[go: up one dir, main page]
Wikipedia

Millennium Stadium


El Millennium Stadium (galés: Stadiwm Mileniwm; n'español, Estadiu del Mileniu) ye un estadiu multiusos de la ciudá de Cárdif, capital de Gales. Ye l'estadiu nacional del país y sede tantu de la Gales como de fútbol. Foi construyíu col fin d'allugar la Copa Mundial de Rugby de 1999. Nél hanse lleváu a cabu munchos otros grandes eventos, como'l conciertu pal Tsunami, la Etapa Súper Especial del Rally de Gales Gran Bretaña, el Speedway Grand Prix de Gran Bretaña y numberosos conciertos de música.

Millennium Stadium
estadio de rugby a 15 (es) Traducir, estadiu de fútbol y rugby league venue (en) Traducir
Llocalización
PaísBandera del Reinu Xuníu Reinu Xuníu
Nación constitutivaBandera de Gales Gales
Área principal Cardiff (en) Traducir
Gran ciudá Cárdif
Direición Westgate Street (en) Traducir
Coordenaes 51°28′41″N 3°10′57″W / 51.478055555556°N 3.1825°O / 51.478055555556; -3.1825
Millennium Stadium alcuéntrase en Reinu Xuníu
Millennium Stadium
Millennium Stadium
Millennium Stadium (Reinu Xuníu)
Historia y usu
Apertura1997
Dueñu Welsh Rugby Union (es) Traducir
Xestión Welsh Rugby Union (es) Traducir
Orixe del nome mileniu III
Principality Building Society (es) Traducir
Deporte rugbi a 15
fútbol
rugby league
rugby league
Usuariu Welsh Rugby Union (es) Traducir
seleición masculina de rugbi de Gales
Aforu 73 931
Categoría UEFA Categoría 4 4/4 estrellas
Arquiteutura
Arquiteutu/a Populous (es) Traducir
Inxenieru d'estructures Atkins (es) Traducir
Cimolai (en) Traducir
Altor 33 m
Pisos 7
Anchor 181 m
Llargor 222 m
Superficie 40 200 m²
Costu 181 000 000 £
Ascensores 7
Web oficial
Cambiar los datos en Wikidata

Ye propiedá de Millennium Stadium PLC, de la mesma una filial de la Welsh Rugby Union (WRU). Foi diseñáu en 1962 pol equipu d'arquitectos Bligh Lobb Sports Architecture, que se fundieron pa convertise en HOK Sport Venue Event, que pasaría a denominase Populous a principios de 2009. WS Atkins fueron los inxenieros estructurales, y Laing O'Rourke el contratista. El costu total de la construcción foi de 121 millones de llibres, de les cualos la Comisión del Mileniu financió 46.[1]

Abrió les sos puertes en xunu de 1999[2], y el primer gran eventu que tuvo llugar nél foi un partíu internacional de rugby el 26 de xunu de 1999, nel que Gales venció a Sudáfrica nun amistosu por 29-19, ante un ensame en pruebes de 29000 espectadores.[3] Con un aforu total de 74500 sentaos, ye'l tercer estadiu más grande nel campeonatu del Seis Naciones, tres el Stade de France y el Twickenham d'Inglaterra, siendo esti postreru'l mayor. De la mesma, el segundu con mayores dimensiones a nivel mundial. Cuenta con un techu totalmente retráctil, y foi'l segundu estadiu d'Europa en tener esta carauterística.[4][5]

Historia

editar

Oríxenes y antecedentes

editar

Hasta 1969, el Cardiff RFC y la seleición de rugbi de Gales xugaron los sos partíos como llocal nel mesmu terrén de xuegu del Cardiff Arms Park, pero esto camudó na temporada 1969-70.[6] Como resultáu d'un alcuerdu ente'l Cardiff Athletic Club y Welsh Rugby Union (WRU), el proyeutu del Estadiu Nacional estableció que yera necesaria la construcción d'unu nuevu nel que pudieren allugase los partíos y eventos internacionales, d'esta forma, el Cardiff RFC treslladar a unu nuevu construyíu nel campu de cricket orixinal asitiáu nel mesmu llugar que l'antiguu Cardiff Arms Park.[6] El 7 d'abril de 1984, l'Estadiu Nacional foi inauguráu oficialmente, sicasí, en 1994 un comité de reconstrucción establecer pa considerar la posibilidá de remocicalo, y en 1995 la WRU escoyer pa entamar la Copa del Mundu de Rugby de 1999.[7]

Estadiu Nacional
 
Tribuna Oeste del Estadiu Nacional.
 
La tribuna norte mientres la baltadera del Estadiu Nacional, que forma parte de la tribuna norte del Millennium Stadium.

En 1995, l'Estadiu Nacional, que fuera diseñáu en 1962,[6] namái cuntaba con una capacidá pa 53000 espectadores, pa la cual fuera construyíu, pero los estadios nacionales de les seleiciones vecines —como Twickenham (Inglaterra) con una capacidá de 75000 espectadores, y el Murrayfield Stadium (Escocia) con una capacidá de 67000 — superábenlu llargamente. Francia taba a puntu de construyir el Stade de France, que tendría una capacidá de más de 80000 espectadores pa la Copa Mundial de la FIFA 1998.[7] La capacidá orixinal del Estadiu Nacional foi de 65000, pero amenorgárase a 53000 por cuenta de la entrada a valir del Informe Taylor. Once mil de les 53000 llocalidaes de la so capacidá taben na grada oriental, y la conversión a un estadiu d'asientos amenorgaría la capacidá del estadiu entá ye más, dexando la estancia de 47500 persones.[7]

Otru de los problemes yera que l'estadiu taba ocultu polos edificios próximos al sur en Park Street, Wood Street y al este en Westgate Street, amás de Cardiff Rugby Ground al norte. Namái yera totalmente visible dende l'otru llau del ríu Taff, al oeste. L'accesu yera bien acutáu, cola entrada principal nuna estrecha abertura en Westgate Street al este, compartida por vehículos en distintu sentíu y espectadores per igual.[7]

Ente les nueves midíes incluyíase la adición d'un tercer aniellu nel estadiu yá esistente, o'l treslláu a un nuevu llugar. Esta última opción foi refugada porque riquiría un gran aparcamientu de coches y sometería a fuertes presiones al curtiu plazu la infraestructura de tresporte local, creando atascos de tráficu y amontando la contaminación.[7] El comité finalmente aceptó la creación d'un nuevu estadiu nel mesmu espaciu, pero con un considerable aumentu de la so capacidá. Tamién implicaría'l desplazamientu de l'alliniación del estadiu d'oeste-esti a norte-sur. Esta decisión cuntó col sofitu de la Comisión del Mileniu. Convertir na cuarta remodelación del Cardiff Arms Park.[5] El nuevu estadiu tenía de tener un techu retráctil p'allugar un espaciu d'usos múltiples, con un campu de verde pa rugby y fútbol.[7] Nesi momentu, los únicos techos retráctiles d'Europa atópase en dos estadios holandeses: el Amsterdam Arena, acabáu en 1996 con una capacidá de 50000 espectadores,[5] y Gelredome d'Arnhem, una planta con capacidá pa 30000 espectadores, construyíu ente 1996 y 1998.[8]

Pa permanecer nel mesmu sitiu, Arms Park, había qu'atopar un espaciu adicional dexara un accesu seguru y apurriera l'espaciu abondu pal aumentu de la capacidá y la meyora de les instalaciones. Esto llogróse por aciu la compra de los edificios axacentes al sur y al este, y la construcción d'un nuevu paséu xunto al ríu Taff por valor de seis mil llibres nel llau oeste del estadiu.[9]

En 1999, el Millennium Stadium sustituyera al Estadiu Nacional y Cardiff Arms Park como l'estadiu nacional de Gales de rugby y fútbol. El Cardiff RFC sigue xugando como antes nel Cardiff Arms Park, destináu principalmente al rugby, que sustituyera al campu de cricket en 1969.[6][10]

Construcción

editar

L'estadiu foi diseñáu por un equipu empobináu por Rod Sheard en Lobb Sport Architecture.[11] Fundir pa convertise en HOK Sport Venue Event, conocíos como Populous dende principios de 2009. El contratista foi Laing O'Rourke, y los inxenieros estructurales WS Atkins. Mike Otlet de WS Atkins, diseñó'l techu retráctil del estadiu.[12] La empresa italiana Cimolai S.P.A. fabricó y alzó los 72 pórticos planos d'aceru pa les graes y tolos 4500 componentes de la cubierta.[13]

 
La tribuna oeste (esquierda) y el norte (derecha) mientres la construcción del estadiu.

La construcción implicó la baltadera de dellos edificios, principalmente l'Estadiu Nacional esistente (Cardiff Arms Park), la piscina Wales Empire Pool en Wood Street, l'edificiu Cardiff Empire Telephone Exchange (propiedá de BT), la nueva Reserva Voluntaria y Auxiliar Territorial en Park Street y les oficines de la Seguridá Social en Westgate Street.[5][14]

Foi construyíu por Laing en 1999, y a la cabeza del proyeutu atopábase Steve Ager.[15] Buscaben qu'allugara la Copa Mundial de Rugby de 1999, na que Gales foi'l anfitrión.[5] Nél xugaron siete de los 41 partíos, incluyendo cuatro de Gales, el partíu pol tercer puestu y la final.

El costu total foi de 121 millones de llibres esterlines,[9] financiáu por inversión privada, y 46 millones de llibres de fondos públicos de la Comisión del Mileniu,[1] la venta de bonos a los sos aficionaos (qu'ufiertaben billetes garantizaos en cuenta de un préstamu ensin intereses) y préstamos. El desenvolvimientu de la construcción dexó a la WRU fuertemente empeñada.

El Millennium Stadium foi utilizáu per primer vegada pa un gran eventu'l 26 de xunu de 1999, cuando la seleición de rugbi de Gales xugó frente a Sudáfrica nun partíu amistosu ante un ensame en pruebes de 29000 espectadores. Gales ganó'l partíu 29-19, la primer victoria de los Red Dragons sobre los Springboks.[3]

Carauterístiques y equipamientu

editar

L'estadiu tien capacidá pa 74500 aficionaos, toos ellos sentaos. Cuenta con un techu retráctil —el segundu estadiu d'esti tipu n'Europa— y ye l'estadiu de fútbol más grande del mundu con esta carauterística por capacidá.[16][4] En determinaes ocasiones amiéstense asientos adicionales pa eventos especiales, como asocedió nun partíu de rugby contra los All Blacks de Nueva Zelanda, o na final de la FA Cup. L'asistencia récor actual ye de 74576 persones, que se produció na victoria de Gales sobre Escocia (30-15) nel campeonatu del Seis Naciones 2008, el 9 de febreru de 2008.[17]

 
Glanmor's Gap, na tribuna norte.

El verde ye de yerba natural, compuestu sobre un sistema modular instaláu por GreenTech ITM.[18] Cuenta con un sistema de riego y drenaxe. El terrén de xuegu en sí asítiase na parte cimera d'unes 7412 paletes movibles, lo que-y dexa ser utilizáu pa conciertos, esposiciones y otros eventos.[16][19]

Los cuatro tribunes del terrén de xuegu son la North Stand (tribuna norte), West Stand (tribuna oeste), South Stand (tribuna sur) y la BT Stand (tribuna esti).[20] La South Stand yera conocida primeramente como'l Hyder Stand,[21] hasta que la compañía Hyder PLC poner en venta. L'estadiu cunta con tres anillos d'asientos, a esceición del North Stand, que tien dos niveles. El nivel inferior puede abergar aproximao 23500 espectadores, el nivel mediu 18000 y los niveles más altos tienen capacidá pa 33000.[16]

 
Los escasos metros que dixebren al Millennium Stadium (al fondu) del Cardiff Arms Park foi una llimitación pal tamañu del nuevu estadiu.

El tamañu del estadiu quedó llindáu por cuenta de la so proximidá a la sede del Cardiff Rugby Club, l'estadiu más pequeñu axacente dientro de Cardiff Arms Park. La WRU nun pudo asegurar fondos abondos pa incluyir la tribuna norte nel nuevu estadiu, y la Comisión del Mileniu nun dexó que parte de los sos fondos pudieren ser utilizaos pa la construcción d'un nuevu estadiu pal Cardiff RFC.[22] La WRU caltuvo contautu col Cardiff RFC col fin de ver si sería posible que'l club treslladárase o financiara una remodelación del Arms Park de Cardiff, pero les negociaciones nun tuvieron ésitu. Con éses l'estadiu tuvo que ser modificáu con un buecu na so estructura na tribuna norte, conocíu coloquialmente como Glanmor's Gap («buecu» o «vacíu de Glanmor»), n'honor a Griffiths Glanmor, l'entós presidente de la WRU.[23]

 
Unu de los cuatro mástiles que conformen la estructura del estadiu xunto al ríu.

La superestructura del estadiu basar en cuatro mástiles de 90,3 metros. L'estadiu foi construyíu a partir de 56000 tonelaes de formigón y aceru, y cuenta con 124 suites d'hospitalidá, 7 salones de bienvenida,[16] 22 chigres, 7 restoranes, 17 puntos de primeros auxilios, 12 escaleres mecániques y 7 ascensores.[24] Tien siete puertes d'accesu al interior, la Puerta 1 va dende'l paséu del ríu al traviés de Castle Street (al norte), les Puertes 2 y 3 al traviés de Westgate Street (al este), la Puerta 4 destinar a Seguridá namái vía Westgate Street, la Puerta 5 al traviés de Park Street y la Puertes 6 y 7 al traviés de Millennium Plaza (estos trés últimes nel sur).[25]

Espérase qu'un posible desenvolvimientu adicional del estadiu empiece, siquier, en 2020. Cualquier actualización posible va suponer la sustitución de l'antigua tribuna norte del antiguu Estadiu Nacional, con una nueva tribuna similar a los trés esistentes anguaño. Esto va consiguir la clásica forma de tazón nel estadiu y va aumentar la so capacidá a unos aproximao 80000 espectadores. van resolvese los problemes actuales de deterioru de la calidá del formigón na antigua estructura de la tribuna norte.[26]

En cada unu de los chigres, les llamaes «máquines d'allegría» pueden llegar a vertir 12 llitros en menos de 20 segundos. Mientres un partíu ente Gales Francia, 63000 siguidores bebieron 77184 llitros de cerveza, casi'l doble de los 44000 llitros bebíos por un númberu similar d'aficionaos nun partíu en Twickenham, en Londres.[27] L'estadiu tien un ferre residente llamáu Dad, que s'emplega p'alloñar les gaviluetes y palombos al esterior del estadiu.[28]

En 2005, l'estadiu instaló la Sable Partition Drape System, un telón negru de 1100 kg, del que formaben parte doce cortines de 9x35 metros, pa variar l'audiencia d'una capacidá de más de 73000 espectadores a ente 12000 y 46000, dependiendo del cuatro asities distintos nes que pueden colgar. Les cortines pueden almacenase nel techu del estadiu ente que esti nun tea n'usu. El costu d'un millón de llibres de la cortina foi financiáu pol estadiu, la Comisión del Mileniu, los servicios de restauración Letherby y Christopher (Compass Group) y por Conseyu de Gales de Turismu.[29] El telón foi suministráu por Blackout LTD.[30]

Usu del estadiu

editar

Amás de partíos internacionales de rugby y fútbol, el Millennium Stadium acoyó una gran variedá de deportes, incluyendo rugby league (con torneos como la final de la Challenge Cup final en trés causes ente 2003 y 2005), boxéu, el Rally de Gales Gran Bretaña del Campeonatu Mundial de Rally, Monster Jam y cricket interior. El partíu de cricket d'interior ente los británicos y l'equipu del restu del mundu de la Pertemps Power Cricket Cup, tuvo llugar el 4 y 5 d'ochobre de 2002. Dende 2001 ye sede de la fecha británica del Grand Prix de Speedway.

Rugby

editar

L'estadiu ye la sede del equipu de rugbi de Gales, onde xuega tolos sos partíos como llocal. Estos alcuentros inclúin los pertenecientes al Seis Naciones, según les pruebes de payares en contra de les naciones del hemisferiu sur. Amás del estadiu de la seleición, utilizóse tamién pa partíos de la Lliga Celta, como los de la Copa Heineken.

 
Partíu de rugby ente Gales ya Inglaterra perteneciente al Seis Naciones 2009 nel Millennium Stadium.

Foi sede de les semifinales de la Copa Anglu-galesa en 2006 y 2007, según les finales de la Copa Heineken en:

  • 2001–02: Leicester Tigers 15 – 9 Munster[31]
  • 2005–06: Munster 23 – 19 Biarritz[32]
  • 2007–08: Toulouse 13 – 16 Munster[33]
  • 2010–11: Leinster 33 – 22 Northampton

Foi sede del primer partíu de la xira británica de los British and Irish Lions a Nueva Zelanda en 2005, cuando empató 25-25 contra Arxentina nun partíu de prueba. El 30 de marzu de 2011, tamién foi anfitrión del partíu de rugby de la Welsh Varsity per primer vegada na historia.

La Welsh Rugby Union foi sede de la Copa del Mundu de Rugby de 1999, y la final foi apostada nel estadiu. El Millennium Stadium tamién foi anfitrión de trés partíos del grupu 1 y los partíos de cuartos de final (Nueva Zelanda 18-20 Francia) de la Copa del Mundu de Rugby de 2007.[34][35][36][37]

El 15 d'ochobre de 2011, foi abiertu a los aficionaos de la Welsh Rugby Union de forma gratuita, siempres y cuando estos vistiérense de colloráu por que pudieren esfrutar d'una proyeición en direuto de la semifinal de la Copa del Mundu de Rugby de 2011 ente Gales y Francia, que se xugaba nel Eden Park d'Auckland, Nueva Zelanda. El partíu proyeutar nes pantalles grande, en toes de televisión y nuna que foi traida especialmente pa la ocasión. Esto tamién se repitió na final pol bronce ente Gales y Australia, na que Gales quedó en cuartu llugar.

 
Detalle del nome del estadiu na entrada: na parte cimera «Millennium Stadium» n'inglés y, na parte inferior, «Stadiwm y Mileniwm» en galés.

L'estadiu va ser la sede d'ocho partíos de la Copa del Mundu de Rugby de 2015, incluyendo dos de Gales y dos de cuartos de final.[38]

Rugby league

El Millennium Stadium acoyó trés finales de la Challenge Cup de rugby league a partir de 2003-2005. En 2003, los Bradford Bulls ganaron a los Leeds Rhinos 22-20 frente a 71212 espectadores. St Helens ganó al Wigan por 36-16 en 2004 frente a 73734 aficionaos, ente que el Hull ganó 25-24 al Leeds en 2005 frente a 74213, el mayor ensame rexuntáu na Challenge Cup nel estadiu nuna final.

Tamién, en 2007, foi sede de la inauguración del Millennium Magic. Este foi un eventu que tuvo llugar mientres dos díes en mayu, cuando se xugó una ronda completa de partíos de la Super League, trés el sábadu y trés el domingu. L'eventu foi consideráu un ésitu pol órganu rector del deporte, la RFL. Un segundu eventu del Millennium Magic tuvo llugar en mayu de 2008, anque los eventos de 2009 y 2010 celebrar nel Murrayfield Stadium y designóse-yos col nome de Magic Weekend. En 2011, el Magic Weekend treslladar a Cardiff cola primer ronda de la Super League.

Tamién se celebraron trés partíos internacionales de rugby league nel estadiu. Dos d'ellos tuvieron llugar el 5 de payares de 2000 na Copa Mundial de Rugby League 2000, col empate ente'l El Líbanu y les Islles Cook (22-22), y Gales perdió ante Nuevo Zelanda 58-18. Gales tamién perdió ante esta 50-22 nel Millennium Stadium en 2002.

El sábadu 26 d'ochobre de 2013, el Millennium Stadium foi sede de los partíos d'apertura de la Copa Mundial de Rugby League 2013: un doble enfrentamientu, Gales contra Italia ya Inglaterra contra Australia.

Fútbol

editar

Dende'l 2000, l'estadiu tamién foi'l llar casi permanente del fútbol galés. La seleición de Gales xuega la gran mayoría de los partíos como llocal nél, dellos de los sos partíos amistosu, qu'alterna con Racecourse Ground de Wrexham o Liberty Stadium de Swansea.[39][40][41] El primer partíu de fútbol de Gales nel estadiu se predujo nel 2000, ente les seleiciones de Gales y Finlandia,[42] que significó una asistencia récor nel fútbol galés con más de 66000 espectadores.[43] Esta cifra foi superada en delles ocasiones.

 
Final de la FA Cup 2006 ente'l West Ham United y el Liverpool.

En 2001, l'Asociación de Fútbol de Gales (FAW) confirmó qu'había una ufierta p'acoyer la final de la Lliga de Campeones de la UEFA 2003. L'estadiu foi apocayá clasificáu como un estadiu cinco estrelles pola UEFA, polo que s'atopaba ente los favoritos p'allugar el partíu,[44] pero a la fin foi finalmente dau a Old Trafford, sede del Manchester United.[45]

El Millennium Stadium sería una de les sedes d'una propuesta de la UEFA Euro 2016 que Gales presentó conxuntamente con Escocia.[46] Sicasí, la ufierta nun llegó a la fase formal de seleición de la UEFA, dempués de ser abandonáu poles federaciones galeses y escoceses por razones financieres.

Por cuenta de les probes actuaciones del equipu nacional, l'estadiu esperimentó un notable amenorgamientu d'asistencies, polo que la FAW consideró la celebración de los partíos n'otros llugares como'l Liberty Stadium y el recién Cardiff City Stadium.[47]

Ente que el Millennium Stadium se enc9ontraba en construcción, l'estadiu Wembley, orixinal de 1923, foi sede de la seleición de rugbi de Gales. El favor foi devueltu dende l'estadiu nacional en 2001. Ente qu'Inglaterra reconstruyía'l so nuevu Wembley, el Millennium Stadium acoyó les finales de competiciones de fútbol inglés de la FA Cup, la League Cup o FA Community Shield, ente otres.

L'estadiu algamó una fama aparente de "ciguáu" pa los equipos visitantes, una y bones les primeres once grandes finales de copa fueron ganaes polos equipos qu'ocuparon el llugar de llocal.[48] El Stoke City venció 2-0 Brentford en 2002, poniendo fin a esta creencia, dempués de que Paul Darby realizara una bendición feng shui. Esto puede ser pocu más qu'un trucu publicitariu.[48][49]

El Liverpool foi'l primer equipu en ganar la FA Cup nel Millennium Stadium en 2001, dempués de vencer al Arsenal por 2-1.[50] Tamién ganó la postrera FA Cup que se celebró nel Millennium Stadium en 2006, dempués de vencer al West Ham United por 3-1 na tanda de penaltis, que siguió empatando 3-3 dempués de la prórroga.[51]

Tamién s'apostaron partíos de play-offs de la Third Division en 2003, cuando'l AFC Bournemouth venció al Lincoln City con unes resultancies de 5-2. Nesti partíu, el Bournemouth estableció un nuevu récor de mayor númberu de goles anotaos por un equipu nun solu partíu nel estadiu. Esti rexistru foi igualáu, pero ensin ganar dende entós.[52]

El postreru partíu de copa nacional xugóse cuando Doncaster Rovers venció al Bristol Rovers por 3-2 na prórroga de la final de la Football League Trophy, el 1 d'abril de 2007.[53]

L'estadiu foi una de les sedes de la competición de fútbol nos Xuegos Olímpicos de Londres de 2012.[54] Tuvo l'honor d'acoyer l'actu d'apertura de los Xuegos, una victoria de 1-0 pal equipu femenín de Gran Bretaña frente a Nueva Zelanda, según otros cuatro partíos de grupu y de los cuartos de final del tornéu femenín, trés partíos de grupu, y el partíu pola medaya de bronce nel tornéu masculín.

[55]

Imaxe panorámica del Millennium Stadium col techu zarráu nun partíu de fútbol de los Xuegos Olímpicos de Londres 2012. 
Imaxe panorámica del Millennium Stadium col techu zarráu nun partíu de fútbol de los Xuegos Olímpicos de Londres 2012.

Final de la Lliga de Campeones de la UEFA 2016-17

editar

La final europea de clubes de fútbol ente'l Real Madrid y la Juventus de Turín, apostar nesti estadiu'l sábadu 3 de xunu de 2017, a les 20:45, hora central europea, 19:45 hora llocal.

Referencies

editar
  1. ↑ 1,0 1,1 «Millennium projects open in Wales and Northern Ireland». Millennium Commission. Archiváu dende l'orixinal, el 3 de febreru de 2009. Consultáu'l 24 d'agostu de 2008.
  2. ↑ «Millennium Stadium Information». Millennium Stadium. Consultáu'l 28 d'agostu de 2008.
  3. ↑ 3,0 3,1 «Millennium Stadium celebrates fifth anniversary». NewsWales (25 de xunu de 2004).
  4. ↑ 4,0 4,1 «Fact About Wales and the Welsh (40. Cardiff has the world's largest retractable-roof arena)». Britannia.com, LLC. Consultáu'l 7 de setiembre de 2008.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 «About Millennium Stadium». Millennium Stadium plc. Archiváu dende l'orixinal, el 9 d'ochobre de 2007. Consultáu'l 24 d'agostu de 2008.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Harris CBE LLD (Hons), Kenneth M (1984). «The Story of the Development of the National Rugby Ground 7 April 1984». Welsh Rugby Union. 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 «In the heart of the city». PanStadia International. Archiváu dende l'orixinal, el 1 d'avientu de 2008. Consultáu'l 24 d'agostu de 2008.
  8. ↑ «Projecten: Gelredome, Arnhem» (neerlandés). Alynia Architecten. Consultáu'l 15 de febreru de 2009.
  9. ↑ 9,0 9,1 «The Economic Impact of the Millennium Stadium». Cardiff Council. Archiváu dende l'orixinal, el 26 de setiembre de 2007. Consultáu'l 7 de setiembre de 2008.
  10. ↑ «CRFC History». www.Cardiff RFC. Archiváu dende l'orixinal, el 14 de mayu de 2008. Consultáu'l 27 d'agostu de 2008.
  11. ↑ «Ascot set for switch». BBC. 28 de marzu de 2003. http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/other_sports/horse_racing/2894577.stm. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2010. 
  12. ↑ «Ascot set for switch». BBC. https://www.bbc.co.uk/wales/raiseyourgame/sites/concentration/getyourkiton/pages/mike_otlet.shtml. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2010. 
  13. ↑ Adrian Greeman. «Up for the cup». cranestodaymagazine. Archiváu dende l'orixinal, el 2013-01-21. Consultáu'l 5 de mayu de 2012. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
  14. ↑ «Two years – and one awesome stadium». BBC. 2 de setiembre de 1999. http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/wales/436549.stm. Consultáu'l 24 d'agostu de 2008. 
  15. ↑ «Cardiff stadium 'financial disaster'.». BBC. 9 de setiembre de 1999. http://news.bbc.co.uk/1/hi/wales/442978.stm. Consultáu'l 28 d'agostu de 2008. 
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 «Facts & Figures». Millennium Stadium. Archiváu dende l'orixinal, el 8 de xunu de 2011. Consultáu'l 3 de febreru de 2011.
  17. ↑ «Wales 30 Scotland 15». wru.co.uk (9 de febreru de 2008). Consultáu'l 20 de marzu de 2008.
  18. ↑ «Millennium Stadium, Cardiff, Wales». GreenTech, Inc.. Archiváu dende l'orixinal, el 4 d'ochobre de 2008. Consultáu'l 24 d'agostu de 2008.
  19. ↑ «Cardiff pioneers new turf». Fat Pig Productions CC. Archiváu dende l'orixinal, el 20 de setiembre de 2008. Consultáu'l 24 d'agostu de 2008.
  20. ↑ «Millennium Stadium Information (Millennium Stadium Seating Plan)». Millennium Stadium plc. Archiváu dende l'orixinal, el 3 de xunu de 2007. Consultáu'l 7 de setiembre de 2008.
  21. ↑ «Hyder Stand South». Liverpoolfc.tv Ltd. Archiváu dende l'orixinal, el 26 de setiembre de 2006. Consultáu'l 7 de setiembre de 2008.
  22. ↑ (18 de xunu de 1998) Stadia, Arenas and Grandstands By P. Thompson, J. J. A. Tolloczko, Jean Benedetti, J. N. Clarke, Concrete Society. Taylor & Francis, 1998 & Google Books. ISBN 978-0-419-24040-2. Consultáu'l 4 de setiembre de 2008.
  23. ↑ «Presidents of the WRU». Welsh Rugby Union Ltd. Consultáu'l 24 d'agostu de 2008.
  24. ↑ «BBC Sport Online's Mark Barden looks at Cardiff's Millennium Stadium». BBC. 4 de xineru de 2001. http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/1100390.stm. Consultáu'l 24 d'agostu de 2008. 
  25. ↑ «Stadium Location Content». Millennium Stadium plc. Archiváu dende l'orixinal, el 3 de xunu de 2007. Consultáu'l 27 d'agostu de 2008.
  26. ↑ Bevan, Nathan (8 de xunetu de 2007). «concrete-cancer%26method=full%26objectid=19422108%26siteid=50082-name_page.html Concrete cancer strikes stadium». Wales on Sunday. http://icwales.icnetwork.co.uk/0100news/0200wales/tm_headline=millennium-stadium-has concrete-cancer%26method=full%26objectid=19422108%26siteid=50082-name_page.html. Consultáu'l 24 d'agostu de 2007. 
  27. ↑ «48 hours in Cardiff». The Visitwales Centre. Archiváu dende l'orixinal, el 3 d'ochobre de 2008. Consultáu'l 24 d'agostu de 2008.
  28. ↑ «Millennium Stadium Hawk Takes A Break». Millennium Stadium (22 de marzu de 2007). Archiváu dende l'orixinal, el 7 d'ochobre de 2007.
  29. ↑ «REM Bring Curtain Up On New Arena». BBC. 11 de xunetu de 2005. http://news.bbc.co.uk/1/hi/wales/4665427.stm. Consultáu'l 5 de setiembre de 2010. 
  30. ↑ «Gallery, Millennium Stadium Cardiff». Blackout Ltd. Archiváu dende l'orixinal, el 2010-08-06. Consultáu'l 5 de setiembre de 2010.
  31. ↑ «The Seventh Heineken Cup Final». ERC and Westgate. Archiváu dende l'orixinal, el 4 de febreru de 2009. Consultáu'l 29 d'agostu de 2008.
  32. ↑ «Munster fulfil their destiny». ERC and Westgate. Archiváu dende l'orixinal, el 4 de xunu de 2008. Consultáu'l 29 d'agostu de 2008.
  33. ↑ «Munster claim second Heineken Cup». ERC and Westgate. Archiváu dende l'orixinal, el 4 d'agostu de 2008. Consultáu'l 29 d'agostu de 2008.
  34. ↑ Davies, Sean (15 de setiembre de 2007). «Wales 20–32 Australia». BBC. http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/rugby_union/welsh/6995680.stm. Consultáu'l 29 d'agostu de 2008. 
  35. ↑ Malin, Ian (17 de setiembre de 2007). «Fiji send Wales a mixed message». Guardian News and Media Limited (London). http://www.guardian.co.uk/sport/2007/sep/17/rugbyunion.rugbyworldcup200713. Consultáu'l 29 d'agostu de 2008. 
  36. ↑ Hassan, Nabil (20 de setiembre de 2007). «Wales 72–18 Japan». BBC. http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/rugby_union/7004082.stm. Consultáu'l 29 d'agostu de 2008. 
  37. ↑ Fotheringham, William (8 d'ochobre de 2007). «France postpone party to avoid another hangover». Guardian News and Media Limited (London). http://www.guardian.co.uk/sport/2007/oct/08/rugbyunion.rugbyworldcup200714. Consultáu'l 29 d'agostu de 2008. 
  38. ↑ Cardiff to Host 8 Rugby World cup fixtures in 2015
  39. ↑ «'Old' stadium claims world record». BBC. 20 d'agostu de 2008. http://news.bbc.co.uk/1/hi/wales/north_east/7571023.stm. Consultáu'l 7 de setiembre de 2008. 
  40. ↑ «Wales v Bulgaria – Friendly. – Liberty Stadium Swansea. Tuesday 15th August 2006.». www.dragonsoccer.co.uk. Consultáu'l 7 de setiembre de 2008.
  41. ↑ «Wales 1–2 Xeorxa». BBC. 20 d'agostu de 2008. http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/internationals/7556448.stm. Consultáu'l 7 de setiembre de 2008. 
  42. ↑ «FA Cup bid for Wales». BBC. 30 de mayu de 2000. http://news.bbc.co.uk/1/hi/wales/769672.stm. Consultáu'l 3 de setiembre de 2008. 
  43. ↑ «Football: Hughes and Wales hope Finland feel the force of Giggs». The Independent, London also CNET Networks, Inc., a CBS Company.. http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4158/is_20000329/ai_n14285673. Consultáu'l 3 de setiembre de 2008. 
  44. ↑ Llei, John (10 de xineru de 2001). «Welsh eye European final». Telegraph Media Group (London). http://www.telegraph.co.uk/sport/2996221/Welsh-eye-European-final.html. Consultáu'l 18 d'abril de 2009. 
  45. ↑ Ziegler, Martyn (14 d'avientu de 2001). «Old Trafford lands 2003 final». Independent News and Media (London). http://www.independent.co.uk/sport/football/news-and-comment/old-trafford-lands-2003-final-620162.html. Consultáu'l 18 d'abril de 2009. 
  46. ↑ «Wales eye joint Scotland Euru bid». BBC. 19 d'abril de 2007. http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/league_of_wales/6175393.stm. Consultáu'l 3 de setiembre de 2008. 
  47. ↑ «Wales to play Scotland at Cardiff City Stadium». Media Wales Ltd. Consultáu'l 20 de payares de 2009.
  48. ↑ 48,0 48,1 «Division Two Play-off Final: Twist to tale after Stoke end hoodoo». Telegraph (11 de mayu de 2002). Consultáu'l 31 de xineru de 2013.
  49. ↑ «McFengshui Mueyo Missing at Millennium Stadium». Feng Shui Ultimate Resource. Archiváu dende l'orixinal, el 30 d'ochobre de 2007. Consultáu'l 27 d'agostu de 2008.
  50. ↑ «Arsenal Undone as Owen's Late Double Gives Liverpool Cup». International Herald Tribune. Archiváu dende l'orixinal, el 6 de mayu de 2008. Consultáu'l 4 de setiembre de 2008.
  51. ↑ Pope, Bruce (2 d'abril de 2007). «Millennium Stadium memories». BBC. http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/6514009.stm. Consultáu'l 4 de setiembre de 2008. 
  52. ↑ «Leeds United Versus Bournemouth». Vital Network Ltd. Archiváu dende l'orixinal, el 2008-04-30. Consultáu'l 4 de setiembre de 2008.
  53. ↑ «Rovers match marks city final end». BBC. 1 d'abril de 2007. http://news.bbc.co.uk/1/hi/wales/south_east/6515373.stm. Consultáu'l 3 de setiembre de 2008. 
  54. ↑ «Millennium Stadium». London2012.com. London 2012. Archiváu dende l'orixinal, el 3 de xineru de 2013. Consultáu'l 2 d'agostu de 2012.
  55. ↑ «Football - event schedule». BBC Sport. British Broadcasting Corporation (30 de marzu de 2012). Consultáu'l 28 de xunetu de 2012.

Enllaces esternos

editar


Predecesor:
Estadiu Giuseppe Meazza
Milán Bandera d'Italia  2016 		 
Final de la Lliga de Campeones de la UEFA
Cárdif Bandera de Gales  2017 		Socesor:
Estadiu Olímpicu de Kiev
Kiev Bandera de Ucraína  2018
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Millennium_Stadium&oldid=4260833»