsisten cola presencia de ganaderíes de vacunu y trashumantes d'ovín. Ente tolos ámbitos económicos empiecen a tomar relevancia los empobinaos al turismu de naturaleza, destacando'l turismu rural, la restauración y el deporte de naturaleza. La proximidá a Salamanca y al balneariu de los Baños de Ledesma, xunto a una incipiente actividá cultural, otorguen a esti conceyu una peculiaridá que la estrema de les redolaes más próximes.
Demografía
| Gráfica d'evolución demográfica de Juzbado ente 1900 y 2017 |
| Fonte Institutu Nacional d'Estadística d'España - Ellaboración gráfica por Wikipedia. |
Nucleos de población
El conceyu estremar en cuatro nucleos de población, que teníen la siguiente población en 2015 según l'INE.[9]
| Nucleu de población | Población |
|---|---|
| Juzbado | 162 |
| Carrascal | 3 |
| Olmillos | 1 |
| Palancares | 0 |
Fiestes y cultura
Les fiestes patronales celebrar a finales de setiembre. Concretamente'l día 29, n'honor a San Miguel Arcánxel. Tamién se celebren les fiestes de branu, xeneralmente a mediaos del mes de xunetu.
Dende 2014 cola apertura del muséu de la falla son munchos los curiosos que s'averen a conocer Juzbado. El Muséu de la Falla ye un centru d'interpretación pioneru en Castiella y Lleón, desenvueltu nun accidente xeolóxicu de más de 160 km de llargor ente España y Portugal. Ta asitiáu nuna antigua casa tradicional, sobre la Peña del Castillo y con fantástiques vistes panorámiques al ríu Tormes y la so ribera.La visita del centru carauterizada a lo llargo de 5 árees temátiques, partíes en dos plantes, lo más destacao son los tipos de falles xeolóxiques, los granitos y cayueles, el paisaxe, les ferramientes del xeólogu y la evolución xeolóxica de Juzbado. Tou ello preséntase en maquetes y paneles, según al traviés d'un documental que narra'l descubrimientu de la falla.
Amás les redolaes del muséu presenten unes plaques de bronce con poemes que lleeron autores de talla nacional ya internacional y que complementen la necesidá d'entender el paisaxe non solo como un elementu xeolóxicos, sinón tamién como espaciu en constante tresformamientu, susceptible de contemplación y xenerador d'emociones
Ver tamién
Referencies
- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ URL de la referencia: https://www.aemet.es/es/eltiempo/prediccion/municipios/juzbado-id37167.
- ↑ «Sistema d'información xeográficu agrariu (SIGA). Contorna agraria de Ledesma» (castellanu). Ministerio d'Agricultura, Alimentación y Mediu Ambiente. Consultáu'l 27 de marzu de 2011.
- ↑ Llorente Maldonado, Antonio (1976). Centro d'Estudios Salmantinos: contornes históricu y actual_de_l.html?id=wZQtAQAAIAAJ Les contornes históricu y actual de la provincia de Salamanca (en castellanu), páx. 157. «L'actual Tierra de Ledesma ye abondo más amenorgada que la Tierra de Ledesma histórica (páxina 133) Voi agora a intentar establecer con mayor precisión les llendes del Campu de Salamanca. Pel este la llende va dende Machacatu hasta Monterrubio de la Sierra, quedando los términos d'estos conceyos, como los de Villagonzalo y Morille, dientro del Campu. Dende Monterrubio la llende traviesa Salvatierra (…) Pel sur la llende ye bastante imprecisu, como yá sabemos, pero aproximao sigue una llinia que va dende Endrinal hasta Aldeanueva de la Sierra y Altejos, pasando por Monleón, Sandomingo, Escurial, Navarredonda y La Requexada. La llende occidental ye tamién imprecisu, pos sabemos qu'El Campu de Salamanca enanchóse escontra l'oeste, a cuenta de l'antigua Tierra de Ciudad Rodrigo, ente'l Huebra y el Yeltes. Aproximao escurre dende Altejos hasta Buenamadre y el Huebra, frente a Pelarrodríguez (...) El llende noroeste ye tamién imprecisu, pero más o menos sigue una llinia que va dende la vera derecha del Huebra, agües enriba de Pelarrodríguez hasta'l Tormes, frente a Almenara, pasando por Ardonsillero, La Cabeza de Diego Gómez, Porqueriza, Pozos de Pulgar, La Valmuza, San Pedro del Valle y Zarapicos, dexando fuera del Campu de Salamanca y dientro de la Tierra de Ledesma, a Garcirrey, Sando, La Mata de Ledesma y Golpejas. El llende norte y nordeste ye'l más precisu: constituyir el cursu del Tormes, dende Carpio Bernardo hasta l'altor de Zarapicos y Almenara (páxina 133) Entiende La Armuña Alta los siguientes pueblos: Parada de Rubiales, Aldeanueva de Figueroa, La Orbada, Espino de la Orbada, Villanueva de los Pavones, Payares de la Llaguna, Villaverde de Guareña, Pitiegua, Cabezallosa de la Calzada, La Vellés, Arcedianu, Gomecello, Moriscos, Castellanos de Moriscos, Pedrosillo el Ralo. A La Armuña Baxa pertenecen: Atopes, Palencia de Negrilla, Negrilla de Palencia, Tardáguila, Calzada de Valdunciel, Valdunciel, Mata de Armuña, Carbajosa de Armuña, Monterrubio de Armuña, San Cristóbal de la Cuesta, Los Villares, Aldeaseca de Armuña, Villamayor de Armuña, Forfoleda, Torresmenudas y Valverdón (páxina 129)»
- ↑ Mínguez, José María (Coord.) (1997). Historia de Salamanca. II Edá Media. Salamanca: Centru d'Estudios Salmantinos. Páx. 233
- ↑ Mínguez, José María (Coord.) (1997). Historia de Salamanca. II Edá Media. Salamanca: Centru d'Estudios Salmantinos. Páx. 248
- ↑ «Real Decretu de 30 de payares de 1833 sobre la división civil de territoriu español na Península ya islles axacentes en 49 provincies» (castellanu). Gaceta de Madrid.
- ↑ Enusa Industries Avanzaes, S.A. Hestoria.
- ↑ Institutu Nacional d'Estadística. «Nomenclátor: Población del Padrón Continuo por Unidad Poblacional». Consultáu'l 18 de febreru de 2016.
Enllaces esternos
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Juzbado.
- Conceyu de Juzbado (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
- Índiz de conceyos de la Diputación de Salamanca Archiváu 2009-04-23 en Wayback Machine
