Remiro I d'Aragón

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Remiro I d'Aragón
Rei d'Aragón
Remiro I d'Aragón
Rei d'Aragón
1035-1063
Predecesor	Sancho III
Succesor	Sancho Remíriz
Naixencia	1020?
Muerte	Mayo de 1063
Enterreco	Sant Chuan d'a Penya
Conchuche/s	Ermisenda d'Aragón Agnés d'Aquitania
Descendencia	Sancho Remíriz García de Chaca Sancha d'Aragón Urraca Tresa
Casa reyal	Casa d'Aragón
Dinastía	Ximena
Sinyal	Signum Regis de Remiro I

Remiro I estió lo primer rei d'Aragón, gubernando dende 1035 dica 1063, l'anyo d'a suya muerte.

Estió lo primer fillo de Sancho lo Gran, considerato borde per estar su mai Sancha d'Aibar, d'a nobleza d'as tierras d'Aibar. O suyo orichen ilechitimo ye conoixito gracias a una historia a on se conta como Remiro ye l'unico d'os fillos de Sancho que aduya a la suya muller (y mesmo a os fillos d'ella). Agradeixita, ella l'adopta como fillo suyo.

Dimpués d'a muerte de Sancho lo Gran, heredó lo trono lo suyo primer fillo lechitimo, García de Nachera, que gubernaba en tot lo territorio d'o pai. Su chirmano Remiro lo consideró menor d'edat y se proclamó baiulus (baile) en as tierras que heba recebitas de su pai ta vivir d'as rendas en o condau d'Aragón. Bien luego se concararían en a batalla de Tafalla y Remiro decidió d'emprencipiar una nueva dinastía en Aragón. Dimpués d'a muerte de su chirmano Gonzalo en 1038, obtenió tamién os reinos de Sobrarbe y Ribagorza per alcuerdo d'os nobles d'ixos reinos, que ofriban os territorios a lo Reino d'Aragón. Con tot, en a suya documentación autentica, o monarca aragonés se tetulaba como Remiro, fillo d'o rei Sancho, sin fer uso d'o títol de rei.

Tenió, difuera d'o matrimonio y antis de contrayer-lo, un fillo natural de donya Amunya, clamato Sancho Remíriz (igual como lo suyo chirmano o rei) que sería conte de Ribagorza.

Remiro I contrayó dos matrimonios sucesivos:

• Con Chisberga (filla d'o conte Bernal Rocher de Bigorra) o día 22 d'agosto de 1036, que en o baptismo pasó a dicir-se Ermisenda. D'iste matrimonio, en naixioron:
  • Sancho d'Aragón u Sancho Remíriz
  • O bispe García de Chaca
  • A contesa Sancha, casata con Ermengol III, conte d'Urchel
  • Urraca, que estió moncha en Santa Cruz d'as Serors
  • Tresa
• Con Agnés d'Aquitania casó en calendata desconoixita y no se'n conoix descendencia.

Remiro I convocó un concilio en Chaca en 1063:

Remiro decidió a forma d'a futura seu: planta de tres naus, con vueltas de piedra, torres de ueito campanas sobre a puerta prencipal y chapitel tamién de piedra. Ye dicir, bella cosa que encara se puet veyer en Chaca u en o monesterio de Fleury (Saint-Benoît-sur Loire) u en a ilesia de Sant Hilario de Piteus. En o concilio i heba nueu bispes presiditos por a dignidat d'Austindo, arcebispe de Aush, (que como metropolitano yera en a cabeza d'os prelatos franceses, aragoneses (Chaca y Roda), catalans (Urchel), riojanos (de Calagorra), mozarabes d'a val de l'Ebro (Zaragoza) y gascons-biarneses (Heraclio de Bigorra y Esteban d'Aulorón).

Morió en mayo de 1063 d'una lanzada debán d'as puertas de Graus, en mirando de conquerir-la.^[1]