Führer

El términu Führer tien usaose como un títulu militar n'Alemaña polo menos dende'l sieglu XVIII. Esi nome aplicábase, nel contestu d'una subunidá militar del tamaño d'una compañía del exércitu alemán, a un comandante provisional que nun tenía la cualificación necesaria pa facese col cargu de manera permanente. Asina, l'oficial al mandu d'una compañía yera (y ye) el Kompaniechef, pero cuando nun tien los requisitos de rangu o esperiencia necesarios, o cuando la so asignación al mandu ye temporal, el so títulu oficial ye'l de Kompanieführer. El términu usábase tamién en niveles inferiores del escalafón, con independencia nesti casu de la esperiencia o'l rangu; asina, un Gruppenführer ye'l cabezaleru d'un pelotón d'infantería.

Na Alemaña nazi el términu usóse tamién nel escalafón de les fuercies paramilitares, los Freikorps. Cuasi toles organizacioones paramilitares, especialmente les SS y les SA, teníen nel so organigrama cargos nos que s'incorporaba'l títulu de Führer.

El de Führer foi'l títulu qu'Adolf Hitler, na so condición de presidente (Vorsitzender) del partíu nazi. Nesta dómina yera vezu que los dirixentes de los partidos políticos alemanes recibieran el nome de Führer, al que se-y añadía'l nome del partíu del que se tratara. L'adopción por Hitler d'esti términu aislladamente tuvo parcialmente inspirada nel so usu anterior pol políticu austriacu Georg von Schönerer, ún de los más destacaos panxermanistes y dirixente del nacionalismu alemán n'Austria. Los siguidores de so avezaben a llamalu Führer, ensin más apellíos, y usaben al dirixise a elli lo que dempués sería'l saludu nazi, qu'ellos nomaben "saludu alemán"^[1].

La eleición por Hitler d'esti nome foi, sicasí, un fechu ensin precedentes na política alemana. Como muncho del simbolismu inicial de l'Alemaña nazi, el modelu vieno d'Italia, del partíu fascista de Benito Mussolini. Esti nomábase a sigo mesmo Duce (cabezaleru), una pallabra derivada de la llatina Dux, magar que nunca, como fadría Hitler, oficializó esti títulu. Pese a ello la pallabra Duce yá nun ye utilizada como vocablu xenéricu pa denomar a un cabezaleru, y ta estrechamente venceyada a la figura de Mussolini.

Hitler víase a sigo mesmo como la única fuente del poder n'Alemaña, de forma asemeyada a la de los emperadores romanos o los del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu^[2] na Edá Media. Tres de la muerte de Paul Hindenburg, presidente del país, en 1934, Hitler adoptó una serie de símbolos qu'evocaben el so calter de cabezaleru absolutu y personificación del estáu alemán: el so títulu de Führer, como la marcha militar Badonviller Marsch o el so estandarte personal son dalgunos d'ellos.

Tres de la designación d'Adolf Hitler como Canciller del Reich (xefe del gobiernu) el parllamentu alemán aprobó una llei que-y permitió promulgar lleis por decretu. Nesti contestu, un día anantes de la muerte del presidente de la República de Weimar Paul Hindenburg Hitler y el so gabinete ficieron públicu un decretu qu'axuntaba la oficina del presidente cola del canciller, lo que permitió a Hitler asumir los poderes presidenciales ensin tener qu'asumir el cargu.

Hitler entamó a usar el títulu de Führer und Reichskanzler (cabezaleru y canciller), axuntando nelli el puestu qu'ocupaba nel partíu y nel gobiernu. Sicasí, na perceición popular el términu Führer foi siendo entendíu non namái en referencia al partíu nazi, sinón al pueblu y l'estáu alemán. Los soldaos teníen que xurar llealtá a Hitler como "Führer des deutschen Reiches und Volkes" (cabezaleru del Reich alemán y el so pueblu), un títulu que foi camudáu, el 28 de xunetu de 1942, pol de "Führer des Großdeutschen Reiches" (cabezaleru del Gran Reich alemán). Nel so testamentu políticu Hitler falaba de sigo tamién como Führer der Nation (cabezaleru de la Nación)^[3].

Los nazis cultivaron activamente'l nomáu Führerprinzip (principiu del liderazgu)^[4], y referíense davezu a Hitler como der Führer.

Ún de los eslóganes políticos más repetíos polos nazis yera Ein Volk, ein Reich, ein Führer (Un pueblu, un imperiu, un cabezaleru). Bendersky afirma que l'eslógan "dexó una marca imborrable nes mentes de la mayoría los alemanes que vivieron los años del nazismu. Apaecía n'innumberables pósteres y publicaciones, y sentíase continuamente nas emisiones de radio y nos discursos". L'eslógan dexaba claru l'absolutu control del partíu nazi sobre práuticamente tolos sectores de la sociedá y la cultura alemanas, cola esceición destacada de les diferentes ilesies cristianes. La pallabra de Hitler tenía un valor absolutu, magar que, como los sos discursos centrábense xeneralmente en temes mui concretos (diplomáticos, militares), esto dába-yos campu a los sos subordinaos pa interpretar la so voluntá acordies colos sos intereses^[5].

Acordies cola Constitución de Weimar, el presidente del país yera'l Comandante Supremu de les Fuercies Armaes. Hitler, magar que nun yera realmente'l presidente, tomó esti títulu (Oberbefehlshaber) pa sigo. Cuando'l serviciu militar obligatoriu for reintroducíu en 1935 Hitler creó un nuevu cargu, Comandante en Xefe de les Fuercies Armaes, que recayó na persona del ministru de la guerra. Asina, el mariscal de campu Werner von Blomberg, ministru naquel momentu y ún de los creadores del xuramentu al Führer, el xuramentu personal de llealtá que los militares facíen a Hitler, convirtióse en Comandante en Xefe, mentantu que Hitler siguió siendo Comandante Supremu. Tres del escándalu Blomberg–Fritsch de 1938 Hitler asumió dambos cargos, faciéndose cargu personalmente de la direición direuta de les fuercies armaes. Por embargu, siguió usando'l antiguu títulu, formalmente de rangu superior, de Comandante Supremu, magar que dándo-y un nuevu significáu. Combinolu col de Führer pa convertise en Führer und Oberster Befehlshaber der Wehrmacht (Cabezaleru y Comandante Supremu de la Wehrmacht), y simplemente en Führer dende mayu de 1942.

Hitler adoptó un títulu adicional el 23 de xunu de 1941. Esi día autoproclamose Führer xermánicu (Germanischer Führer) como un títulu suplementariu a los de Führer del estáu y el pueblu alemán^[6]. El 12 d'avientu de 1941 el fascista holandés Anton Mussert reconoció-y esti cargu cuando proclamó la so llealtá a Hitler como Führer aller Germanen. Magar que Hitler decretó que se siguiera usando'l nome antiguu como nome oficial, tan sero como en 1944 hai delles referencies, en publicaciones propagandístiques, a elli qu'utilicen esti títulu non oficial de Führer de tolos xermanos^[7].