Signu llingüísticu

El signu llingüísticu tien les siguientes carauterístiques:^[5]

• Arbitrariedá. El llazu que xune'l significante y el significáu ye arbitrariu. Saussure esclaria que con «arbitrariu» quier dicir inmotivado: la idea d'árbol nun ta amestada por rellación dalguna cola secuencia sonora á-r-b-o-l.
• Linealidad del significante. El significante desenvolver nel tiempu: constitúi, pos, una llinia temporal. N'oposición a los significantes visuales (una fotografía por casu), los acústicos solo disponen de la llinia del tiempu: los sos elementos se presetan unos tres otros formando una cadena. Al pronunciar /árbol/, emítese un soníu detrás d'otru: á-r-b-o-l. La representación escrita árbol apurre tamién un claru exemplu: la socesión nel tiempu ye sustituyida pela llinia espacial de los signos gráficos.
• Inmutabilidá y mutabilidá. Con rellación a la comunidá que lo utiliza, el signu llingüísticu ye impuestu, inmutable. Pero los signos llingüísticos col pasu del tiempu pueden alteriase, polo cual ye posible falar, al empar, d'inmutabilidá y mutabilidá del signu llingüísticu. Por casu, en castellán primitivu mecer significaba «ximelgar», «ximelgar», «encoyer de costazos»; na actualidá, el significáu d'esti términu acutóse a «mover acompasadamente el trubiecu de los neños».

 

A diferencia de Saussure, a Charles S. Peirce nun-y esmolecía'l funcionamientu de la llingua; la so esmolición yera más xeneral, yá que-y interesaba cómo'l ser humanu conoz la realidá.

Peirce definió al signu como:

«Un signu o representamen, ye daqué que, pa daquién, representa o se refier a daqué en dalgún aspeutu o calter. Dirixir a daquién, esto ye, crea na mente d'esa persona un signu equivalente, o, seique, un signu más desenvueltu. Esti signu creáu ye lo que yo llamo'l interpretante del primer signu. El signu ta en llugar de daqué, el so oxetu. Esta en llugar d'esi oxetu non en tolos aspeutos si non solo con referencia a una suerte d'idea, que dacuando llamé'l fundamentu del representamen».^[4]

Pa Peirce, el signu ye una entidá de trés cares:^[6]

• Representamen: Ye una cualidá material que ta en llugar d'otra cosa.^[4]

• Interpretante: Esclaria lo que significa'l representamen y de la mesma representa'l mesmu oxetu. Peirce estrema trés interpretantes d'un signu:
  • Interpretante Dinámicu: tratar del efeutu particular qu'un signu provoca na mente d'un intérprete nuna situación concreta de enunciación, nun contestu determináu d'usu.
  • Interpretante Inmediatu: ye pensáu como'l conceutu o significáu que porta tou signu, independientemente del contestu y circunstancies de la so enunciación. Peirce afirma que se trata d'una astracción y de una posibilidá.
  • Interpretante Final: presupon a los otros dos tipos de interpretantes. Ye'l interpretante pensáu como un vezu que fai posible la interpretación recurrente y estable d'un signu.

• Oxetu: Peirce fai fincapié en que por que daqué sía un signu, tien de representar a otra cosa, llamada'l so oxetu. va referir a los signos como si tuvieren un únicu oxetu, pero esclaria qu'un signu puede tener más d'un oxetu. Estrema dos tipos d'oxetu:
  • Oxetu Inmediatu: (interior a la semiosis) ye l'oxetu tal como ye representáu pol signu mesmu, que'l so ser ye dependiente de la representación d'él nun signu.
  • Oxetu Dinámicu: (esterior a la semiosis) ye la realidá que per dalgún mediu arbitra la forma de determinar el signu a la so representación.

Según Peirce ye necesariu qu'esistan trés condiciones por que daqué sía un signu:

• El signu tien de tener cualidaes que sirvan pa estremalo.
• El signu tien de tener un oxetu, anque la rellación del representamen col oxetu nun basta pa faer d'unu'l signu del otru; pa ello precisa un interpretante.
• La rellación semiótica ten de ser triádica: portar un representamen que tien de ser reconocíu como'l signu d'un oxetu al traviés d'un interpretante. La semiosis, ye'l preséu de conocencia de la realidá, y ye siempres pa Peirce un procesu triádico de inferencia por aciu el cual a un signu (llamáu representamen) atribúyese-y un oxetu a partir d'otru signu (llamáu interpretante) que remite al mesmu oxetu.

Peirce estrema tamién tres clases de signos y clasificar según cómo se presente a sigo mesmu, cómo se rellacione col so oxetu y cómo se rellacione col so interpretante. D'esta manera clasificar en nicios, iconos y símbolos:

• Índices: El signu guarda rellación física de causa-efecto o proximidá col oxetu al cual representa, y son bonales. Amuesen daqué sobre les coses por tar físicamente coneutaos con elles. Por casu, el síntoma d'una enfermedá.
• Iconos: Danse cuando'l signu paecer al oxetu representáu. Sirven pa tresmitir idees de les coses que representen a cencielles asonsañándoles. Tien la naturaleza d'una apariencia y, como tal, namái esiste na conciencia. Les representaciones artístiques (escultura, pintura...) son un exemplu, pero les onomatopeyes, nel planu oral, tamién.
• Símbolos: Danse cuando hai una rellación inxustificada ente signu y oxetu, como resultáu de la conveniencia. El símbolu ta conectáu col so oxetu en virtú de la idea de la mente qu'usa símbolos, ensin la cual nun esistiría tal conexón. Les pallabres, númberos, signos relixosos y banderes, son, ente otros, dellos exemplos.

• Escritura acrofonética

• Vitale, Alejandra, L'estudiu de los signos. Eudeba, Buenos Aires, 200s, 1999. (cap.1)
• Peirce, Charles Sanders, “¿Qué ye un signu?, Traducción castellana de Uxia Rivas, Madrid, 1999.
• PEIRCE, C.S.; Obra lóxicu-semiótica. Madrid, Taurus, 1987.
• Saussure, Ferdinand de (1998); Cursu de llingüística xeneral. Madrid: Editorial Alanza
• Reyna, Susana (1994); Manual de redaición ya investigación documental. Méxicu: Editorial Tríes

• Saussure y los fundamentos de la llingüística (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).